«H πρεσβεία έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η επιστροφή του Γεωργίου Παπανδρέου στην εξουσία πρέπει να αποφευχθεί».
Κατηγορηματική είναι η θέση του Αμερικανού επιτετραμμένου στην Αθήνα Νόρμπερτ Ανσουτς, σε τηλεγράφημα που στέλνει προς το Στέιτ Ντιπάρτμεντ στις 5 Σεπτεμβρίου 1965, καθώς ο Κωνσταντίνος προσπαθεί με αθέμιτα μέσα να σχηματίσει την τρίτη κυβέρνηση «αποστατών», εκείνη στου Στεφ. Στεφανόπουλου και η Ελλάδα συγκλονίζεται από διαδηλώσεις υπέρ του νόμιμου πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου.
Ηδη από τις 10 Αυγούστου, καθώς έχει ανατραπεί στη Βουλή η πρώτη κυβέρνηση των «αποστατών», εκείνη του Αθανασιάδη – Νόβα και δεν έχει ακόμη σχηματιστεί η δεύτερη, του Ηλία Τσιριμώκου, ο Ανσουτς αναφέρει σε απόρρητο τηλεγράφημά του προς το Στέιτ Ντιπάρτμεντ:
«Ο σταθμάρχης της CIA πιστεύει ότι εντός των ορίων των μέσων που διαθέτει η πρεσβεία, έχουμε δώσει τη μέγιστη δυνατή υποστήριξη στον Νόβα και στον Στεφανόπουλο».
Οταν η κυβέρνηση Στεφανόπουλου παίρνει, τελικά, ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή, στις 24 Σεπτεμβρίου 1965, ο νέος Αμερικανός πρεσβευτής στην Αθήνα, Φίλιπς Τάλμποτ δεν κρύβει την ικανοποίησή του για την επιτυχία αυτής της τραγικής για την Ελλάδα επιχείρησης βασιλικού κοινοβουλευτικού πραξικοπήματος.
«Ακόμη και αν οι Παπανδρέου επιστρέψουν στην εξουσία κατά τη διάρκεια του 1966, η κυβέρνηση της οποίας θα ηγούνται τότε, θα φανεί ίσως λιγότερο ενοχλητική για την Ελλάδα και τις δικές μας σχέσεις με την Ελλάδα, από όσο αν εκτοξεύονταν στην εξουσία υπό τις σημερινές φορτισμένες συνθήκες», αναφέρει σε τηλεγράφημά του με ημερομηνία 19 Οκτωβρίου.
Ο Γεώργιος Παπανδρέου θα πεθάνει χωρίς να επανέλθει στην εξουσία που του είχε δώσει ο λαός. Οσο για τον Ανδρέα Παπανδρέου, θα περάσουν δεκαέξι ολόκληρα χρόνια μέχρι να γίνει πρωθυπουργός, αφού θα μεσολαβήσει η μακρά νύχτα της δικτατορίας.
Στις 29 Δεκεμβρίου 1965 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, σε επιστολή του προς τον K. Παπακωνσταντίνου είναι προφητικός, καθώς τονίζει: «Οταν προσπαθώ με τα σημερινά δεδομένα να διαγράψω το μέλλον του τόπου, δεν ευρίσκω πώς θα ημπορούσε να επιβιώσει το ελεύθερο πολίτευμα της χώρας».
Δεν θα επιβιώσει. Οσο και αν οι Αμερικανοί προσπαθούν αργότερα να εμφανιστούν ως μη γνωρίζοντες για το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967, μια έκθεση της CIA από την Αθήνα με ημερομηνία 7 Μαρτίου 1966, έναν ολόκληρο χρόνο πριν από την εγκαθίδρυση της δικτατορίας, καταγράφει όχι μόνο όλους τους μελλοντικούς πραξικοποιματίες, αλλά ακόμη και σε ποιες θέσεις… πρόκειται να μετατεθούν!
Τα έγγραφα
Βρισκόμαστε στον Ιούνιο του 1965. H κρίση στις σχέσεις του παλατιού με την κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου σοβεί. Με τηλεγράφημα της 7ης Ιουνίου, ο Αμερικανός επιτετραμμένος Νόρμπερτ Ανσουτς αναφέρεται στο ενδεχόμενο αποσκίρτησης στελεχών της Ενωσης Κέντρου, το οποίο θα γίνει πραγματικότητα πέντε εβδομάδες αργότερα και θα μείνει στην ιστορία ως «αποστασία». «Οι επιθέσεις (εναντίον του Παπανδρέου) ίσως επικεντρωθούν στο πρόσωπο του γιου του Ανδρέα, ο οποίος παραμένει η αχίλλειος πτέρνα του» γράφει ο Ανσουτς. O Ανδρέας έχει εκλεγεί βουλευτής Αχαΐας για πρώτη φορά στις εκλογές του 1964, ενώ η ανάμιξή του στην υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ (επηρεασμού του στρατεύματος προς αντιμοναρχική κατεύθυνση) συνεχίζει να προξενεί προβλήματα στον πρωθυπουργό.
Ο έλεγχος των Ενόπλων Δυνάμεων είναι αιτία αλλά και αφορμή της σύγκρουσης, που κορυφώνεται με το ανακτορικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου. «H πρεσβεία έχει αξιόπιστες πληροφορίες ότι ο βασιλιάς Κωνσταντίνος θα επιμείνει στο θέμα της διατήρησης του σημερινού Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Στρατού και φαίνεται ότι έχει αποφασίσει είτε να επιβάλει την άποψή του είτε να εξαναγκάσει τον Παπανδρέου σε παραίτηση» τηλεγραφεί ο Ανσουτς στις 30 Ιουνίου. Το πρωί της ίδιας ημέρας, ο επιτετραμμένος είχε επισκεφθεί τον πρωθυπουργό, τον οποίο ενημέρωσε ότι στις ΗΠΑ υπάρχουν «ανησυχίες» που νομιμοποιούνται «λόγω του συμφέροντος των ΗΠΑ για τη σταθερότητα της Ελλάδας, καθώς και λόγω της διαρκούς υποστήριξης που παρέχουν οι ΗΠΑ προς τις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις».
Δυστυχώς, ολόκληρο τον μήνα που ακολουθεί, τον μήνα των Ιουλιανών, της ανατροπής του Παπανδρέου από το παλάτι, των βίαιων διαδηλώσεων και της κορύφωσης της πολιτικής κρίσης, η επικοινωνία της αμερικανικής πρεσβείας με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ παραμένει απόρρητη. Από ολόκληρο τον Ιούλιο, έχουν αποχαρακτηριστεί δύο μόνο τηλεγραφήματα. Το πρώτο, της 9ης Ιουλίου αναφέρεται στις επίσημες αμερικανικές θέσεις.
«Η στάση της πρεσβείας έχει παραμείνει αμετακίνητη από τότε που φάνηκε για πρώτη φορά στον ορίζοντα η σύγκρουση βασιλιά και πρωθυπουργού» γράφει ο Ανσουτς. «Εχω συστηματικά εκφράσει την άποψη ότι μπορεί να βρεθεί συμβιβαστική λύση που θα επιτρέψει τον διορισμό ατόμων αποδεκτών και από τις δύο πλευρές στα αξιώματα του υπουργού Αμυνας και του αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Στρατού. H ανακίνηση του πολιτειακού ζητήματος σε μια τέτοια χρονική στιγμή θα ήταν για την Ελλάδα μια τραγωδία, από την οποία θα ωφελούνταν μόνο οι κομμουνιστές» προσθέτει. «Οπως είναι φυσικό, καμία από τις δύο πλευρές, που ευελπιστούσε να αποσπάσει την αμέριστη υποστήριξη των ΗΠΑ, δεν εξέλαβε τη θέση αυτή με ιδιαίτερο ενθουσιασμό» σημειώνει. Τη χρονική στιγμή εκείνη, ο Ανσουτς είχε ήδη λάβει γνώση της επιστολής του βασιλιά προς τον Παπανδρέου, με την οποία ο Κωνσταντίνος ενημέρωνε τον πρωθυπουργό ότι παραμένει αμετακίνητος. «H επιστολή δεν έχει ακόμη δημοσιοποιηθεί, όμως ενδεχομένως απολήξει στην παραίτηση της κυβέρνησης» γράφει ο επιτετραμμένος.
