ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. Το Λιτόxωρο της Πιερίας ίσως να κρύβει την απάντηση στο ερώτημα, πόσο ευθύνεται η ρύπανση του περιβάλλοντος για την επιβάρυνση της υγείας, και για θανάτους. Και γιατί το Λιτόχωρο; «Είναι η περιοχή που λόγω και της γειτνίασής της με τον Ολυμπο, επιλέχθηκε με κριτήριο την καθαρή ατμόσφαιρά της, κι ως λογική συνέπεια θεωρούμε ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση δεν επηρεάζει ιδιαίτερα την καθημερινή ζωή και την υγεία των κατοίκων», απαντούν ειδικοί επιστήμονες που προσπαθούν να προσδιορίσουν τη σχέση ρύπανσης και θανάτων τις τελευταίες δεκαετίες στην Ελλάδα.
Οι κάτοικοι του Λιτόχωρου αναπνέουν καθαρό αέρα, βρίσκονται μακριά από μεγάλο βιομηχανικό κέντρο κι από άλλες σημαντικές πηγές ρύπων. Επιστημονικά τέτοιες περιοχές αποτελούν αυτό που λένε οι ειδικοί «τον μάρτυρα» σε μια έρευνα. Τον δείκτη δηλαδή που επιβεβαιώνει άλλους δείκτες με συγκρίσεις ή με τα εξ αντιθέτου στοιχεία που προσφέρει. Η ομάδα που διεξάγει την έρευνα, υπό τον καθηγητή Ιατρικής του ΑΠΘ κ. Παντελή Μακρή εκτιμά ότι δεν θα βρει, στο Λιτόχωρο, υψηλά ποσοστά θανάτων από καρκίνο και θρομβοεμβολικά επεισόδια.
Οι μέχρι τώρα έρευνες του πανεπιστημιακού νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ Θεσσαλονίκης έδειξαν ότι αστικές περιοχές με ιδιαίτερα επιβαρυμένο περιβάλλον εμφανίζουν τις τελευταίες δεκαετίες αύξηση θανάτων από καρκίνο και καρδιοαγγειακά νοσήματα. Η πρώτη μεγάλη έρευνα διεξήχθη στη Θεσσαλονίκη πριν από τρία χρόνια. Τα μέλη της ομάδας των πανεπιστημιακών γιατρών και των φοιτητών της Ιατρικής ερεύνησαν πάνω από 100.000 φακέλους και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι «το ποσοστό των θανάτων από καρκίνο παρέμεινε σταθερό στη Θεσσαλονίκη κατά τη διάρκεια των τελευταίων 40 ετών σε αντίθεση με το ποσοστό θανάτων από θρομβοεμβολικά αίτια, το οποίο διπλασιάστηκε στη βιομηχανική της περιοχή. Η συχνότητα των θρομβοεμβολικών επεισοδίων στην Αν. Θεσσαλονίκη ήταν 1 στους 4 θανάτους και του καρκίνου λιγότερα από 1 στους 5 σε αντίθεση με τη συχνότητα στη Δυτική περιοχή που έφθανε το 1 στους 3 θανάτους και 1 στους 4 αντίστοιχα».
Μάλιστα θέλοντας να προσεγγίσουν περισσότερο τη σχέση αυξημένης ατμοσφαιρικής ρύπανσης και αύξησης των θρομβοεμβολικών, οι ερευνητές μπήκαν στην «καρδιά» της επιβαρυμένης από ρύπους δυτικής Θεσσαλονίκης και πραγματοποίησαν έρευνα στην αμιγώς βιομηχανική περιοχή της Θεσσαλονίκης (Σίνδο, Καλοχώρι, Ιωνία, Μαγνησία) όπου διαπίστωσαν ότι η συχνότητα των θρομβοεμβολικών επεισοδίων αυξήθηκε στο 47,5% από το 2,6% που ήταν στη δεκαετία του 1950!
Η έρευνα συνεχίστηκε και στην Πτολεμαΐδα, μια ιδιαίτερα επιβαρυμένη από ρύπους πόλη της χώρας λόγω ατμοηλεκτρικών εργοστασίων της ΔΕΗ και λιγνιτορυχείων, όπου κι εκεί τα αποτελέσματα, σύμφωνα με τον κ Μακρή, ήταν το ίδιο «ενοχοποιητικά» για την ρύπανση. Η Πτολεμαΐδα κατέληξαν οι ερευνητές, «έχει υψηλότερο ποσοστό θανάτων από καρκίνους (30% των θανάτων από όλες τις αιτίες για τα έτη 2000-05), ενώ οι θάνατοι από θρομβοεμβολικά επεισόδια αντιστοιχούν με αυτά της βιομηχανικής ζώνης της Θεσσαλονίκης».
Πέρσι η ομάδα των ερευνητών επέκτεινε την έρευνά της στα χωριά Κρόκος, Αιανή και Τρανόβαλτο Κοζάνης. Η επιλογή των τριών χωριών δεν ήταν τυχαία. Ο Κρόκος επιλέχθηκε λόγω της παραγωγής του ομώνυμου φυτού (σαφράν) που χρησιμοποιείται στη μαγειρική, φαρμακευτική, ζαχαροπλαστική, ποτοποιία και του αποδίδονται αντιπηκτικές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες.
«Περιμέναμε ότι λόγω της κατανάλωσής του από τους κατοίκους θα βρούμε μειωμένα ποσοστά θανάτων από θρομβοεμβολικά επεισόδια», ανέφερε ο καθηγητής. Ανάλογη εκτίμηση είχε γίνει και για την Αιανή λόγω του σημαντικού αριθμού αιμορροφιλικών στον πληθυσμό του χωριού ενώ το Τρανόβαλτο που βρίσκεται χτισμένο σε μεγαλύτερο υψόμετρο από τα δύο χωριά θεωρήθηκε ως δείκτης συγκρίσεων με τα άλλα χωριά. Ωστόσο η επιστημονική ομάδα διαπίστωσε με έκπληξη ότι ο Κρόκος εμφάνισε αυξημένους θανάτους από θρομβοεμβολικά επεισόδια που τα τελευταία 15 χρόνια έφθασαν το 50%, ενώ στην Αιανή και στο Τρανόβαλτο αντίστοιχα ήταν 43% και 55%.
«Τα ευρήματα βεβαιώνουν ότι η πιο βεβαρημένη περιοχή είναι ο Τρανόβαλτος και ακολουθεί ο Κρόκος. Δεν μπορούμε να επιβεβαιώσουμε ότι η ενδημική εμφάνιση της αιμορροφιλίας προφύλαξε τους κατοίκους της Αιανής από τα θρομβοεμβολικά νοσήματα, είναι όμως πλέον βέβαιο ότι τα εργοστάσια αμίαντου και μαρμάρων του Τρανόβαλτου συντέλεσαν δραστικά και για την αύξηση των θρομβοεμβολικών νοσημάτων και κυρίως για την αύξηση του καρκίνου στο Τρανόβαλτο (έφθασε στο 31%) σε αντίθεση με την Αιανή και τον Κρόκο που παρέμεινε σταθερός γύρω στο 20%.