O μυστικός πράκτορας «Rocco» της Στάζι

O μυστικός πράκτορας «Rocco» της Στάζι

8' 54" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Σήμερα η «K» παρουσιάζει επιλεγμένα αποσπάσματα από την περίφημη «Εκθεση του Γερμανικού Κοινοβουλίου» που συνετάγη στη Βόννη στις 28 Μαΐου 1998 και περιέχει, ανάμεσα σε άλλα, έργα και ημέρες του μεγαλοεπιχειρηματία κ. Σωκράτη Κόκκαλη. O φάκελος της υπόθεσης Κόκκαλη φέρει τον αριθμό 13/10900 και την 6μελή διακομματική κοινοβουλευτική επιτροπή του Γερμανικού Κοινοβουλίου απαρτίζουν οι: Volker Neumann, Dr Wolfgang Gotser, Antje Hermenau, Wolfgang Bierstedt, Friedhelm Julius Beucher και Dr Klaus Rohl. H επιτροπή έχει την εντολή να διερευνήσει την επιχειρηματική διαδρομή του Rocco και να αποφανθεί για το αν θα πρέπει να εγερθούν περιουσιακές αξιώσεις επί εταιρειών συμφερόντων Κόκκαλη. Εν ολίγοις, τα μέλη του Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου αναζητούν κεφάλαια ή επιχειρήσεις του τέως Κομμουνιστικού Κόμματος της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας (DDR) που κυβερνούσε μέχρι το 1989, αλλά και περιουσιακά στοιχεία που «χτίστηκαν» με την ενίσχυση της SΤΑΖΙ.

Από τα συγκεκριμένα μεταφρασμένα αποσπάσματα του Γερμανικού Κοινοβουλίου προκύπτει με σαφήνεια η διασύνδεση του κ. Σ. Κόκκαλη με τις Ανατολικογερμανικές Μυστικές Υπηρεσίες από τον Ιανουάριο του 1963 μέχρι την πτώση του Τείχους, καθώς και το γεγονός ότι η αυτοκρατορία του άρχισε να οικοδομείται βάσει… συγκεκριμένης κατεύθυνση

Ο κ. Κόκκαλης αναφέρεται ως μυστικός πληροφοριοδότης του υπουργείου Κρατικής Ασφαλείας -Διεύθυνση Κατασκοπείας- με το ψευδώνυμο Rocco.

Μπορεί το 1968 να κατέθεσε την πρακτορική του ταυτότητα, ωστόσο ο κ. Κόκκαλης μέχρι το 1989 διατήρησε άρρηκτους τους δεσμούς του με τις «υπηρεσίες» της τέως Ανατολικής Γερμανίας, «καταθέτονας» αδιαλείπτως στους εντολείς ή και συνεταίρους του το περιεχόμενο των υψηλών επαφών του με πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες της Ελλάδας.

Η «K» δημοσιεύει ένα πρώτο δείγμα της πολυετούς διαδρομής του κ. Σ. Κόκκαλη, εν μέσω πρακτόρων της ΣΤΑΖΙ, συνδέσμων, διευθυντών κομματικών εταιρειών κ.ά., καθώς και στοιχεία καταχρήσεων και υπεξαιρέσεων κεφαλαίων που προκάλεσαν επιχείρηση «καθαρά χέρια» με την κωδική ονομασία «Κaskade».

Παρατίθενται τα σχετικά αποσπάσματα της Εξεταστικής Επιτροπής του Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου της Γερμανίας.

Σύνδεση με το MfS αα) Ψευδώνυμο Rocco

Τον Ιανουάριο του 1963 ο Σωκράτης Κόκκαλης προσελήφθη ως πληροφοριοδότης (GI, δηλαδή μυστικός πληροφοριοδότης) του υπουργείου Κρατικής Ασφαλείας (MfS) με το ψευδώνυμο Rocco. Μέχρι την επιστροφή του στην Ελλάδα το 1965 ο Κόκκαλης έκανε τακτικές αναφορές προς το υπουργείο για τον κύκλο γνωριμιών του και κυρίως έκανε επαφές, με συγκεκριμένο στόχο, υπαγορευμένες από την υπηρεσία. Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα, το 1965, διεκόπη η επαφή του με το MfS (Επιχείρηση εξαγωγικού Εμπορίου) και με απόφαση της 11ης Δεκεμβρίου 1968 έκλεισε ο φάκελός του ως μυστικού πράκτορα.

