Της Τιτικας Δημητρουλια
Οπως αποδεικνύουν και τα κείμενα των φημισμένων Ελλήνων και ξένων δημιουργών στα οποία αναφέρεται ο Χρήστος Μαρκίδης, πολλοί ζωγράφοι δοκιμάζονται και στη γραφή – και, αντίστροφα, πολλοί συγγραφείς και ποιητές ασκούνται στην εξεικόνιση. Ζωγράφος και ποιητής και ο ίδιος, ο Μαρκίδης μας προτείνει στην προκειμένη περίπτωση κάποια κείμενα προσωπικά, ιδιωτικά και μαζί δημόσια, που εκκινούν από τις απόψεις και τις προτιμήσεις του, αλλά επιδιώκουν, εντέλει, να ανοίξουν ένα διάλογο με το κοινό για το νόημα της τέχνης και της ύπαρξης στην εποχή μας.
Δημοσιευμένα από το 1989 ώς το 2004, τα κείμενα παρατίθενται με χρονολογική σειρά και αυτή η ιεραρχία είναι και η μοναδική του βιβλίου. Διότι η διερώτηση του καλλιτέχνη διατρέχει κάθετα και οριζόντια το πεδίο των τεχνών, από τη μουσική και την ποίηση ώς το χορό, τις εικαστικές και τις πλαστικές τέχνες – αλλά και την ίδια την καθημερινότητα. Και σε κάθε τέχνη, οι επιλογές ποικίλλουν και είναι ίσως, για κάποιους, απρόσμενες. Το παράδειγμα της μουσικής είναι ίσως το πλέον πολυσυλλεκτικό. Οι Ρόλινγκ Στόουνς και οι Λεντ Ζέπελιν είναι ομοτράπεζοι με τον Ιωάννη Σεβαστιανό Μπαχ, ο Φίλιπ Γκλας με την Σωτηρία Μπέλλου και η Μαρία Κάλλας με την Μαριάν Φαίηθφουλ· η εκκλησιαστική μουσική ακούγεται πλάι στις μελωδίες του Μάνου Χατζιδάκι και τον Νικ Κέιβ, η Λίζα Τζέραρντ και ο Μπρένταν Πέρρυ πλάι στον Ζμπίγκνιου Πράισνερ – ή μήπως τον Ζμπίγκνιου Ναμυσλόφσκι; Ολες μουσικές με τον τρόπο τους ανατρεπτικές και σωτήριες, είναι φορείς της ουτοπίας και της λύτρωσης, τις οποίες ο Μαρκίδης πεισματικά αναζητεί παρατηρώντας τον κόσμο γύρω και μέσα του.
Παράδοση ή/και πρωτοπορία, προσήλωση και ανάλωση, θεϊκό και ανθρώπινο, ταπεινότητα και μεγαλείο, αλήθεια και φενάκη: αυτά είναι ορισμένα από τα θέματα που προσεγγίζει ο Μαρκίδης με αναφορές στον Φώτη Κόντογλου και τον Γιώργο Σεφέρη, την Κική Δημουλά, τον Ιωάννη Μόραλη, τον Γεράσιμο Σκλάβο που υποχρέωνε την πέτρα να συνομιλήσει με τη φλόγα, και τον Πάνο Φειδάκη που αποτύπωνε τη διαύγεια των πραγμάτων… Αλλά και στον Ματίς, τον Πικάσο, τον Τζιακομέτι, τον Μπρακ, στη μοντερνιστική εμπροσθοφυλακή του αιώνα. Μια υπόρρητη θεολογία συνενώνει τις ψηφίδες αυτού του στοχασμού και ο αναγνώστης δεν καλείται να συμφωνήσει με τις διαπιστώσεις και τις απόψεις, αλλά να συναινέσει ώστε ο μονόλογος να μετατραπεί σε διάλογο και η κουβέντα να ζωντανέψει την παρέα, την ομάδα. Καλείται να διαφωνήσει, να τσακωθεί, να φωνάξει, να δράσει.
Τα κείμενα του Μαρκίδη, σύντομα και αποφθεγματικά, δεν διεκδικούν λοιπόν δοκιμιακές δάφνες. Λειτουργούν σαν κραυγές και ψίθυροι μιας συνείδησης που αναζητεί το ιερό στην επικοινωνία με τον άλλον, στη μέθεξη και την υπέρβαση του εαυτού, στο μοίρασμα και το όνειρο – μιας κοινής μοίρας, μιας κοινής σωτηρίας ή μήπως, εντέλει, έστω και μιας κοινής απώλειας; Και μοιάζουν με τις μορφές στα εικαστικά του έργα: κουβαλούν το ίδιο βάρος, την ίδια οδύνη, λυγίζουν, κουλουριάζονται, κλείνουν, σβήνουν, αλλά είναι εδώ. Δίνουν το «παρών» στην αιώνια συζήτηση για το υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένοι οι άνθρωποι και τα δημιουργήματά τους.