Στο παρελθόν, οι επιστήμονες υποστήριζαν ότι ο θάνατος του Ναπολέοντα, στη νήσο της Αγίας Ελένης στον Νότιο Ατλαντικό, οφειλόταν σε δηλητηρίαση από αρσενικό, χωρίς να καταλήγουν αν οφειλόταν σε ατύχημα ή ήταν σκόπιμη.
Σύμφωνα με τους υπέρμαχους της θεωρίας της δολοφονίας, για τη δηλητηριάση – δολοφονία του αυτοκράτορα ευθύνονταν οι Βρετανοί που τον κρατούσαν φυλακισμένο. Οι οπαδοί της θεωρίας του ατυχήματος, από την άλλη, υποστηρίζουν ότι η χρωματιστή ταπετσαρία στο υπνοδωμάτιό του είχε μία χρωστική ουσία με βάση το αρσενικό, που η μούχλα των τοίχων μετέτρεψε σε δηλητηριώδες, θανατηφόρο αέριο.
Το μοναδικό στοιχείο που διαθέτουν οι επιστήμονες που υπερασπίζονται τη μία ή την άλλη θεωρία είναι ίχνη αρσενικού που βρέθηκαν στις τρίχες του κεφαλιού του αυτοκράτορα. Αυτό και μόνο το εύρημα αμέσως εξάλειψε τη θεωρία περί θανάτου του Ναπολέοντα από καρκίνο του στομάχου. Το αρσενικό είναι εξαιρετικά τοξικό και μεταξύ των συμπτωμάτων της δηλητηρίασης από αυτό είναι και οι πολύ δυνατοί πόνοι στο στομάχι.
«Ολα τα στοιχεία που διαθέτουμε συνάδουν με τη θεωρία της δηλητηρίασης από αρσενικό. Η επιστήμη μάλλον επιβεβαιώνει αυτά που πιστεύαμε» γράφει ο Φρανκ Μακλίν στο βιβλίο του «Ναπολέων: μία βιογραφία». Πρόσφατα, ωστόσο, ομάδα ερευνητών του Ιταλικού Εθνικού Ινστιτούτου Πυρηνικής Φυσικής στο Μιλάνο και την Παβία ανακάλυψε σημαντικά στοιχεία που υποδεικνύουν ακριβώς το αντίθετο. Οι ερευνητές ανέλυσαν ενδελεχώς τρίχες που είχαν ληφθεί από το κεφάλι του Ναπολέοντα σε τέσσερις διαφορετικές στιγμές της ζωής του (ως παιδί στην Κορσική, κατά τη διάρκεια της εξορίας του στη νήσο Ελβα, την ημέρα που πέθανε στη Νήσο της Αγίας Ελένης, σε ηλικία 51 έτους, και την επόμενη ημέρα του θανάτου του) και ανακάλυψαν ότι τα επίπεδα αρσενικού δεν αυξήθηκαν ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της ζωής του.
Διευρύνοντας το έργο τους, οι επιστήμονες ανέλυσαν και τρίχες από τα μαλλιά του γιου του, του Ναπολέοντα Β΄, όπως και της γυναίκας του αυτοκράτορα, της αυτοκράτειρας Ιωσηφίνας. Και εδώ ανακάλυψαν ότι τα επίπεδα αρσενικού που περιείχαν οι τρίχες παρέμειναν σταθερά, αλλά ήταν υπερβολικά υψηλά. Η μεγάλη έκπληξη, ωστόσο, που τους περίμενε ήταν ότι τα επίπεδα αρσενικού που μελέτησαν ήταν κατά εκατό φορές υψηλότερα από αυτά ζώντων εθελοντών σήμερα.
«Οι συγκεντρώσεις αρσενικού στα μαλλιά του Ναπολέοντα μετά τον θάνατό του ήταν εντυπωσιακά υψηλότερες» αναφέρουν στην εργασία τους οι επιστήμονες. Ωστόσο, «ήταν ανάλογες με αυτές που ανιχνεύθηκαν σε τρίχες στα μαλλιά από διάφορα άλλα χρονικά σημεία της ζωής του, όπως, εξάλλου, και σε τρίχες που ελήφθησαν από τον γιο και την πρώτη σύζυγό του».
Τα αποτελέσματα των τελευταίων αποκαλύπτουν ότι ο Ναπολέων και η οικογένειά του εξετίθεντο χρόνια σε αρσενικό, γεγονός που μπορεί να αποδοθεί μόνο σε διάφορους περιβαλλοντικούς παράγοντες, τους οποίους, δυστυχώς σήμερα δεν είναι δυνατόν να προσδιορίσουμε. Επίσης η έκθεση στο αρσενικό μπορεί να οφειλόταν σε ορισμένες συνήθειες που αφορούσαν τη διατροφή ή τις θεραπείες της εποχής. Το 1780, όταν ο Ναπολέων ήταν μικρό παιδί, το αρσενικό άρχισε να χρησιμοποιείται ως φάρμακο. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, ο ανθρώπινος οργανισμός μπορεί να αντέξει μικρές ποσότητες του δηλητηρίου εφόσον αυτές λαμβάνονται τακτικά. Αυτό ακριβώς φαίνεται να συνέβη με τον Ναπολέοντα και την οικογένειά του.
Η μελέτη δημοσιεύεται στην ιταλική επιστημονική επιθεώρηση Il Nuovo Saggiatore.