Τα πάρκα, «φάρμακο» για την υγεία μας

Τα πάρκα, «φάρμακο» για την υγεία μας

5' 42" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Φυτέψτε δέντρα, δημιουργήστε ελεύθερους χώρους πρασίνου μέσα στον οικιστικό ιστό των πόλεων, διαμορφώστε πάρκα και άλση, το πράσινο κάνει καλό στην υγεία. Αυτό είναι το μήνυμα των γιατρών που αναζητούν τη σχέση περιβάλλοντος και υγείας. Τα πάρκα είναι απαραίτητα για την υγεία των κατοίκων των πόλεων, γιατί καταπολεμώντας το στρες, μειώνουν τη νοσηρότητα, τη χρήση φαρμάκων και τη θνησιμότητα! Τα παραπάνω δεν αποτελούν αυθαίρετα συμπεράσματα. Μεγάλη έρευνα που βρίσκεται σε εξέλιξη σε πόλεις της Φλάνδρας του Βελγίου, μεταξύ αυτών η Γάνδη και η Αμβέρσα, συγκρίνει τη συχνότητα εμφάνισης ασθενειών σε κατοίκους που ζουν πιο κοντά σε πάρκα και χώρους πρασίνου σε σχέση με άλλους που κατοικούν σε πυκνοδομημένες περιοχές. «Τα πρώτα στοιχεία είναι εντυπωσιακά», λέει στην «Κ» ο κ. Λουκ Χανς, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών και ερευνητής της σχέσης Περιβάλλοντος και Υγείας. «Οι άνθρωποι που κατοικούν δίπλα ή κοντά σε χώρους πρασίνου, που μπορούν να έχουν επαφή με ελεύθερους δημόσιους χώρους φυτεμένους με δέντρα, εμφανίζουν σημαντικά μικρότερη νοσηρότητα από τους υπόλοιπους κατοίκους», τονίζει ο κ. Χανς. Ενας από τους κρίκους που συνδέει πράσινο και υγεία είναι το… στρες. Το στρες είναι μία από τις σύγχρονες ασθένειες της ζωής στην πόλη και προέρχεται από πολλές καθημερινές για τους περισσότερους καταστάσεις. Πολλές ώρες εργασίας σε περιβάλλοντα ανταγωνιστικά και πιεστικά, ανασφάλεια για το αύριο, ατέλειωτες ώρες στο αυτοκίνητο ή στα μέσα μαζικής μεταφοράς, αγωνία αναζήτησης χώρου στάθμευσης, μόλυνση της ατμόσφαιρας, ηχορρύπανση, οπτική και αισθητική ρύπανση, τελικά ασφυξία μιας ζωής χωρίς νόημα…

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, αποδεικνύεται ότι οι άνθρωποι που μπορούν να επισκέπτονται ένα πάρκο, να το διασχίζουν πηγαίνοντας στη δουλειά τους ή έστω και να απολαμβάνουν τη θέα του είναι πολύ πιο ήρεμοι κι έχουν λιγότερο στρες από τους υπόλοιπους. Ισως έτσι εξηγείται το πείσμα που δείχνουν τα τελευταία χρόνια πολλοί κάτοικοι στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις να κρατήσουν ελεύθερους χώρους πρασίνου μέσα στον οικιστικό ιστό ενάντια στην καταστροφική εισβολή της μπουλντόζας και της τσιμεντοποίησης. Τι μπορεί να σημαίνουν όλα αυτά για την Αθήνα, που μετατρέπουμε τα πάρκα σε… πάρκινγκ;

Σημαντικός παράγοντας

«Το στρες είναι ιδιαίτερα σημαντικός παράγοντας για την υγεία μας», τονίζει η καθηγήτρια Ιατρικής και επιστημονική υπεύθυνος του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών «Περιβάλλον και Υγεία, Διαχείριση περιβαλλοντικών θεμάτων με επιπτώσεις στην υγεία», κ. Πολυξένη Νικολοπούλου – Σταμάτη. «Δεν είναι μόνον ότι νιώθουμε άσχημα. Οταν είμαστε στρεσαρισμένοι απελευθερώνονται τοξικές ουσίες, ανεβαίνει η αρτηριακή πίεση, πληθαίνουν οι ρυθμοί της καρδιάς και αυξάνεται ο ρυθμός της αναπνοής. Δεν μπορεί ο οργανισμός να μεταβολίσει με τον τρόπο που το πραγματοποιεί σε φυσιολογικές συνθήκες τις ελεύθερες ρίζες.

Το αποτέλεσμα είναι να ενισχύεται η πιθανότητα για εκφυλιστικά φαινόμενα σε βάθος χρόνου, πρόωρη γήρανση, ακόμα και καρκινογενέσεις. Αντίθετα, όταν είμαστε ικανοποιημένοι, παράγονται εντός του οργανισμού ευεργετικές ουσίες, όπως οι ενδορφίνες». «Ο άνθρωπος, με τον τρόπο που ζει έχει ξεχάσει ότι αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του περιβάλλοντος», τονίζει η κ. Νικολοπούλου – Σταμάτη. Το βασικό είναι να αποκτηθεί ενιαία γνώση και άποψη για τη σχέση υγείας και περιβάλλοντος. Σε αυτό θέλει να συμβάλει και το πολύ επιτυχημένο και μοναδικό στην Ελλάδα μεταπτυχιακό, που λειτουργεί για πέμπτη χρονιά φέτος.