Ωστόσο, λόγω των στενών επιχειρηματικών του σχέσεων με την Ανατολική Γερμανία κατά τα επόμενα χρόνια και μέχρι την αλλαγή (1989), καθώς επίσης και λόγω των στενών επαφών του με εξέχοντες Ελληνες πολιτικούς, ο Σωκράτης Κόκκαλης βρισκόταν υπό διαρκή επιτήρηση από το MfS. Μέσω του στενότερου εμπορικού εταίρου από πλευράς Ανατολικής Γερμανίας, τον διευθυντή της AHB Elektrotechnik Export -Import, τον δρα Ρόλαντ Βίνκλερ, γνωστό και με το ψευδώνυμο Πέτερ Σούμαν στην παλαιά υπηρεσία πληροφοριών IMS, αντλούνταν από τον Κόκκαλη πληροφορίες για τις πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις στην Ελλάδα.

bb) OV, «Κaskade»

Το 1984 το MfS οργάνωσε εναντίον του Κόκκαλη την επιχείρηση «Kaskade», σε συνδυασμό με άλλη επιχείρηση με τον κωδικό «Kaskadeur», με κυρίως στόχο έναν πρώην διευθυντή εμπορικού γραφείου της AHB Elektrotechnik. Μεταξύ άλλων, αυτός κατηγορήθηκε ότι δωροδοκήθηκε από τον Κόκκαλη και ότι στη διάρκεια διαπραγματεύσεων επιχειρηματικής φύσεως, παρείχε προνομιακή ενημέρωση προς αυτόν. Μολονότι τελικώς η κατηγορία της δωροδοκίας δεν τεκμηριώθηκε, στις σχετικές με την υπόθεση Kaskade εκθέσεις αναφέρονται σαφώς «καταβολές αποζημιώσεων» μέσω του Κόκκαλη. Ετσι κατόπιν αξιολόγησης των αναφορών της MfS η εξεταστική επιτροπή κατόρθωσε να εντοπίσει την ύπαρξη αποδείξεων, κάθε άλλο παρά αμελητέου μεγέθους, πληρωμών του Κόκκαλη προς την υπηρεσία. Επρόκειτο για μεμονωμένες καταβολές ύψους 25.000 έως 50.000 δολαρίων ΗΠΑ, τις οποίες ο Κόκκαλης παρέδιδε στον Βίνκλερ, που με τη σειρά του τις διαβίβαζε στον επικεφαλής της HA XVIII/8 της MfS Αρτουρ Βέντσελ. Επίσης, σε σχέση με την OV «Kaskade», η UKVP εντόπισε καταβολές ύψους 255.000 δολαρίων στο διάστημα 1984-87. (αριθ. πρωτοκόλλου 73, σελ. 26)

O μάρτυς Βίλι Κοχ, πρώην αντικαταστάτης του Αρτουρ Βέντσελ επιβεβαίωσε τις δοσοληψίες αυτές, δηλαδή τις καταβολές χρημάτων από τον Κόκκαλη μέσω Βίνκλερ στον Βέντσελ, όταν ανακρίθηκε για πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο του 1996. Εκείνος έλαβε «μόνο μία φορά» 40.000 δολάρια εκ μέρους του δρος Βίνκλερ. (αριθμ. πρωτοκόλλου 31, σελ. 146-149). Στη δεύτερη ανάκριση, στις 26 Σεπτεμβρίου του 1997, ο μάρτυς Κοχ εξήγησε ότι ο ίδιος ο Κόκκαλης δεν γνώριζε τον τελικό αποδέκτη των πληρωμών. Ανάλογη είναι η τελική διαπίστωση της εξεταστικής επιτροπής, ύστερα από αξιολόγηση στοιχείων της MfS.

