Το ποδόσφαιρο σάλας είναι μία εκδοχή ποδοσφαίρου σε κλειστά γυμναστήρια. Futsal είναι η διεθνής ονομασία που του δόθηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’80. Παίζεται ανάμεσα σε δύο ομάδες των πέντε παικτών, με την κάθε μία να έχει τη δυνατότητα επτά αλλαγών. Εν αντιθέσει με το κλασικό ποδόσφαιρο, οι αγώνες γίνονται σε γήπεδα με σκληρή επιφάνεια, που έχουν τις διαστάσεις του χάντμπολ (40 επί 20 μέτρα) και διάρκεια 40 λεπτά (δύο ημίχρονα των 20 λεπτών).
Οι ρίζες του ποδοσφαίρου σάλας βρίσκονται στο Μοντεβιδέο της Ουρουγουάης. Ηταν το 1930, όταν ο Χουάν Κάρλος Κεριάνι επινόησε ένα παιχνίδι ποδοσφαίρου όπου παίζουν πέντε εναντίον πέντε. Το πρώτο παγκόσμιο πρωτάθλημα futsal διεξήχθη αρκετές δεκαετίες αργότερα, το 1982 στο Σάο Πάολο.
Σιγά σιγά το ποδόσφαιρο σάλας πέρασε στους κόλπους της FIFA, η οποία οριστικοποίησε τους κανονισμούς. Το 1989 διεξήχθη στο Ρότερνταμ της Ολλανδίας το πρώτο παγκόσμιο πρωτάθλημα υπό την αιγίδα της FIFA. Απ’ το 1996 ονομάζεται FIFA Futsal World Championship.
Στην Ελλάδα υπάρχουν δύο κόσμοι στο ποδόσφαιρο σάλας. Κατ’ αρχήν, είναι το αγωνιστικό κομμάτι, όπου την ευθύνη έχει η Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία. Η Εθνική μας ομάδα μετέχει σε όλες τις μεγάλες διοργανώσεις, δηλαδή στην προκριματική φάση του ευρωπαϊκού πρωταθλήματος και του παγκοσμίου πρωταθλήματος. Οσο για τις εγχώριες διοργανώσεις, 14 ομάδες συμμετέχουν στην Α΄ Κατηγορία (διεξάγονται δύο γύροι και εν συνεχεία πλέι οφ) και επτά στη Β΄ Εθνική. Υπάρχουν ακόμη οργανωμένα πρωταθλήματα υποδομών (εφήβων, παίδων, παμπαίδων και τζούνιορ).
Οι εν Ελλάδι αγώνες διεξάγονται με βάση τους κανονισμούς της FIFA και της UEFA, ενώ καταχρηστικά ορισμένα παιχνίδια φιλοξενούνται σε ανοικτά γήπεδα. Από φέτος δε, οι ομάδες έχουν την δική τους Ενωση, την Πανελλήνια Ενωση Ποδοσφαιρικών Σωματείων Σάλας (ΠΕΠΣΣ) με πρόεδρο τον Ηλία Μπέριο. Μάλιστα, μετείχε στις δύο τελευταίες εκλογικές διαδικασίες της ΕΠΟ. Αναλυτικά στοιχεία για το αγωνιστικό κομμάτι στην Ελλάδα υπάρχουν στην ιστοσελίδα www.futsalhellas.com.
Το ιδιωτικό κομμάτι του ποδοσφαίρου σάλας αφορά τα αθλητικά κέντρα (που στη συντριπτική τους πλειοψηφία είναι ανοιχτά) και τις ποδοσφαιρικές ακαδημίες, οι οποίες φιλοξενούν καθημερινά αγώνες, όπως και οργανωμένα τουρνουά ανεξαρτήτων ομάδων.
Θα πρέπει να σημειωθεί πως τα γήπεδα των αθλητικών κέντρων έχουν διάφορες διαστάσεις. Συνήθως χαρακτηρίζονται ως γήπεδα mundialito ή 5×5, όπου το 5 επί 5 αναφέρεται στον αριθμό παικτών που συμμετέχουν ανά ομάδα. Δεν έχουν, όμως,, όλα τα γήπεδα το ίδιο μέγεθος. Ετσι, εκτός από τα γήπεδα 5×5 που είναι τα πιο διαδεδομένα, υπάρχουν μίνι γήπεδα 3×3, 6×6, 7×7 έως 10×10 ή και βέβαια το γνωστό μας 11×11. Ορισμένες εγκαταστάσεις προσφέρουν μεγάλα γήπεδα (8×8 ή 10×10), τα οποία όταν χωριστούν στην μέση γίνονται δύο γήπεδα 5×5.
Ενα τυπικό γήπεδο 5×5 έχει διαστάσεις 12×35 μ. περίπου, ενώ ένα μεγαλύτερο 8×8 έχει διαστάσεις 30×60 μ. περίπου. Στην ιστοσελίδα www.gipedakia.gr, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να αντλήσουν ενδιαφέροντα στοιχεία για το ιδιωτικό κομμάτι του ποδοσφαίρου σάλας στην Ελλάδα.
