Οι συμβασιούχοι καθηγητές που εργάζονται στα πανεπιστήμια καλύπτοντας θέσεις μονίμων θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν «διδάσκοντες εν αναμονή…». Εν αναμονή του μισθού τους (ελέω των καθυστερήσεων στα κονδύλια), εν αναμονή για την ανανέωση της σύμβασής τους (πολλοί φέτος «κόπηκαν» λόγω της έλλειψης κονδυλίων), εν αναμονή για την μονιμοποίηση (έως ότου προκηρυχθεί μια θέση μονίμου και… αν την πάρουν – ετησίως κατά μέσον όρο προηκηρύσσεται μία θέση μονίμου μέλους διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού).
Επιστημονικό έργο
«Και όμως, όλοι έχουν τα απαραίτητα προσόντα με διδακτορικό και ακόμη εργασία στο εξωτερικό, δημοσιεύσεις», αναφέρει μιλώντας στην «K» ο πρόεδρος του Συλλόγου Διδασκόντων Συμβασιούχων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Νικόλαος Σπιτάλας. O ίδιος, 50 ετών σήμερα, κατέχει θέση μονίμου διδάσκοντος στο TEI Ηπείρου και η τελευταία του θέση ως συμβασιούχου σε πανεπιστήμιο ήταν στο τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Εχει επίσης διδάξει ως συμβασιούχος σε τμήματα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. «Προτιμούν να παίρνουν όσους έχουν δεύτερη θέση στον δημόσιο τομέα, διότι έτσι οι συμβασιούχοι πληρώνονται με το ένα τρίτο της κανονικής αμοιβής», λέει ο κ. Σπιτάλας.
Συνολικά, σε όλα τα πανεπιστήμια υπάρχουν περισσότεροι από 2.000 συμβασιούχοι διδάσκοντες, καλύπτοντας θέσεις μονίμων. Ολοι τους είναι πάνω από 30 ετών, ηλικία που αποτελεί ουσιαστικά το όριο, αφού για την πρόσληψη απαιτείται μεταπτυχιακός και διδακτορικός τίτλος, ενώ επιπλέον κρίνονται από τις αρχές του ιδρύματος για την πρόσληψή τους. Ακολουθείται, δηλαδή, η διαδικασία της κρίσης, όπως συμβαίνει και με τους διδάσκοντες που κατέχουν θέση μονίμου.
Γιατί, λοιπόν, να προτιμώνται οι συμβασιούχοι; Το προεδρικό διάταγμα 407/80 που καθιέρωσε αυτή την κατηγορία διδασκόντων είχε ως στόχο την είσοδο νέων ανθρώπων στα ιδρύματα, οι οποίοι μέσα από το έργο τους θα αξιολογούνταν ώστε να αποτελέσουν μία «δεξαμενή» νέων πανεπιστημιακών. Ομως, γρήγορα -καθώς τα κονδύλια ήταν περιορισμένα- ο κύριος λόγος της ύπαρξής τους κατέληξε να είναι η… οικονομία. Και αυτό διότι, ο κάθε συμβασιούχος παίρνει τον βασικό μισθό της θέσης για την οποία προσλαμβάνεται (π.χ. λέκτορα, επίκουρου, κ.ο.κ.) αλλά χωρίς τα επιδόματα. Είναι η γνωστή πατέντα που χρησιμοποιεί ο δημόσιος τομέας για να καλύψει «πάγιες και διαρκείς ανάγκες του», προκαλώντας τα… πάγια αιτήματα των ανθρώπων αυτών για μονιμοποίηση.
Λογιστικό τρικ
Μάλιστα, τα ιδρύματα χρησιμοποιούν ένα λογιστικό τρικ για να αυξήσουν τον αριθμό των προσλήψεων συμβασιούχων με τα ίδια χρήματα. Ενώ δίνονται πιστώσεις για συμβασιούχους σε θέσεις αναπληρωτών καθηγητών, τα ιδρύματα προσλαμβάνουν συμβασιούχους σε θέσεις λεκτόρων και επίκουρων καθηγητών, που έχουν μικρότερες απολαβές. Βέβαια, το καθεστώς αυτό είναι «ευάλωτο» σε πιέσεις (ποιος μπορεί να αρνηθεί όταν υπόκειται στην κρίση των μονίμων όχι μόνο για να μονιποιηθεί αλλά και για να ξαναπάρει την ίδια θέση το επόμενο έτος;). Πολλές φορές, οι μόνιμοι καθηγητές ζητούν από τους συμβασιούχους να διδάξουν στη θέση τους ή να κάνουν διοικητικές δουλειές, δουλειές βοηθών και εργαστηριακού προσωπικού ελλείψει κονδυλίων για προσλήψεις στις κατηγορίες αυτές.