«Εδρασε άφρονα»
Ο Ανσουτς συνεχίζει διατυπώνοντας τις αμφιβολίες του για την πολιτική οξυδέρκεια του Κωνσταντίνου, αλλά και περιγράφοντας τη λύση που θα θεωρούσε επιθυμητή. «Εχω την αίσθηση ότι ο βασιλιάς έδρασε με τρόπο άφρονα, βιαστικά και απότομα, θέτοντας την εσωτερική ασφάλεια σε σοβαρό κίνδυνο, ο οποίος θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί. Αν οι κινήσεις του έχουν ως αποτέλεσμα την άνοδο μιας σχετικά σταθερής νέας κυβέρνησης (με επικεφαλής, όπως φαίνεται, μια προσωπικότητα της Ενωσης Κέντρου και με τη στήριξη της EPE), χωρίς να φέρουν τους Παπανδρέου και την ΕΔΑ πιο κοντά μεταξύ τους και αποφεύγοντας τη βία, θα αποδειχθεί ότι έχει εκτιμήσει την κατάσταση καλύτερα απ’ ό,τι μπορώ να πιστέψω».
Το επόμενο τηλεγράφημα έχει ημερομηνία 23 Ιουλίου. Εχει μεσολαβήσει, στις 15 Ιουλίου, η συγκλονιστικής σημασίας κίνηση του Κωνσταντίνου, ο οποίος ορκίζει πραξικοπηματικά κυβέρνηση τριών ατόμων, προτού καν ο Γεώργιος Παπανδρέου υποβάλει επίσημα την παραίτησή του. Την ημέρα εκείνη ανοίγει ένας δραματικός και συχνά βίαιος κύκλος πανελλήνιων διαδηλώσεων, και ταυτόχρονα αρχίζουν οι αγωνιώδεις προσπάθειες του Κωνσταντίνου να σχηματίσει κυβέρνηση της εμπιστοσύνης του, που θα έχει την πλειοψηφία της Βουλής. Στους τρεις πρώτους βουλευτές της Ενωσης Κέντρου, οι οποίοι συμπαρατάσσονται με τον Κωνσταντίνο και πολιτογραφούνται ως «αποστάτες», στην πολιτική ιστορία του τόπου προστίθεται, λίγες ώρες αργότερα, μία άλλη ομάδα, στην οποία βρίσκεται ο μέχρι τότε υπουργός Οικονομικών του Παπανδρέου, Κωνσταντίνος Μητσοτάκης. O βασιλιάς διορίζει πρωθυπουργό των «αποστατών» τον Γ. Αθανασιάδη Νόβα.
Οι ενέργειες της πρεσβείας στη διάρκεια της κρίσης αυτής δεν περιγράφονται παρά μόνο στο τηλεγράφημα της 23ης Ιουλίου, το οποίο, στον τίτλο, αναφέρει ότι η πρεσβεία έδρασε σε συντονισμό με κάποιο πρόσωπο ή οργανισμό του οποίου το όνομα παραμένει απόρρητο. Ενα όνομα επίσης απόρρητο περιέχεται και στο τηλεγράφημα της 10ης Αυγούστου, όπου αναφέρεται συνάντηση ανάμεσα στον επιτετραμμένο, στον βουλευτή της E.K. Τσουδερό και σε κάποιο τρίτο πρόσωπο. (Εκτιμάται ότι πρόκειται για αξιωματούχο της CΙΑ)
Κρίσιμη συνάντηση
Ενα γεγονός που αργότερα θα αποκτήσει καθοριστική σημασία είναι η συνάντηση, μέσα στον μήνα Ιούλιο, Αμερικανών αξιωματικών που υπηρετούν στο γραφείο του στρατιωτικού ακολούθου με εκπροσώπους της στρατιωτικής συνωμοτικής οργάνωσης του μετέπειτα δικτάτορα Παπαδόπουλου, που έχουν αποκαταστήσει επαφές με τα ανώτατα διπλωματικά κλιμάκια της αμερικανικής πρεσβείας ήδη από το 1964. Οι εκπρόσωποι των επίδοξων πραξικοπηματιών δηλώνουν ότι, από τη στιγμή που θα τους δοθεί το πράσινο φως, σε διάστημα 30 ημερών, θα έχουν οργανώσει στρατιωτικό πραξικόπημα διάρκειας πέντε ετών. Επίσης, δηλώνουν πρόθυμοι να δεχθούν οποιοδήποτε σχέδιο των Αμερικανών, να συγκατανεύσουν στη διχοτόμηση της Κύπρου και στην εκχώρηση τμήματος του νησιού στην Τουρκία.
