Η γραφειοκρατία, οι προσφυγές στη Δικαιοσύνη και η έλλειψη των απαιτούμενων κονδυλίων, είναι από τις βασικές αιτίες για τη μεγάλη καθυστέρηση που παρατηρείται στην κατεδάφιση των αυθαιρέτων κτισμάτων, η οποία φθάνει περίπου τα οκτώ χρόνια στην περίπτωση του νομού Ηλείας. Η αυθαίρετη δόμηση επανήλθε στο προσκήνιο μετά τις κατεδαφίσεις που έκαναν συνεργεία της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος σε δήμους του νομού. Στην Ηλεία, σύμφωνα με εκτιμήσεις, υπάρχει στην ουσία μια ολόκληρη πόλη από αυθαίρετα, αφού ο αριθμός των κτισμάτων που έχουν αναγερθεί χωρίς άδεια ή σε περιοχές που απαγορεύεται η δόμηση στις παραλιακές ζώνες κυμαίνεται μεταξύ 20.000 και 22.000. Οπως φαίνεται, το γεγονός ότι ο νομός διαθέτει από τις καλύτερες παραλίες στην Ελλάδα, σε συνδυασμό πάντα με την έλλειψη του απαραίτητου μηχανισμού, που θα απέτρεπε εγκαίρως την ανέγερση των αυθαιρέτων, οδήγησε πολλούς στην απόφαση να κτίσουν παράνομα. Σύμφωνα λοιπόν με την καταγραφή που έχει γίνει, ο μεγαλύτερος αριθμός των αυθαιρέτων είναι στους δήμους Λεχαινών, Βαρθολομιού Αμαλιάδος, Βώλακος, Πύργου και Ζαχάρως.
Την περασμένη εβδομάδα ξεκίνησε από τη Ζαχάρω η κατεδάφιση αυθαιρέτων, για τα οποία είχαν βγει πρωτόκολλα κατεδάφισης το 2003, όπου γκρεμίστηκαν ολοκληρωτικά οκτώ κτίσματα, και άλλα πέντε στην παραλία Παλούκι Αμαλιάδος. Επίσης, παραμένει σε εκκρεμότητα η κατεδάφιση τριών ακόμα αυθαιρέτων στη Ζαχάρω, λόγω δικαστικής εμπλοκής, ενώ είναι προγραμματισμένη η κατεδάφιση και άλλων αυθαιρέτων στις παραλίες Κακόβατου και Νεοχωρίου, καθώς και στον Δήμο Βώλακος.
Στο μεταξύ, εκείνο που προκάλεσε πολλές απορίες, είναι η μερική κατεδάφιση οκτώ αυθαιρέτων στη Ζαχάρω. Οπως εξηγεί στην «Κ» ο διευθυντής της Κτηματικής Υπηρεσίας του νομού Ηλείας κ. Νικόλαος Σιάνης, έπρεπε να κατεδαφιστούν τα ακίνητα, που ήταν κτισμένα στην παραλιακή ζώνη, αλλά σε αυτές τις περιπτώσεις το μισό αυθαίρετο βρισκόταν εντός της ζώνης και το άλλο μισό σε δημόσιο κτήμα. Ετσι, για να μην υπάρξει πρόβλημα με τη στατικότητα του κτιρίου και κινδυνεύσουν οι ένοικοί του, αποφασίστηκε να γκρεμιστούν κατασκευές εντός παραλιακής ζώνης, που όμως δεν επηρέαζαν τη στατικότητα.
Οσον αφορά τη μη κατεδάφιση του τμήματος που βρίσκεται εντός του δημόσιου κτίσματος, η εξήγηση που δίνεται είναι ότι, ο κάτοχος έχει το δικαίωμα να υποβάλει προς το δημόσιο αίτημα εξαγοράς του οικοπέδου. Ετσι μέχρι να αποφασίσει το Δημόσιο, δεν είναι δυνατόν να κατεδαφιστεί το αυθαίρετο, εκτός εάν υπάρξει παράλληλη συνεννόηση με τη διεύθυνση Πολεοδομίας, που είναι και η αρμόδια υπηρεσία. Σχετικά με τις καταγγελίες που έγιναν για επιλεκτικές κατεδαφίσεις αυθαιρέτων ο κ. Σιάνης τις απορρίπτει κατηγορηματικά, προσθέτοντας ότι, μόνο στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει οριστική δικαστική απόφαση, είναι αδύνατη η κατεδάφιση ενός αυθαιρέτου.
Οι κατεδαφίσεις στη Δ. Ελλάδα θα έχουν και συνέχεια. Οταν ολοκληρωθούν στην Ηλεία, τα συνεργεία θα μεταβούν στην Αιτωλοακαρνανία, όπου έχει προγραμματιστεί η κατεδάφιση 35 αυθαίρετων στο Νησί Τουρλίδας στο Μεσολόγγι. Σε εκκρεμότητα περαμένουν ακόμη οι ενεργοποιήσεις των πρωτοκόλλων κατεδάφισης αυθαιρέτων στην Ηλεία, που έχουν εκδοθεί μετά το 2004 έως και το 2006.
Στην Αχαΐα, υπάρχει η ξεχωριστή περίπτωση της ομαδικής κατεδάφισης αυθαιρέτων, με παράλληλη αξιοποίηση της περιοχής. Πριν από περίπου 10 χρόνια κατεδαφίστηκαν στην παραλία της Κάτω Αχαΐας 80 αυθαίρετα κτίσματα και στη συνέχεια η περιοχή αξιοποιήθηκε.
Διαδικασία οκτώ ετών
Η κατεδάφιση αυθαιρέτου απαιτεί πολύ χρόνο. Η διαδικασία αυτή, όπως την εξηγεί ο κ. Νικόλαος Σιάνης, έχει ως εξής: μετά την καταγραφή ενός αυθαιρέτου κτίσματος, για το οποίο έρχεται καταγγελία από την Αστυνομία, ακολουθεί η διαδικασία της διοικητικής αποβολής (εντολής για απομάκρυνση από τον χώρο), της πιστοποίησης της αυθαίρετης χρήσης και ολοκληρώνεται με την κατεδάφιση. Και στις τρεις αυτές φάσεις ο κάτοχος του αυθαιρέτου έχει το δικαίωμα να προσφύγει στην Δικαιοσύνη, για κάθε μία ξεχωριστά. Ολη αυτή η διαδικασία είναι χρονοβόρα, με δεδομένο τον ρυθμό προσδιορισμού των προς εκδίκαση υποθέσεων και την έκδοση των τελεσίδικων αποφάσεων.
Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα δεδομένα, πρέπει να περάσουν κατά μέσο όρο οκτώ χρόνια μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία στη Δικαιοσύνη. Ακόμα όμως και όταν τελειώσουν οι προαναφερόμενες διαδικασίες, οι κατεδαφίσεις αυθαιρέτων καθυστερούν εκ νέου, αφού πρέπει να εγκριθούν από το υπουργείο Οικονομίας τα απαραίτητα κονδύλια. Πάντως, δεν επιβαρύνεται ο κρατικός προϋπολογισμός, αφού στη συνέχεια ο κάτοχος του αυθαιρέτου κτίσματος καλείται να πληρώσει στο Δημόσιο το ποσόν που δαπανήθηκε για την κατεδάφιση.