O μάρτυρας δρ Βίνκλερ στη διάρκεια της κατάθεσής του ενώπιον της εξεταστικής επιτροπής στις 27 Φεβρουαρίου του 1997 και στις 13 Νοεμβρίου του 1997, αρνήθηκε κατηγορηματικά την προαναφερθείσα «πορεία» των πληρωμών του Κόκκαλη, παραδέχθηκε όμως ότι έλαβε από αυτόν άπαξ 50.000 δολάρια. Επρόκειτο απλώς για δωρεά προς τους σεισμόπληκτους της Ρουμανίας (πρωτόκολλο αριθμ. 55, σελ 107). O Βίνκλερ δεν παραδέχθηκε ποτέ οποιαδήποτε άλλη καταβολή εκ μέρους του Κόκκαλη, ακόμη και μετά την παράθεση στοιχείων και αποδείξεων της MfS (σελ. 110-111 και πρωτόκολλο αριθμ. 87, σελ. 49-50).

H εξεταστική επιτροπή δεν κατόρθωσε να εξακριβώσει την προέλευση των πληρωμών. H καταβολή προμηθειών δεν ήταν ασυνήθιστο φαινόμενο. Συχνά, η MfS, όταν διαπίστωνε δωροδοκίες ή άλλες κολάσιμες πράξεις εκ μέρους Δυτικών εμπορικών εταίρων της Ανατολικής Γερμανίας, προς χάριν της εμπορικής σχέσης, αλλά και προς αποφυγήν της δημοσιοποίησης της υπόθεσης σε περίπτωση δικαστικής δίωξης, συνήθιζε να επιβάλει «επανορθωτικές αποζημιώσεις». Ετσι, η Διεύθυνση ΧVΙΙΙ/8της MfS αποκόμιζε, βάσει της μαρτυρίας του τελευταίου αρχηγού της, του Βίλι Κοχ, μέσω ανάλογων καταβολών και προμηθειών, κέρδη ύψους 10 εκατ. μάρκων ετησίως που συνήθως (καταγράφονταν) στον τομέα εμπορικού συντονισμού ή Οικονομικών του Υπουργείου.

Στην περίπτωση του Σωκράτη Κόκκαλη το ανακριτικό έργο της εξεταστικής επιτροπής οδήγησε σε αντιφατικά αποτελέσματα. Πρώτος και καλύτερος ο Βίλι Κοχ, υπεύθυνος της επιχείρησης OV «Kaskade» επέμεινε ότι οι πληρωμές του Κόκκαλη δεν αφορούσαν επανορθωτικά ποσά, διότι δεν συνέτρεχε λόγος. Αυτός, ωστόσο, κατέβαλε ετησίως και με ανοδική τάση, προμήθειες της τάξεως των 100.000 έως 200.000 δολαρίων (αριθμ. πρωτοκόλλου 31, σελ. 159 και 177).

Στη συγκεκριμένη περίπτωση της «Kaskade» «Kaskadeur» ο Βέντσελ είχε αποφασίσει να δηλώσει προμήθεια του Κόκκαλη ως αποζημίωση, ώστε να δοθεί τέλος στην υπόθεση.

cc. H σχέση με τη HVA του MfS (Διεύθυνση κατασκοπείας του υπουργείου Κρατικής Ασφαλείας της DDR