Τα στοιχεία αυτά περιλαμβάνονται σε άλλα επίσημα αμερικανικά έγγραφα, όχι όμως στα πρόσφατα αποχαρακτηρισθέντα αρχεία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, όπου αναφέρεται ότι οι ΗΠΑ εξέτασαν άλλες μορφές υπονομευτικής δράσης. Συγκεκριμένα, ο επιμελητής των αρχείων, σε μία πολύ ενδιαφέρουσα υποσημείωση επισημαίνει τα εξής: «Την περίοδο 1965-1967, ανώτατοι Αμερικανοί αξιωματούχοι, που ανησυχούσαν ότι η επιστροφή των Γεωργίου και Ανδρέα Παπανδρέου στην εξουσία θα οδηγούσε στη ριζοσπαστικοποίηση της ελληνικής πολιτικής, επιτρέποντας στο Κομμουνιστικό Κόμμα να αποκτήσει επιρροή, εξέτασαν το ενδεχόμενο ανάληψης δράσης στο πλαίσιο της Επιτροπής 303 (πρόκειται για επιτροπή με επικεφαλής τον Σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας του προέδρου ΜακΤζορτζ Μπάντι, η οποία είχε την ευθύνη των πιο πολύπλοκων, επικίνδυνων και πολυέξοδων επιχειρήσεων της CIA για την καταστολή εξεγέρσεων σε φιλικές χώρες). Ορισμένοι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τζόνσον πίστευαν ότι πρέπει να ληφθούν ενεργά μέτρα για να ενισχυθεί κάποιο μετριοπαθές καθεστώς και να αποδυναμωθεί η πολιτική βάση των Παπανδρέου. O Μπάντι ήταν αντίθετος, υποστηρίζοντας ότι η πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα δεν προξενούσε ανησυχία και ότι οι πολιτικές διαχωριστικές γραμμές δεν ήταν ξεκάθαρες. H Επιτροπή 303 έφερε αρχικά το θέμα προς συζήτηση, στη συνέχεια το ξανασυζήτησε χωρίς να λάβει απόφαση και τελικά το παρέπεμψε στον υπουργό Εξωτερικών Ρασκ. O Ρασκ απέρριψε την ανάληψη δράσης μέσω τέτοιων προγραμμάτων, εκτιμώντας ότι οι κίνδυνοι υπερσκελίζουν τα οφέλη. Τελικώς, οι ΗΠΑ δεν ανέλαβαν τέτοια δράση».
Η κυβέρνηση Νόβα δεν καταφέρνει να αποσπάσει ψήφο εμπιστοσύνης την 4η Αυγούστου και καταρρέει. Εν μέσω νέας όξυνσης του πολιτικού κλίματος, ο Κωνσταντίνος προσπαθεί εκ νέου, αυτή τη φορά με πρωθυπουργό τον Ηλία Τσιριμώκο. Στις 28 Αυγούστου, η κυβέρνηση Τσιριμώκου καταψηφίζεται. Το γεγονός όμως ότι μόνο 159 βουλευτές ψηφίζουν εναντίον της σημαίνει ότι σταδιακά εξαντλούνται τα περιθώρια κοινοβουλευτικής αντίστασης του Γ. Παπανδρέου.
Σε τηλεγράφημα της 5ης Σεπτεμβρίου, οι δύο πρώτες σελίδες του οποίου παραμένουν απόρρητες, ο επιτετραμμένος περιγράφει τη στάση που, κατά την άποψή του, πρέπει να τηρήσουν οι ΗΠΑ απέναντι στο Γεώργιο Παπανδρέου. «H πρεσβεία έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η επιστροφή του Γεωργίου Παπανδρέου στην εξουσία πρέπει να αποφευχθεί, αν αυτό είναι εφικτό χωρίς ευθεία και ανοικτή σύγκρουση μαζί του. Αυτή τη στιγμή, ο Γεώργιος Παπανδρέου είναι πολύ δημοφιλής, και η δημοτικότητά του ενισχύεται τεχνητά λόγω του ότι έχει εκμεταλλευθεί με έξυπνο τρόπο την τρέχουσα έξαρση των αντιμοναρχικών αισθημάτων. Εχω απόλυτη συναίσθηση του γεγονότος ότι ενδέχεται να χρειαστεί να συνδιαλλαγούμε με τον Παπανδρέου στο μέλλον και άρα επιβάλλεται να δράσουμε με απόλυτη διακριτικότητα και να αποφύγουμε τις εμφανείς εχθρικές ενέργειες».
Ο Ανσουτς συνεχίζει, προσφέροντας ένα ψυχογράφημα του ανατέλλοντος άστρου του Ανδρέα Παπανδρέου. «Είναι δύσκολο να εκφραστούμε κατηγορηματικά για τα κίνητρα του Ανδρέα. Κατά την άποψή μου, που έχει σχηματιστεί μετά από πέντε-έξι εκτενείς συνομιλίες μαζί του, ο Ανδρέας είναι οπαδός της ουδετερότητας, φιλόδοξος, αμοραλιστής, και συναισθηματικά ασταθής. Παρότι δεν υπάρχουν ακόμη αδιάσειστες αποδείξεις, πιστεύω ότι πιθανώς ο Ανδρέας συγκαταλεγόταν στους ηγέτες του ΑΣΠΙΔΑ και ότι ευελπιστεί κάποια στιγμή να αποκτήσει ώς ένα σημείο τον έλεγχο του στρατεύματος, στοιχείο που θα δράσει αποφασιστικά στην ελληνική πολιτική ζωή. Κατά την άποψή του, η πολιτική και στρατιωτική παρουσία της Αμερικής στην Ελλάδα παρεμποδίζει την «ανεξάρτητη» πολιτική την οποία υποστηρίζει. Πιστεύω ότι ο Ανδρέας θα προσπαθήσει να μειώσει σημαντικά τις ελληνικές στρατιωτικές δαπάνες, θα απομακρύνει σταδιακά την Ελλάδα από τη στενή συνεργασία με το NATO και θα στρέψει την προσοχή του όλο και περισσότερο προς το σοβιετικό μπλοκ, το οποίο αντιλαμβάνεται τόσο ως αναπτυσσόμενη αγορά για τα ελληνικά προϊόντα όσο και ως πηγή βοήθειας για να γεμίσει το κενό που θα δημιουργήσει η μείωση της δυτικής βοήθειας». O Ανσουτς τονίζει ότι «φυσικός σύμμαχος» του Ανδρέα σε μια τέτοια πολιτική είναι «η Ακρα Αριστερά και οι Κομμουνιστές».
«Να εγκαταλείψουν
τον Παπανδρέου»
Το επόμενο τηλεγράφημα, με ημερομηνία 17 Σεπτεμβρίου, περιγράφει πώς ο Κωνσταντίνος ζήτησε από την πρεσβεία να επηρεάσει βουλευτές, ώστε να εγκαταλείψουν τον Παπανδρέου. «O βασιλιάς είπε ότι αν η Πρεσβεία διαθέτει επιρροή, η άσκηση της επιρροής αυτής θα ήταν τρομακτικά σημαντική υπό τις παρούσες συνθήκες. Αν η τωρινή προσπάθεια σχηματισμού κυβέρνησης αποτύχει, είναι άγνωστο τι πρέπει να γίνει στη συνέχεια», τηλεγραφεί ο Ανσουτς. Φοβούμενος την εκλογική δύναμη του Παπανδρέου, ο βασιλιάς τόνισε στον πρεσβευτή ότι «είναι εξαιρετικά σημαντικό η νέα κυβέρνηση να μη σχηματιστεί με την υπόσχεση διενέργειας άμεσων εκλογών». Από το τηλεγράφημα αυτό είναι σαφές ότι ο Κωνσταντίνος, σε περίπτωση νέας αποτυχίας, είχε κατά νου την οργάνωση στρατιωτικού πραξικοπήματος.
