Η μεγαλύτερη, εδώ και 50 χρόνια έκθεση στο Λονδίνο, για τον Χανς Χολμπάιν, τον πατέρα της βρετανικής ζωγραφικής, δεν θα περιέχει ένα από τους πιο φημισμένους πίνακές του. Θεωρήθηκε πολύ εύθραυστος για να μεταφερθεί στην ελάχιστη – τριών τεσσάρων περίπου χιλιομέτρων απόσταση από την Εθνική Πινακοθήκη, όπου είναι μόνιμα εγκατεστημένος, ώς την Τέιτ Μπρίτεν όπου θα πραγματοποιηθεί η έκθεση.
Πρόκειται για τους «Πρέσβεις» του 1533, «το πιο λεπτουργημένο από όλα τα πορτρέτα του Χολμπάιν» κατά τη Σούζαν Φόιστερ, οργανώτρια της έκθεσης στην Τέιτ Μπρίτεν και μια από τους πιο επιφανείς ειδικούς στην τέχνη του Χολμπάιν, στον κόσμο. Ο πίνακας που υπέστη μια αμφισβητούμενη, αποτελεσματικότητας διαδικασία συντήρησης πριν από δέκα χρόνια, αποτελείται από ξύλινα ταμπλό τα οποία έχουν υποστεί διάβρωση και λεπτυνθεί στο πέρασμα των χρόνων κάθε φορά που υφίστατο συντήρηση. «Η σύνδεση των ταμπλό αυτών είναι πολύ λεπτή και επισφαλής και κινδυνεύει να διαλυθεί στη διαδικασία της μεταφοράς», λέει η Φόστερ και άλλωστε η απόσταση μεταξύ των δύο μουσείων είναι πολύ μικρή, ώστε εύκολα μπορεί να τη διανύσει περπατώντας ο επισκέπτης, για να τη δει, εάν τον ενδιαφέρει.
Το έργο απεικονίζει τον Γάλλο πρεσβευτή Ζαν ντε Ντρεντεβίγ στην αυλή του Αγγλου βασιλιά Ερίκου ΣΤ΄ και τον επίσκοπο Ζορζ ντε Σελβ. Οι δυο τους, στη μια άκρη ο ένας και στην άλλη ο άλλος, πλαισιώνουν μια σειρά από επιστημονικά και καλλιτεχνικά αντικείμενα, ένα λαούτο, μιαν υδρόγειο, ένα τεταρτοκύκλιο κ.ά. Το νόημά τους, λίγο πολύ, είναι κατανοητό, τελείως αινιγματικό, όμως είναι ένα μακρύ ακαθόριστο σχήμα, μπροστά στον πίνακα, σαν αιωρούμενο πάνω στο πάτωμα, το οποίο επίσης είναι σκεπασμένο με ζωγραφισμένες σφαίρες και γεωμετρικά σχήματα.
Το σχήμα τούτο, αν το δει κανείς υπό γωνία, αποκαλύπτεται ότι είναι ένα κρανίο, ένα memento mori όπως το έλεγαν τότε, μια υπόμνηση της ανθρώπινης φθαρτότητας που η επίγνωσή της εμπόδιζε την έπαρση. Το πραγματικό νόημα της εικόνας αυτής έχει γίνει από πολύ καιρό, το θέμα εξέτασης, ανάλυσης, σύνθεσης και συμπερασματολογίας, από τους ειδικούς, κριτικούς και ιστορικούς, οι οποίοι φαίνονται να ομοφωνούν σε μια γενική ιδέα. Οτι το αντικείμενο έχει να κάνει με την πολύπλοκη και συχνά θανατηφόρα πολιτική της Μεταρρύθμισης.
Η έκθεση με τίτλο «Ο Χολμπάιν στην Αγγλία», θα εγκαινιασθεί τούτο το φθινόπωρο. Θα συγκεντρώσει, καθώς γράφει η Σάρλοτ Χίγκινς στον «Γκάρντιαν» τα τρία πιο σημαντικά βασιλικά πορτρέτα του Χολμπάιν, του Ερρίκου Στ΄, της Τζέιν Σίμουρ και του γιου τους, μέλλοντος Εδουάρδου Ζ΄. Αυτά θα βρεθούν για πρώτη φορά κάτω από την ίδια στέγη, μετά τον καιρό, όταν ο Ερρίκος τα ατένιζε μαζί. Το πορτρέτο του Ερρίκου θα μεταφερθεί από το Μουσείο Τίσεν της Μαδρίτης, η προσωπογραφία της Σίμουρ από τη Βιέννη και το πορτρέτο του Εδουάρδου από την Ουάσιγκτον. Η έκθεση θα ιχνηλατεί την εξαιρετική πορεία του ζωγράφου, μέσα από 160 έργα, μεταξύ τους και 40 πίνακες. Κατά τον Ρόιστερ, ο Χολμπάιν πέτυχε να γίνει αυτό ακριβώς που ήθελε, αυλικός ζωγράφος.
Γεννήθηκε στο Αουγκσμπουργκ της νότιας Γερμανίας, αλλά την καλλιτεχνική ζωή του χώρισε μεταξύ Βασιλείας και Λονδίνου, στην Αγγλία, ζώντας από το 1526 ώς το 1528, και πάλι από το 1532 ώς το 1543, όταν και πέθανε σε ηλικία 46 ετών, χτυπημένος μάλλον από τον λοιμό. Ηταν ένας άνθρωπος, πειστικός, πολυμήχανος και μάλλον άνευ αρχών, διατηρώντας όχι μόνο παράλληλες εργασίες και επαγγελματικές υποχρεώσεις, αλλά και παράλληλες οικογένειες, σε δύο πόλεις. Για την ειδικό «μόνος του έφερε την Αναγέννηση στην Αγγλία». Ο λεπτός ρεαλισμός του, η αυτεπίγνωσή του ως καλλιτέχνη και όχι απλώς τεχνίτη που έφθανε στο σημείο αυτοαναφοράς μέσα στα έργα του, οσοδήποτε αινιγματικά, μεταμόρφωσε, σχεδόν εν μια νυκτί, τη βρετανική τέχνη.
Εγινε αυλικός ζωγράφος του Ερρίκου στη δεκαετία του 1530 και φιλοτέχνησε τα πορτρέτα πολλών Αγγλων αριστοκρατών, αλλά και πλουσίων Γερμανών εμπόρων του Λονδίνου. Οι προσωπογραφίες των Αγγλων πατρώνων του θα συγκεντρωθούν με την έκθεση από τη Δρέσδη, τη Φρανκφούρτη και το Αμστερνταμ· σχέδια από τη Βασιλική Συλλογή, αλλά δύο φημισμένα αγγλικά πορτρέτα, του Τόμας Μουρ και του Τόμας Κρόμγουελ δεν θα συμπεριλαμβάνονται ανήκοντα στη Συλλογή Φρικ της Νέας Υόρκης, η οποία δεν τα δανείζει σε εκθέσεις. Το καλλιτεχνικό του ταλέντο βοήθησε τον Χολμπάιν να περάσει τα ταραγμένα χρόνια της αγγλικής Μεταρρύθμισης, μολονότι μια σειρά χαρακτικών του στα οποία σατίριζε μοναχούς, δημοσιεύθηκαν μόνο μετά τον θάνατό του. Του είχε παραγγελθεί επίσης να φιλοτεχνήσει σκηνές με τον Ερρίκο και τον πατέρα του Ερρίκο Ζ΄ και τη Σίμουρ, για το Ανάκτορο του Γουάιτχολ που κάηκε σε πυρκαγιά του 1698. Των χαμένων τοιχογραφιών η έκθεση θα συμπεριλάβει σπουδές και προκαταρκτικά σχέδια.
Μετά τον θάνατο της Σίμουρ, ανατέθηκε στον Χολμπάιν να ταξιδέψει σε όλη την Ευρώπη ως απεσταλμένος του Ερρίκου, επιστρέφοντας με προσωπογραφίες πιθανών συζύγων. Μεταξύ τους είναι μια μινιατούρα της Αν της Κλεβ και ένα κανονικών διαστάσεων πορτρέτο (τώρα στην Εθνική Πινακοθήκη) της Χριστίνας της Δανίας, η οποία όμως, απέρριψε τον Ερρίκο. Οπως είπε, προτιμούσε το κεφάλι της στη θέση του.