Από την αρχική ακόμη έκθεση σχετικά με την επιχείρηση «Kaskade» το συμπέρασμα είναι ότι ο πρωταρχικός στόχος ήταν η δημιουργία προϋποθέσεων, ώστε να καταστεί δυνατή η συνεργασία της HVA με τον Κόκκαλη για λογιαριασμό του υπουργείου Κρατικής Ασφαλείας. O δρ Βίνκλερ ή «Πέτερ Σούμαν» κατόρθωσε, στη διάρκεια υπηρεσιακού ταξιδιού στην Ελλάδα, να πείσει τον Κόκκαλη να μετάσχει σε συνομιλία με θέμα την τότε εσωτερική και εξωτερική πολιτική της Ελλάδας με συνομιλητή εκπρόσωπο του ανατολικογερμανικού υπουργείου Εξωτερικών Υποθέσεων. Εδώ επρόκειτο για μία απόδοση ιδιαίτερης σημασίας προς τον Κόκκαλη. Από τα στοιχεία του MfS που ερεύνησε η εξεταστική επιτροπή δεν προκύπτει, βάσει τεκμηρίων, ότι ο Κόκκαλης ανέπτυξε τελικώς δράση ως μυστικός πράκτορας ή ότι ανέλαβε αυτού του είδους την υποχρέωση.

Τελικώς, τα αποδεικτικά στοιχεία προήλθαν από τον πρώην επικεφαλής της HVAIII/3, τον Ρούντολφ Ντίτμαρ Μπάουερ, στη διάρκεια της ανάκρισης στην BKA (Ομοσπονδιακή υπηρεσία Δίωξης Εγκλήματος) στις 11 Μαρτίου του 1997. H πρώτη συνομιλία του με τον Κόκκαλη, έλαβε χώρα τον Σεπτέμβριο ή τον Οκτώβριο του 1985 με διαμεσολάβηση του δρος Βίνκλερ στη «συνωμοτική» κατοικία του. Στον Κόκκαλη συστήθηκε ως κ. Γκέρμπερ, εκπρόσωπος του κρατικού υπουργείου Εξωτερικών Υποθέσεων. O ίδιος, ωστόσο, δεν αμφέβαλε ότι ο Κόκκαλης γνώριζε? εξελίχθηκε μέσα σε ευχάριστη ατμόσφαιρα και έγινε λόγος για περαιτέρω συναντήσεις. O Μπάουερ τόνισε στην κατάθεσή του ότι ο Κόκκαλης εμφανίστηκε ως «συμφέρουσα επαφή» και όχι ως «πηγή». Δεν υπέγραψε κανενός είδους συμβόλαιο, δεν έλαβε επισήμως αμοιβή εκ μέρους της HVA για τις πληροφορίες που παρείχε. Ετσι, στην έκθεση της MfS, σύμφωνα με την οποία ο Κόκκαλης δήλωσε πρόθυμος να συνεργαστεί σε επίπεδο μυστικών υπηρεσιών, υπάρχουν υπερβολές που αποσκοπούν στο να προσδώσουν σημασία στο έργο του Υπουργείου. H συναλλαγή με τον Κόκκαλη είχε ως αποκλειστικό αντικείμενο πολιτικά ή οικονομικά θέματα και στη διάρκεια των συνομιλιών αυτών, ο Κόκκαλης διατύπωσε απόψεις και κατέθεσε πληροφορίες, οι οποίες ήταν χρήσιμες στο MfS.

3. Τα σχέδια για μία μικτή εταιρεία.

Στις αρχές του 1965, ο Κόκκαλης ενημέρωσε για πρώτη φορά το MfS σχετικά με την ιδέα του περί ίδρυσης μικτής εταιρείας στην Ελλάδα με ανατολικογερμανική συμμετοχή. Για τον σκοπό αυτό είχε πολλές συνομιλίες με Ελληνες πολιτικούς και επιχειρηματίες, καθώς και Ανατολικογερμανούς αντιπροσώπους. H επιχείρηση θα υπαγόταν στην DIA (Υπηρεσία Γερμανικού Εσωτερικού και Εξωτερικού Εμπορίου) και θα εκπροσωπούσε μεγάλα επενδυτικά συμφέροντα στην Ελλάδα. Σύμφωνα με μεταγενέστερη έκθεση ο Κόκκαλης αποφάσισε, κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού, να ιδρύσει μία αμιγώς ελληνική εταιρεία.

