Ολοι οι αθλητές έχουν ακούσει για την «ευφορία του δρομέα», οι περισσότεροι πιστεύουν ότι υπάρχει και πολλοί ισχυρίζονται ότι την έχουν νιώσει. Ωστόσο, επί χρόνια, οι επιστήμονες δεν μπορούσαν να επαληθεύσουν την ύπαρξή της, αφού αδυνατούσαν να την αποδείξουν πειραματικά.
Αναζήτηση αιτίων
Κι όμως… Πολλοί δρομείς επέμεναν ότι ένιωθαν τόσο καλά όταν αθλούνταν που θα μπορούσε κανείς να φανταστεί ότι είχαν πάρει κάποιο φάρμακο. Αραγε η ευφορία που ένιωθαν ήταν αληθινή ή μήπως επρόκειτο για παραίσθηση; Ακόμα, όμως, κι αν ήταν πραγματική, ποιο ήταν το αίτιο που την προκαλούσε; Κάποιοι υποστήριζαν ότι ένιωθαν ηρεμία και κάποιες φορές ευφορία, στους δρόμους μεγάλων αποστάσεων. Πολλοί, επίσης, υποστήριζαν ότι ένιωσαν ευφορία μόνο όταν έφτασαν στα πρόθυρα της λιποθυμίας από την κούραση και την προσπάθεια, όπως λόγου χάρη μετά από δρόμο πέντε χιλιομέτρων.
Οπως λένε οι ειδικοί η ευφορία των δρομέων κατά πάσα πιθανότητα οφείλεται σε βιοχημική μεταβολή στον εγκέφαλο, που προκαλείται από τη σωματική άσκηση. Οι ενδορφίνες, τα φυσικά οπιοειδή του οργανισμού, που απελευθερώνονται μπορούν να αλλάξουν τη διάθεση του δρομέα.
Το πρόβλημα όμως ήταν ότι η θεωρία αυτή δεν μπορεί να επαληθευτεί πειραματικά. Βέβαια, οι ερευνητές μπορούν να ανιχνεύσουν τις ενδορφίνες στο αίμα των αθλητών αλλά αυτές οφείλονταν σε αντίδραση στο στρες και δεν ήταν δυνατό να περάσουν από το αίμα στον εγκέφαλο και έτσι δεν μπορεί να ευθύνονται για τη βελτίωση της διάθεσης των αθλητών.
Τώρα τα πράγματα αλλάζουν. Ερευνητές στη Γερμανία υποστηρίζουν, όπως γράφει η επιθεώρηση Celebral Cortex ότι η «λαϊκή πεποίθηση» περί ευτυχίας του δρομέα είναι πράγματι ορθή. Το τρέξιμο προκαλεί την απελευθέρωση ενδορφινών στον εγκέφαλο.
Τόσο για τους αθλητές όσο και για όσους αγαπούν υπερβολικά τον καναπέ τους τα αποτελέσματα ανοίγουν ένα καινούργιο κεφάλαιο στην «επιστήμη της άσκησης» αποδεικνύοντας ότι είναι δυνατόν να προσδιοριστεί και να μετρηθεί η ευφορία των δρομέων και να βρεθούν τα αίτιά της. Κατά συνέπεια γεμίζει ελπίδες όσους αν και δεν αγαπούν πολύ τη γυμναστική, αθλούνται.
Ο συντονιστής της πρόσφατης έρευνας, δρ Χένιγκ Μπέκερ του πανεπιστημίου της Βόννης λέει ότι εμπνεύστηκε την ιδέα δοκιμής της θεωρίας των ενδορφινών όταν διαπίστωσε ότι μπορούσε να εφαρμόσει τις ίδιες μεθόδους που χρησιμοποιούσε και για τη μελέτη του πόνου.
Εφάρμοσε τη μέθοδο της τομογραφίας με εκπομπή ποζιτρονίων (PET Scan) μαζί με νέα χημικά που αποκαλύπτουν τις ενδορφίνες στον εγκέφαλο. Αν οι τομογραφίες έδειχναν ότι οι ενδορφίνες παράγονταν και παρέμεναν σε περιοχές του εγκεφάλου που διαχειρίζονταν τη διάθεση, είχε αποδειχθεί η υπόθεση του «ευτυχισμένου δρομέα».
Ο δρ Μπέκερ και οι συνεργάτες του ζήτησαν από δέκα δρομείς μεγάλων αποστάσεων να συμμετάσχουν σε ένα πείραμα για τη μελέτη των υποδοχέων οπιοειδών στον εγκέφαλο. Ομως, οι δρομείς δεν γνώριζαν τι ακριβώς αναζητούσαν οι ερευνητές, δηλαδή, ότι ήθελαν να καταγράψουν την έκκριση ενδορφινών και την ευφορία του δρομέα.
Μελέτη και για πόνο
Οπως έδειξαν τα πειράματα οι ενδορφίνες που παρήχθησαν κατά τη διάρκεια του δρόμου παρέμειναν σε περιοχές του εγκεφάλου που συνδέονταν με τα συναισθήματα και κυρίως στην υπερμεσολώβιο έλικα και την προμετωπιαία περιοχή. Και οι δύο, εξηγεί ο δρ Μπέκερ, δραστηριοποιούνται όταν οι άνθρωποι είναι ερωτευμένοι ή ακούν την αγαπημένη τους μουσική.
Επίσης, σε επόμενη μελέτη οι ερευνητές θέλησαν να δουν κατά πόσο η γυμναστική επηρεάζει και την αντίληψη του πόνου. «Διαπιστώσαμε ότι οι δρομείς έχουν αυξημένη αντοχή στον πόνο», λένε, γεγονός που εξηγεί γιατί κάποιες φορές παρότι οι δρομείς υφίστανται κατάγματα ή ακόμα και καρδιακή προσβολή εξακολουθούν να τρέχουν.