Η Εθνική Ομάδα
Αναμφίβολα, είναι εξόχως σημαντική η ιδιωτική πρωτοβουλία για την ανάπτυξη του αθλήματος στη χώρα μας. Τα τελευταία χρόνια δε, γίνονται προσπάθειες ώστε να δημιουργήσουν ομάδες ποδοσφαίρου σάλας και οι παραδοσιακές δυνάμεις του κλασικού ποδοσφαίρου. Ηδη η ΑΕΚ μετέχει με την ομάδα του Γέρακα στη Β΄ Εθνική.
Σε ότι αφορά το αντιπροσωπευτικό μας συγκρότημα, ο αείμνηστος Βαγγέλης Παλάντζας ήταν ο πρώτος ομοσπονδιακός, ο μέντορας του ελληνικού futsal, ο άνθρωπος που έβαλε το «μικρόβιο» του 5Χ5 σε πολλούς, οι οποίοι σήμερα παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στον χώρο του αθλήματος. Με τον θάνατό του το 2001, η πλοήγηση της Εθνικής ομάδας ανατέθηκε στο Λεωνίδα Τσούρι (ή Τσουρή), έναν ομογενή από την Αλβανία, που μέχρι τότε βρισκόταν στον πάγκο του Υπερίωνα. Με βάση τους αριθμούς η θητεία του είναι η πιο πετυχημένη μέχρι σήμερα.
Εν συνεχεία, ο Σεργκέι Στούλοφ επιχείρησε να φέρει στην Ελλάδα το ρωσικό μοντέλο futsal. Ωστόσο, δεν άλλαξε πολλά, καθώς ο Ρώσος το μεγαλύτερο διάστημα της συνεργασίας του με την ΕΠΟ βρισκόταν στην πατρίδα του, λόγω προβλημάτων με τη βίζα του, όπως τουλάχιστον ανέφερε η επίσημη εκδοχή.
Ο μέχρι τότε βοηθός του Ρώσου, ο Γρηγόρης Γκουγκουλίτσας, πήρε το χρίσμα από την ΕΠΟ τον Ιανουάριο του 2005. Ο Ελληνας τεχνικός και πρώην αρχηγός της Αθήνας ’90, ωστόσο, έπεσε σε μία άσχημη περίοδο για το αντιπροσωπευτικό μας συγκρότημα και στους περίπου 15 μήνες παραμονής στο τιμόνι του, κατάφερε να δώσει μόλις τέσσερα φιλικά, δύο στη Ρουμανία και άλλα τόσα στην Ουγγαρία, γεγονός που άφησε στάσιμη την ομάδα.
Τον Αύγουστο του 2006, η σκυτάλη παρέμεινε σε ελληνικά χέρια. Ο Δημήτρης Νικολάου ανέλαβε τα ηνία της Εθνικής ομάδας. Ωστόσο, η άνιση μάχη με την επάρατο νόσο δεν του άφησε τα περιθώρια να κάνει πραγματικότητα όσα ονειρευόταν. Ο Σεργκέι Στούλοφ επέστρεψε στην Εθνική, όμως η δεύτερη θητεία του έληξε άδοξα, αφού μετά οκτώ μήνες αποχώρησε. Τα ηνία έχουν περάσει πλέον στον Στέφανο Σοϊλεμέ, ένα… παιδί της Εθνικής, που την έχει υπηρετήσει ως παίκτης. Αναλυτικά, η ιστορία της Εθνικής ομάδας παρουσιάζεται στην ιστοσελίδα www.salanews.gr.
Μικρή ανάπτυξη στην Ελλάδα λόγω περιορισμένης εμβέλειας
Το ποδόσφαιρο σάλας στην Ελλάδα έχει ζωή κάτι λιγότερο από δύο δεκαετίες. Στις αρχές του 1990 ξεκίνησαν σιγά σιγά να δημιουργούνται τα πρώτα αθλητικά κέντρα με γήπεδα για 5×5, αρχικώς με αποκλειστική δραστηριότητα τους αγώνες αναψυχής ενηλίκων. Στη συνέχεια, άρχισαν να καλλιεργούνται τα τμήματα υποδομής. Λίγο αργότερα, δημιουργήθηκαν και οι πρώτοι οργανωμένοι σύλλογοι ποδοσφαίρου σάλας στα πρότυπα του αθλήματος στην Ευρώπη (Ιταλία, Ισπανία, Ρωσία) αλλά και στη Λατινική Αμερική.
Μετά την ολοκλήρωση των δύο πρώτων πειραματικών πρωταθλημάτων, από το 1998 άρχισε η διεξαγωγή οργανωμένων πρωταθλημάτων, με τη συμμετοχή πολλών πρώην παικτών του κλασικού ποδοσφαίρου, όπως ήταν οι Μπέριος, Μαυρίδης, Τσαβαλιάς, Καραβίδας. Παράλληλα, την ίδια χρονιά δημιουργήθηκε και η εθνική ομάδα, ενώ ξεκίνησαν και τα πρωταθλήματα υποδομών. Πρωτοπόρος στην Ελλάδα είναι η Αθήνα 90′. Εχει κατακτήσει επτά πρωταθλήματα, διαθέτει οργανωμένα τμήματα ακαδημιών στην Κηφισιά και διατηρεί στενή συνεργασία με τον Παναθηναϊκό.