Ομότιμος καθηγητής διεθνούς δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, ο Ρίτσαρντ Φολκ είναι μια από τις πολυάριθμες περιπτώσεις Αμερικανοεβραίων που διέπρεψαν στην πνευματική ζωή των Ηνωμένων Πολιτειών. Πολιτικά ευαισθητοποιημένος από τα νεανικά του χρόνια, αντιτάχθηκε ενεργά στον πόλεμο του Βιετνάμ και υπερασπίσθηκε, ως δικηγόρος, εξτρεμιστές που είχαν οργανώσει βομβιστική ενέργεια εναντίον κέντρου του αμερικανικού στρατού. Συμμετέχει σε διεθνείς ενώσεις εναντίον των πυρηνικών όπλων και υπέρ της παγκόσμιας, δημοκρατικής διακυβέρνησης, ενώ είναι μέλος της συντακτικής επιτροπής της προοδευτικής, πολιτικής επιθεώρησης The Nation. Το 2003 εξέδωσε ένα βιβλίο – καταπέλτη εναντίον της πολιτικής Μπους στο πεδίο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001, υπό τον τίτλο «Ο Μεγάλος Πόλεμος κατά της Τρομοκρατίας» και αντιτάχθηκε με πάθος στον πόλεμο εναντίον του Ιράκ.
Τον Μάρτιο του 2008, ο Φολκ ορίστηκε ειδικός εισηγητής του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ (UNHRC) για τα ανθρώπινα δικαιώματα στα παλαιστινιακά εδάφη. Η επιλογή του προκάλεσε θύελλα επικρίσεων από την ισραηλινή κυβέρνηση, γιατί τον Ιούνιο του 2007, ο Φολκ είχε δημοσιεύσει άρθρο εναντίον της «συλλογικής τιμωρίας» των Παλαιστινίων της Γάζας, επισείοντας τον κίνδυνο «ανθρωπιστικού ολοκαυτώματος». Στις 9 Δεκεμβρίου του 2008, την ημέρα που οι υπουργοί Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αποφάσιζαν την αναβάθμιση των σχέσεων με το Ισραήλ, έδωσε στη δημοσιότητα δήλωση, όπου καυτηρίαζε την «απελπιστική» κατάσταση στη Γάζα. Μάλιστα, έθεσε το ερώτημα «αν οι Ισραηλινοί πολιτικοί ηγέτες και στρατιωτικοί διοικητές που ευθύνονται για την πολιορκία της Γάζας θα έπρεπε να παραπεμφθούν και να διωχθούν για παραβιάσεις του διεθνούς, ποινικού δικαίου».
Στις 14 Δεκεμβρίου, ο Φολκ έφτασε στο αεροδρόμιο Μπεν Γκουριόν, στο Τελ Αβίβ, για επίσημη επίσκεψη, στο πλαίσιο της αποστολής του. Οι ισραηλινές αρχές τον συνέλαβαν, τον έθεσαν υπό κράτηση για 30 ώρες και τον απέλασαν. Δύο εβδομάδες αργότερα, άρχισε το ισραηλινό «Σοκ και Δέος» στη λωρίδα της Γάζας…