Ρεβέκκα Γαλανού-Τουρκοβασίλη: «Θεόδωρος Τουρκοβασίλης (1891-1975). Ιστορική αναφορά». Εκδόσεις I. Σιδέρης, 2003, σελ. 322.
H συγγραφέας είναι κόρη του Θεόδωρου Τουρκοβασίλη. Το γεγονός αυτό δεν αποκλείεται να προβληματίσει τους μελετητές αυτής της ιστορικής βιογραφίας του σημαντικού πολιτικού, ως προς την αντικειμενικότητα της περιγραφής. Φυσικά, όταν η συγγραφέας του βιογραφουμένου είναι κόρη του, δεν είναι δυνατόν να μην υπάρχουν και βιώματα και αναμνήσεις. Παρά ταύτα, η συγγραφέας κατορθώνει να είναι αντικειμενική και να παραθέτει τα πλούσια και δραματικά γεγονότα της ζωής και της δράσης του Θεόδωρου Τουρκοβασίλη. Αλλωστε, η πολυσχιδής σταδιοδρομία του δεν είχε ανάγκη από πρόσθετες κρίσεις και επισημάνσεις.
Η συγγραφέας στηρίζει την αναφορά της σε δικές του διηγήσεις και δημοσιεύματα. Τον σκιαγραφεί κυρίως ως «άνθρωπο» και ελάχιστα ως «νομικό, συνταγματολόγο, ιστορικό και πολιτειολόγο». Το 1912 – 13, όταν ξέσπασαν οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, ο Θ. Τουρκοβασίλης, σε ηλικία 21 ετών, κατατάχθηκε ως εθελοντής και πολέμησε με γενναιότητα. Το 1920 εκλέγεται για πρώτη φορά βουλευτής με το Λαϊκό Κόμμα του Δ. Γούναρη. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή (1922) ίδρυσε το κόμμα των «Ελευθεροφρόνων», μαζί με άλλους.
Στην Οικουμενική Κυβέρνηση του 1927 – 1928, διετέλεσε υπουργός Δικαιοσύνης. Το 1929 – 1934 ήταν γερουσιαστής. Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων διετέλεσε κατά το χρονικό διάστημα 1933 – 1935. Επί δικτατορίας Μεταξά εξορίστηκε στην Ανδρο. Το 1943, για πολύ μικρό χρονικό διάστημα, διετέλεσε διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος. Κατόρθωσε όμως να διασφαλίσει την ικανοποιητική διαβίωση των υπαλλήλων της, καθώς και των προσφύγων από τη Βόρεια Ελλάδα. H χρηματοδότηση όλων των αντιστασιακών οργανώσεων ήταν η αφορμή που δικάστηκε και κλείστηκε στις φυλακές Αβέρωφ, μέσα σε άθλιες συνθήκες, αφού πέρασε από το έκτακτο δικαστήριο των ναζί.
Το 1946, επικεφαλής του κόμματος των Εθνικοφρόνων, διεδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στο Κοινοβούλιο και στα πολιτικά δρώμενα της εποχής, ακολουθώντας τα φιλελεύθερα δυτικοευρωπαϊκά πολιτικά συστήματα.
Με την πίστη ότι η εναλλαγή των κομμάτων στην εξουσία ή μια δυναμική αντιπολίτευση θα προστάτευε και θα υποστήριζε καλύτερα το δημοκρατικό πολίτευμα, το 1961 συνεργάστηκε με την Ενωση Κέντρου. Οσο και αν ήταν αρκετά γνωστό το έργο και η προσφορά του Θεοδώρου Τουρκοβασίλη, από την Αρκαδία, η ιστορική αναφορά της κ. P. Γαλανού-Τουρκοβασίλη φέρνει στο φως νέα, εξαιρετικώς ενδιαφέροντα στοιχεία και για τον ανώτερο χαρακτήρα του και κυρίως για το πολιτικό και εθνικό έργο του.
Το γλαφυρό ύφος της συγγραφέως καθιστά τη μελέτη του βιβλίου ακόμη περισσότερο ελκυστική για τον αναγνώστη και για τον μελετητή.
(1) H κ. Ελένη Κούκκου είναι καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών.