Τα αρχεία για την ανατροπή Παπαδόπουλου

Τα αρχεία για την ανατροπή Παπαδόπουλου

2' 51" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Σε μια προσπάθεια διατήρησής της στην εξουσία, η δικτατορία αποπειράθηκε να «πολιτικοποιηθεί». O Παπαδόπουλος μεταπήδησε στην προεδρία της «Δημοκρατίας» και τη θέση του πρωθυπουργού κατέλαβε ο Σπύρος Μαρκεζίνης, ο οποίος παρέμεινε στο αξίωμα αυτό μέχρι τις 25 Νοεμβρίου 1973, όταν ο Παπαδόπουλος ανατράπηκε από τον Ιωαννίδη.

«Πρόκειται για μια θλιβερή ημέρα για την Ελλάδα», διαβάζουμε στο τηλεγράφημα από την Αθήνα μετά το πραξικόπημα του Ιωαννίδη. «Δεν μπορούμε να φανταστούμε πού μπορεί να οδηγήσει η νέα κατάσταση», σημειώνει ο Γκόβιν της βρετανικής πρεσβείας. O Βρετανός διπλωμάτης τόνιζε ότι στόχος του νέου πραξικοπήματος ήταν «η αποκατάσταση του πνεύματος της επανάστασης του 1967 και όχι η προετοιμασία του δρόμου για την επιστροφή του Καραμανλή». O Γκόβιν εκτιμούσε ότι το καθεστώς του Ιωαννίδη θα αποδεικνυόταν περισσότερο σκληρό από τη δικτατορία του Παπαδόπουλου και ότι θα συνέτεινε στην περαιτέρω απομόνωση της χώρας. Στο τηλεγράφημα επικρίνεται η στάση των πολιτικών που αρνήθηκαν «να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία που τους προσέφερε ο Μαρκεζίνης και οι οποίοι ήταν πρόθυμοι να υποστηρίξουν τους διαδηλωτές το περασμένο Σαββατοκύριακο…», όπως σημειώνει ο Γκόβιν. «H στάση τους αυτή δείχνει την ανευθυνότητα των Ελλήνων πολιτικών», παρατηρεί ο Βρετανός διπλωμάτης. Και το τηλεγράφημα της 25ης Νοεμβρίου 1973 καταλήγει (FCO 9/1717):

«H συμπεριφορά των Ελλήνων πολιτικών και η στάση των ξένων κυβερνήσεων, που αρνήθηκαν να υποστηρίξουν τον Μαρκεζίνη και να λάβουν σοβαρά υπόψη τους τις προειδοποιήσεις του για το τι επρόκειτο να επακολουθήσει αν αποτύγχανε το πείραμά του, εν μέρει είναι η αιτία για ό,τι συνέβη. Το χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί έγινε και τώρα είμαστε αντιμέτωποι με μια κατάσταση χωρίς να βλέπουμε να υπάρχει έξοδος από την κρίση. Οσο χρονικό διάστημα ο Παπαδόπουλος είχε τον έλεγχο της κατάστασης, μπορούσαμε να ελπίζουμε ότι το καθεστώς ίσως ξεπερνούσε το πολιτικό αδιέξοδο. Τώρα όμως, με στρατηγούς στην εξουσία που δεν έχουν καμία απολύτως λαϊκή υποστήριξη, κανείς διερωτάται αν αυτό το τελευταίο πραξικόπημα μπορεί να οδηγήσει σε κάτι θετικό. Θα πρέπει να περιμένουμε να ανακοινωθούν τα ονόματα των άλλων μελών της νέας κυβέρνησης για να επιβεβαιώσουμε τις εκτιμήσεις μας».

Στις 6 Δεκεμβρίου, εκτενή έκθεση για τις εξελίξεις στην Ελλάδα κάνει ο Βρετανός πρέσβης σερ Ρόμπιν Χούπερ (FCO 9/1717).

Το Πολυτεχνείο

Ο πρέσβης στην Αθήνα εκτιμούσε ότι ο Παπαδόπουλος «έχασε το παιγνίδι», επειδή επιχείρησε «ανοίγματα προς τους πολιτικούς» εκτός του στενού κύκλου των πραξικοπηματιών της 21ης Απριλίου. H εξέγερση του Πολυτεχνείου, μετά την επιμνημόσυνη δέηση για τον Γεώργιο Παπανδρέου στις 4 Νοεμβρίου 1973, με αφορμή τη συμπλήρωση πέντε χρόνων από τον θάνατό του, «ήταν η τελευταία πράξη του δράματος». Εκείνη την περίοδο, σύμφωνα με τον Χούπερ, υπήρχαν ενδείξεις «προκλητικών ενεργειών από τους εξτρεμιστές της αριστεράς και από σκληροπυρηνικά στοιχεία στους κόλπους του στρατού που χρησιμοποίησε υπερβολική βία για την αντιμετώπιση των ταραξιών».

Ο ισχυρός άνδρας του πραξικοπήματος της 25ης Νοεμβρίου ήταν ο Ιωαννίδης. H σύνθεση της κυβέρνησης Ανδρουτσόπουλου κάθε άλλο παρά εντυπωσιακή ήταν. Το νέο κυβερνητικό σχήμα κατά πάσα πιθανότητα δεν θα ήταν σε θέση να επιλύσει τα προβλήματα που αντιμετώπιζε η χώρα. «H κοινή γνώμη είναι κατηφής», γράφει ο Χούπερ. O Βρετανός πρέσβης ανέμενε το πραξικόπημα και η ανατροπή του Παπαδόπουλου να έχουν επιπτώσεις στις σχέσεις της Ελλάδας με το NATO και στην ικανότητα της χώρας να ακολουθήσει μια πολιτική στις εξωτερικές σχέσεις ή στην οικονομία που να έχει συνοχή.

Παρά τις δυσοίωνες προβλέψεις για τη νέα κυβέρνηση, ο Χούπερ εκτιμούσε ότι «η βρετανική πολιτική στην Ελλάδα θα έπρεπε να παραμείνει αμετάβλητη». Από την άλλη μεριά, υπογράμμιζε ότι «οι στόχοι της βρετανικής πολιτικής θα ήταν δυσκολότερο να επιτευχθούν».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή