Στα τέλη του περασμένου καλοκαιριού, οι κάτοικοι των Οινοφύτων και των υπόλοιπων περιοχών που βρίσκονται στο πέρασμα του μολυσμένου Ασωπού ποταμού είχαν αναθαρρήσει. Η πολιτεία είχε καθυστερήσει (κάποιες δεκαετίες) να ασχοληθεί με το μείζον πρόβλημα, όμως όλα έδειχναν ότι η ανίχνευση εξασθενούς χρωμίου στο πόσιμο νερό τόσων οικισμών (και τόσο κοντά στην Αθήνα) την είχε βγάλει επιτέλους από το λήθαργο. Είναι χαρακτηριστικό ότι η αντιμετώπιση του προβλήματος είχε χαρακτηριστεί από τον αρμόδιο υπουργό ΠΕΧΩΔΕ κ. Γιώργο Σουφλιά ως «εθνικό έργο». Μέτρα ανακοινώνονταν, οι «ράμπο του περιβάλλοντος» πραγματοποιούσαν αιφνιδιαστικούς ελέγχους στις ύποπτες βιομηχανίες, «έπεφταν» πρόστιμα, ενώ η υπόσχεση για καθαρό νερό «έως τα Χριστούγεννα» ήταν αρκούντως καθησυχαστική.
Η πραγματικότητα
Ωραία όλα αυτά, αλλά είναι ώρα να επιστρέψουμε στην πραγματικότητα.
Ιδού τι συμβαίνει 7 μήνες μετά την τραγική διαπίστωση ότι η πρακτική των βιομηχανιών να ρίχνουν ανεπεξέργαστα τα απόβλητά τους στον Ασωπό είχε σαν αποτέλεσμα χιλιάδες κάτοικοι αυτής της χώρας να πίνουν εν αγνοία τους νερό με καρκινογόνες ουσίες:
– Τα Οινόφυτα δεν έχουν συνδεθεί ακόμα με το δίκτυο της ΕΥΔΑΠ, με συνέπεια από τις βρύσες να τρέχει ακόμη επικίνδυνο νερό. «Το καθαρό νερό φτάνει από μέρα σε μέρα», είναι η απάντηση των αρμοδίων.
– Ουδείς έχει συμμορφωθεί με τους νόμους! Οπως αποκαλύπτει σήμερα η «Κ», οι αναλύσεις στο πόσιμο νερό της περιοχής εξακολουθούν να «βγάζουν» βαρέα μέταλλα, μεταξύ των οποίων το καρκινογόνο εξασθενές χρώμιο.
– Ο Ασωπός παρουσιάζει την ίδια «ασθενή» εικόνα (είναι μαύρος και «αχνίζει»), αδιάψευστος μάρτυρας ότι το έγκλημα συνεχίζεται.
«Μην ακούτε τι σας λένε οι διάφοροι αρμόδιοι. Εδώ δεν έχει αλλάξει απολύτως τίποτα», λέει στην «Κ» ο παπα-Γιάννης Οικονομίδης, εκ των πρωτεργατών της αποκάλυψης των πραγματικών διαστάσεων του προβλήματος και επικεφαλής του τοπικού συλλόγου «Πολίτες για την Αειφορία». «Εδώ και τρεις μήνες, το νερό συνεχώς «έρχεται; και νερό δεν βλέπουμε. Την ίδια ώρα, στο αντλούμενο νερό ανιχνεύεται ακόμα εξασθενές χρώμιο. Αυτό σημαίνει ότι τα μέτρα που ελήφθησαν δεν έχουν κανένα απολύτως αποτέλεσμα – είναι τόσο απλό».
Πράγματι, οι αναλύσεις νερού του Ιανουαρίου, τα αποτελέσματα των οποίων έφθασαν στα χέρια των κατοίκων έπειτα από την παρέμβαση του εισαγγελέα Θηβών(!), έδειξαν παρουσία εξασθενούς χρωμίου από 12 έως 46 μg (υπενθυμίζεται: δεν υπάρχει όριο ασφαλείας για τη συγκεκριμένη ουσία, καθότι είναι καταχωρημένη διεθνώς στις καρκινογόνες).
Τα έργα
Μιλώντας στην «Κ», ο δήμαρχος Οινοφύτων κ. Γιώργος Θεοδωρόπουλος παραδέχθηκε ότι το εξασθενές χρώμιο εξακολουθεί να εμφανίζεται στα αποτελέσματα των αναλύσεων, υποστήριξε όμως ότι οι τιμές είναι χαμηλότερες. «Και όμως, οι επιθεωτητές Περιβάλλοντος έχουν εγκατασταθεί στα Οινόφυτα και κάνουν συνεχώς ελέγχους στις βιομηχανίες. Προφανώς κάποιοι συνεχίζουν να ρίχνουν τα απόβλητά τους στον Ασωπό είτε απευθείας στον υδροφόρο ορίζοντα μέσω των γεωτρήσεων – το έχουμε δει και αυτό. Υπάρχει πάντως μια βελτίωση της κατάστασης. Απέχουμε όμως ακόμη πολύ από το επιθυμητό σημείο». Οπως επισημαίνει, το διυλιστήριο έχει κατασκευαστεί, το νερό έχει φθάσει στα Οινόφυτα από τον Μόρνο και αυτές τις ημέρες γίνονται έλεγχοι για την ποιότητά του.
Ωστόσο, το δεύτερο μεγάλο έργο, δηλαδή η κατασκευή αγωγού από τα Οινόφυτα προς το Δήλεσι (όπου το καλοκαίρι υδρεύονται ώς και 30.000 άνθρωποι) δεν έχει ακόμα ξεκινήσει. Η εργολαβία έχει ανατεθεί στην εταιρεία ΗΛΕΚΤΩΡ, θυγατρική του Ομίλου Μπόμπολα, αλλά καθώς το έργο είναι αξίας άνω του 1 εκατομμυρίου ευρώ, έπρεπε να προηγηθεί προσυμβατικός έλεγχος από το Ελεγκτικό Συνέδριο. «Τώρα υπογράφουμε τη σύμβαση και προχωράμε», λέει ο κ. Θεοδωρόπουλος.
Τα πρόστιμα αντιστοιχούν στο 2,39% των ετήσιων κερδών των βιομηχανιών
Την ίδια ώρα, στη νομαρχία Βοιωτίας, στα όρια της οποίας βρίσκονται εγκατεστημένες πάνω από 2.500 βιομηχανίες, αρμόδιος για τον έλεγχό τους είναι μόνο ένας υπάλληλος. «Οι μισές από αυτές είναι ρυπογόνες. Πώς είναι δυνατόν να τα προλάβει ένας άνθρωπος; Μήνες ζητάμε και άλλους χημικούς μηχανικούς, αλλά το αίτημα δεν εισακούεται», αναφέρει χαρακτηριστικά στην «Κ» ο αντινομάρχης Βοιωτίας κ. Δημήτρης Αγγέλου. «Αυτό που μπορούμε εμείς να κάνουμε είναι να πιέσουμε ώστε ο Ασωπός να παραμείνει η υπ’ αριθμόν ένα προτεραιότητα για τους επιθεωρητές Περιβάλλοντος του υπουργείου».
Σύμφωνα με τον ίδιο, η αρμόδια υπηρεσία της νομαρχίας δεν δύναται να ελέγχει πόσα απόβλητα παράγει μια βιομηχανία και πού τα διοχετεύει (εφόσον καμία δεν παραδέχεται ότι τα απορρίπτει στον Ασωπό). «Εμείς πάμε και ζητάμε τα χαρτιά και εκείνοι μας εμφανίζουν ένα τιμολόγιο από εταιρεία διαχείρισης αποβλήτων. Πώς μπορούμε να ξέρουμε εάν αφορά όλη την ποσότητα ή τι ακριβώς έχει γίνει; Δυστυχώς, το σύστημα χρειάζεται να μηχανοργανωθεί ώστε με μια ματιά να γνωρίζουμε, με βάση τις πρώτες ύλες μιας επιχείρησης, τι παράγει, πόσο τοξικό είναι και πώς το διαχειρίζεται».
Οσον αφορά το διά ταύτα, ουδείς ακόμα γνωρίζει ποιοι ακριβώς ευθύνονται για τη ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα και την επιβάρυνση του πόσιμου νερού με εξασθενές χρώμιο. Οπως υπενθυμίζει ο παπα-Γιάννης, ισχύει το «ο ρυπαίνων πληρώνει». «Δεν νομίζετε ότι αυτοί, όποιοι και αν είναι, θα πρέπει να πληρώσουν, αν όχι την απορρύπανση του οικοσυστήματος, τουλάχιστον το κόστος της σύνδεσης με την ΕΥΔΑΠ;». Σύμφωνα πάντως με πληροφορίες, οι αρχές έχουν περιορίσει τους «ενόχους» σε 40 – 50 βιομηχανίες.
Ουδείς ωστόσο είναι αισιόδοξος. Είναι γνωστό ότι οι βιομήχανοι δεν πληρώνουν καν τα πρόστιμα που τους επιβάλλονται είτε από τη νομαρχία είτε από τους «ράμπο» του ΥΠΕΧΩΔΕ. «Προσφεύγουν στη δικαιοσύνη, κάνει η υπόθεση πέντε χρόνια να τελεσιδικήσει και εν τω μεταξύ δεν έχει καταβληθεί ούτε ένα ευρώ – αυτή είναι η πραγματικότητα», λέει ο κ. Αγγέλου.
Και όμως. Σύμφωνα με υπολογισμούς των κατοίκων των Οινοφύτων (μπορείτε να τους βρείτε εδώ: asopossos.wordpress.com), τα πρόστιμα που έχουν επιβληθεί συνολικά αντιστοιχούν μόλις στο 2,39% των ετήσιων κερδών των επιχειρήσεων. Και μόλις στο 0,08% του τζίρου τους…