«Ο βασιλιάς δεν προσδιόρισε τι μέτρα θα λάβει αν η τρέχουσα προσπάθεια σχηματισμού κυβέρνησης αποτύχει, ούτε απέρριψε μια εξωκοινοβουλευτική λύση», τονίζει ο Ανσουτς. «Παρ’ όλ’ αυτά, θεώρησα καθησυχαστικούς τους προβληματισμούς του για την αντοχή μιας κυβέρνησης εκλεγμένης από το παρόν κοινοβούλιο καθώς και την αναγνώριση εκ μέρους του της αναγκαιότητας των εκλογών». O πρέσβης θεωρεί λοιπόν «αναγκαία» τη διενέργεια εκλογών, όμως προσθέτει ότι η λαϊκή βούληση μπορεί να αποτυπωθεί στις κάλπες «όταν έχουν δημιουργηθεί οι κατάλληλες συνθήκες».
Τελικά, στις 24 Σεπτεμβρίου, έπειτα από ένα διήμερο συγκρούσεων στη Βουλή, η κυβέρνηση Στεφανόπουλου κερδίζει ψήφο εμπιστοσύνης με 152 ψήφους υπέρ και 148 κατά. O Κωνσταντίνος έχει νικήσει.
Ομως, εκτιμώντας την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί μετά τη σύσταση της κυβέρνησης Στεφανόπουλου στις 19 Οκτωβρίου, ο άρτι αφιχθείς πρέσβης Φίλιπς Τάλμποτ θεωρεί ότι η λύση που δόθηκε δεν έχει ελαττώσει την αστάθεια. «Οι εντάσεις στην ελληνική πολιτική ζωή σήμερα είναι ισχυρότερες από οποιαδήποτε άλλη περίοδο μετά τον εμφύλιο πόλεμο και ενδεχομένως είναι αδύνατο να συγκρατηθούν». Παρ’ όλ’ αυτά, έχουν ευνοήσει τους στόχους των ανακτόρων και της πρεσβείας για ανάσχεση των Παπανδρέου. «Ακόμη και αν οι Παπανδρέου επιστρέψουν στην εξουσία στη διάρκεια του 1966, η κυβέρνηση της οποίας θα ηγούνται τότε θα φανεί ίσως λιγότερο ενοχλητική για την Ελλάδα και για τις δικές μας σχέσεις με την Ελλάδα, απ’ ό,τι αν εκτοξεύονταν στην εξουσία στο παρόν φορτισμένο κλίμα».
Εξάλλου, οι εκρηκτικές πολιτικές συνθήκες που δημιουργούνται με την εδραίωση στην εξουσία της κυβέρνησης Στεφανόπουλου ευνοούν τόσο τα ακραία στοιχεία όσο και τις στρατιωτικές συνωμοσίες.
Το πρωτοχρονιάτικο διάγγελμα
Η κατάσταση οξύνεται με το πρωτοχρονιάτικο διάγγελμα του Κωνσταντίνου, ο οποίος μεταξύ άλλων δηλώνει ότι «ο κομμουνισμός αποτελεί μίασμα γεννηθέν έξω της Ελλάδος, εμπνεόμενον και κινούμενον έξωθεν. Ηθική του είναι το ψεύδος και η προδοσία. Μολύνει και καθιστά ανύποπτον εχθρόν της πατρίδος πάντα ερχόμενον εις επαφήν με αυτόν». «Βαρύ λάθος», χαρακτηρίζει το βασιλικό διάγγελμα η Ενωση Κέντρου, ενώ και ο αρχηγός της EPE Παναγιώτης Κανελλόπουλος δηλώνει στη Βουλή: «Πρέπει να σας είπω απεριφράστως ότι εγώ προσωπικώς δεν θα διετύπουν κατά τον τρόπον αυτόν ένα πρωτοχρονιάτικο διάγγελμα του Βασιλέως».
Κι ενώ στις 16 Φεβρουαρίου 1966 μία κολοσσιαία συγκέντρωση οπαδών της Ενωσης Κέντρου απαιτεί την αποκατάσταση της δημοκρατικής νομιμότητας με επιστροφή του Γεωργίου Παπανδρέου στην πρωθυπουργία, ο μετέπειτα δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος και η συνωμοτική ομάδα του εξετάζουν ήδη, σε συνεργασία με τον αρχηγό του ΓΕΣ Γρηγόριο Σπαντιδάκη, το ενδεχόμενο επέμβασης των ενόπλων δυνάμεων αν οι διαδηλωτές φανούν απειλητικοί για την κυβέρνηση των «αποστατών».