Ο σημαντικότερος συνομιλητής του Κόκκαλη ήταν ο Βίνκλερ. Από τα αρχεία της MfS προκύπτει ότι το 1985 οι δύο ξανασκέφτηκαν σε όλες τους τις λεπτομέρειες σχέδια για την ίδρυση μικτής εταιρείας με ανατολικογερμανική συμμετοχή στην Ελλάδα. Χρόνος ίδρυσης επελέγη ο Ιανουάριος του 1986 και ως διευθυντής ένας από τους γενικούς διευθυντές της AHB Elektrotechninik.

O δρ Βίνκλερ είχε βάλει στο μάτι τρεις τομείς δραστηριότητας: Παραγωγή για λογαριασμό τρίτων χωρών, στις οποίες η Ανατολική Γερμανία δεν είχε πρόσβαση για πολιτικούς ή τεχνικούς λόγους? αγορά ντόπιων προϊόντων και μεταπώλησή τους στο εξωτερικό? συνεργασία στον τομέα της υψηλής τεχνολογίας στην Ελλάδα.

Κατά την κατάθεσή του ενώπιον της εξεταστικής επιτροπής στις 27 Φεβρουαρίου και στις 13 Νοεμβρίου του 1997 ο μάρτυς Βίνκλερ αρνήθηκε κατηγορηματικά οποιαδήποτε σκέψη από κοινού με τον Κόκκαλη (έγγραφο με αριθμό πρωτοκόλλου 55, σελ. 120-121 και έγγραφο με αριθμό πρωτοκόλλου 87, σελ. 50-52). Και ο διευθυντής λογιστηρίου της AHB Elektrotechnik Χανς Γιόαχιμ Βαγκτ, που υπήρξε προϊστάμενος, σύμφωνα με στοιχεία της MfS ειδικής επιτροπής εργασίας, η οποία επεξεργάστηκε τα της ίδρυσης της μικτής εταιρείας, αρνήθηκε και αυτός στις 11 Δεκεμβρίου του 1997 ότι μετείχε στον σχεδιασμό (έγγραφο με αριθμό πρωτοκόλλου 92, σελ. 39).

Στην πορεία των ερευνών δεν στάθηκε δυνατόν να τεκμηριωθεί η συμμετοχή του Κόκκαλη στο όλο σχέδιο για την ίδρυση μικτής εταιρείας. Ωστόσο, είναι παράδοξο το γεγονός ότι από τα αρχεία του υπουργείου Κρατικής Ασφαλείας λείπουν παντελώς οι αναφορές ή κάποια εξήγηση της αποτυχίας ενός τόσο μεγαλεπήβολου σχεδίου. Μία ερμηνεία του παράδοξου αυτού ίσως να είναι το ότι, όταν η εξεταστική επιτροπή της Ομοσπονδιακής Βουλής άρχισε την έρευνα γύρω από το θέμα, δεν είχε αποφασιστεί ο αποχαρακτηρισμός των αρχείων της HAXIII του MfS της πρώην Ανατολικής Γερμανίας.

4. Εκθεση του ανακριτικού έργου της Εισαγγελίας προς το Δικαστήριο του Βερολίνου.

Βάσει της διάταξης της 29ης Φεβρουαρίου του 1996 το δεύτερο εισαγγελικό τμήμα του Δικαστηρίου του Βερολίνου, αποφάσισε την προανάκριση εις βάρος του Σωκράτη Κόκκαλη και άλλων συνεργατών του στην AHB (Επιχείρηση εξαγωγικού εμπορίου) Elektronik, τομέας 4 και εις βάρος συνεργατών, αγνώστου ταυτότητας του τομέα Επιστήμης και Τεχνολογίας, της HA με την κατηγορία της απιστίας. Συγκεκριμένα η κατηγορία αφορούσε υπεξαίρεση ειδών υπαγόμενων στο εμπορικό εμπάργκο που είχε επιβληθεί στην DDR από τη Δύση και συγκάλυψη της επιχειρηματικής συμμετοχής της Ανατολικής Γερμανίας στις μικτές επιχειρήσεις Intracom SA και Integra -εισαγωγές, εξαγωγές στην Ελλάδα.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή