Η πιο διάσημη φράση του πρωθυπουργού Γιουνιχίρο Κοϊζούμι, ο οποίος προέβη σε πολλές ανάλογες, κατά τη διάρκεια των πέντε ετών και πέντε μηνών στην εξουσία, ήταν ίσως αυτή που εξ αρχής τον ώθησε στην εξουσία. «Θέλω να καταστρέψω το παλιό Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα» είπε για το κόμμα του, το 2001. Απειλώντας να καταστρέψει το παλιό Δημοκρατικό Κόμμα, το οποίο κυβέρνησε σχεδόν αδιαλείπτως από το 1955, στην πραγματικότητα εννοούσε τη μεταπολεμική ιαπωνική τάξη. Ο Κοϊζούμι κατέστρεψε, όντως, μεγάλο μέρος της: ένα πατερναλιστικό πολιτικό σύστημα παγιωμένων συμφερόντων και μια κυρίαρχη γραφειοκρατία, μια άτολμη εξωτερική πολιτική και ενδεχομένως το πιο σημαντικό, μια έντονη αντίσταση στην αλλαγή.
Με την αποχώρησή του, ο 64χρονος Κοϊζούμι, τον οποίο διαδέχθηκε ο υπερεθνικιστής Σίντζο Αμπε, άφησε μια Ιαπωνία με νέα δεδομένα: μικρότερη κεντρική κυβέρνηση, μεγαλύτερη πίστη στην ελεύθερη αγορά και μια καινούργια αντίληψη στις διεθνείς υποθέσεις. Ωστόσο, το όραμά του για μια νέα Ιαπωνία δεν κέρδισε την εθνική συναίνεση. Παρόλα αυτά κι ενώ η πολιτική του ήταν συχνά αντιλαϊκή, απολάμβανε σταθερά υψηλή δημοτικότητα. Αποχώρησε με τα υψηλότερα ποσοστά δημοτικότητας απ’ οποιονδήποτε μεταπολεμικό πρωθυπουργό.
Σκληρά οικονομικά μέτρα
Οσο για την οικονομία, άσκησε πιέσεις για σκληρές οικονομικές μεταρρυθμίσεις, παρά τις εσωτερικές αντιστάσεις του κόμματός του, προβαίνοντας σε ιδιωτικοποιήσεις και περικόπτοντας τις τεράστιες και συχνά σπάταλες δημόσιες δαπάνες. Ωστόσο, η αναζωογόνηση της ιαπωνικής οικονομίας οφείλει εξίσου πολλά, αν όχι περισσότερα, στην ανοικοδόμηση των ιδιωτικών εταιρειών και τις συνέπειες από την άνθηση της κινεζικής οικονομίας. Ο Κοϊζούμι έθεσε, περισσότερο ίσως απ’ οποιονδήποτε άλλον, την ανάγκη της Ιαπωνίας για αλλαγή. Στη δεκαετία, πριν από την εκλογή του, η Ιαπωνία βίωσε τη διαδοχή ανίσχυρων ηγετών. Ο Κοϊζούμι ήταν ξεκάθαρος. Είπε στους Ιάπωνες ότι θα πρέπει να περιμένουν «οδυνηρές δομικές μεταρρυθμίσεις χωρίς εξαιρέσεις». Προς έκπληξιν σχεδόν όλων, εξασφάλισε ευρεία υποστήριξη.
Σε αντίθεση με τους προκατόχους του, απέφυγε τους συμβιβασμούς και φημιζόταν για τη λήψη μονομερών αποφάσεων και την απόκτηση πολιτικών εχθρών. Ο λαός τον αγαπούσε.
Σταθερές συμμαχίες
Επέμεινε στην προσήλωση των στόχων του στην εξωτερική πολιτική, εδραιώνοντας τη συμμαχία της Ιαπωνίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Προώθησε ειδικό νόμο για την ανάπτυξη στρατευμάτων στο Ιράκ, με ανθρωπιστική αποστολή, μια κίνηση, η οποία θεωρήθηκε ότι είναι αντίθετη στο πνεύμα, αν όχι στο γράμμα του φιλειρηνικού Συντάγματος της χώρας.
«Οσο καλύτερες είναι οι σχέσεις μας με τις ΗΠΑ, τόσο ευκολότερο θα οικοδομήσουμε καλές σχέσεις με την Κίνα, τη Νότια Κορέα, ασιατικές και άλλες χώρες στον κόσμο», είπε ο Κοϊζούμι, στη διάρκεια της επίσκεψης Μπους, τον περασμένο Νοέμβριο. «Αυτή είναι η βασική μου πεποίθηση».Ωστόσο, ο Κοϊζούμι οδήγησε τις σχέσεις της Ιαπωνίας με την Κίνα στο χαμηλότερο σημείο των τελευταίων δεκαετιών, ενώ επί των ημερών του παρατηρήθηκε αύξηση του εθνικισμού στο εσωτερικό και επήλθε διπλωματική απομόνωση της Ιαπωνίας στην περιοχή.
Στο Μνημείο Γιασουκούνι
Πραγματοποιούσε κάθε χρόνο επίσκεψη στο Μνημείο Γιασουκούνι, όπου κείνται οι νεκροί του πολέμου της Ιαπωνίας και εγκληματίες πολέμου. Οι περισσότεροι από τους προκατόχους του απέφευγαν το μνημείο, που θεωρείτο σύμβολο του ιαπωνικού μιλιταρισμού. Λόγω των επισκέψεων, η Κίνα και η Νότια Κορέα αρνήθηκαν να μετέχουν σε συνόδους κορυφής με την Ιαπωνία. Οι επικριτές του λένε ότι ο Κοϊζούμι χρησιμοποίησε τις επισκέψεις του στο μνημείο για να αναζωογονήσει το εθνικό συναίσθημα των Ιαπώνων, οι οποίοι είχαν απολέσει την αυτοπεποίθησή τους, λόγω της μακροχρόνιας οικονομικής δυσπραγίας.