Απογοητευτική αναλογία στην πόλη

Η Αθήνα είναι μία από τις πιο πυκνοδομημένες πόλεις στην Ευρώπη, ενώ ορισμένες συνοικίες της (όπως η Κυψέλη, για παράδειγμα) συναγωνίζονται σε αριθμό κατοίκων ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο τις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές του πλανήτη. Η αναλογία πρασίνου ανά κάτοικο δεν ξεπερνάει τα 2,5 τ. μ., όταν οι περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες έχουν πολύ μεγαλύτερες αναλογίες. Στη Βόννη αναλογούν 35 τ. μ. πρασίνου ανά κάτοικο, στο Ρότερνταμ 24, στο Αμστερνταμ 27, στη Βαρσοβία 18 τ. μ. πρασίνου, ενώ στο Λονδίνο, στη Ρώμη και στο Παρίσι από 9 τ. μ. Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος στις πρωτεύουσες είναι περίπου 7 τ. μ. ανά κάτοικο.

Το χειρότερο είναι ότι έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το υπουργείο Εσωτερικών πριν από μερικά χρόνια έδειξε ότι και όλοι οι διεκδικούμενοι από τους δήμους χώροι να γίνουν πράσινο, η αναλογία δεν θα υπερβεί τα 3,8 τ. μ. ανά κάτοικο. Από αυτό το δεδομένο προκύπτει ότι χρειάζεται μια τελείως διαφορετική προσέγγιση στο θέμα. Οι αδόμητοι χώροι της Αθήνας πρέπει να προστατευθούν και να μετατραπούν σε πράσινους πνεύμονες. Να ξαναγεμίσει με ελιές και πράσινο ο Ελαιώνας. Και βέβαια, πρέπει τα εξαγγελθέντα Μητροπολιτικά Πάρκα (Γουδί, Ελληνικό) να γίνουν επιτέλους πραγματικότητα.

Περιορίζει στρες και εκδήλωση ασθενειών

Τα πάρκα όχι μόνο δημιουργούν συνθήκες αξιοπρεπούς διαβίωσης, αλλά κυριολεκτικά σώζουν ζωές. Σύμφωνα με έρευνες από βρετανικά πανεπιστήμια, που παραθέτει η βρετανική Επιτροπή για την Αρχιτεκτονική και το Δομημένο Περιβάλλον (CABE), το συχνό περπάτημα σε πάρκο μειώνει στο μισό τον κίνδυνο εκδήλωσης καρδιακών νοσημάτων. Με το ίδιο ποσοστό μειώνεται και η πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη. Η απειλή εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου μειώνεται κατά 30%, ενώ μειώνεται κατά 40% η πιθανότητα εμφάνισης καταγμάτων στο μηριαίο οστό. Αλλη έρευνα καταγράφει ότι η αύξηση της απόστασης περπατήματος από 1,5 σε 3 χιλιόμετρα σημαίνει ένας θάνατος λιγότερο μεταξύ 60 ατόμων 61-80 ετών, που υποφέρουν από καρδιακά νοσήματα.

Αμεση επίπτωση

Η συνειδητοποίηση της αξίας των φυτεμένων ελεύθερων χώρων μέσα στην πόλη ενισχύεται. Σε έρευνα του CABE, το 85% των Βρετανών απάντησε ότι η ποιότητα των δημόσιων χώρων και του δομημένου περιβάλλοντος έχουν άμεση επίπτωση στη ζωή και τη διάθεσή τους. Ερευνες από την Ιαπωνία αποδεικνύουν ότι τα πάρκα, τα άλση, οι δεντροφυτεμένοι δρόμοι, όχι μόνο ενισχύουν την καλή διάθεση και την επικοινωνία μεταξύ των κατοίκων, αλλά αυξάνουν και τη μακροζωία.

Σε έρευνα που έγινε μεταξύ κατοίκων του Τόκιο άνω των 80 ετών αναδείχθηκε ότι οι πιθανότητες να ζήσουν περισσότερο ενισχύονται για όσους γειτνιάζουν και κάνουν χρήση πράσινων ζωνών. Η ποιότητα του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο ζούμε στις πόλεις γίνεται ολοένα και πιο σημαντικό στοίχημα για την ποιότητα ζωής. Απαιτούνται περιοχές πρασίνου και ησυχίας δίπλα στους τόπους κατοικίας και διαβίωσης.

Ερευνες του Ρότζερ Ούρλιχ, από το πανεπιστήμιο του Τέξας, δείχνουν ότι η θέα ενός πάρκου ξεπερνά την αισθητική απόλαυση και ενισχύει την πνευματική και συναισθηματική ευεξία, μειώνει το στρες και σε συγκεκριμένες περιπτώσεις βελτιώνει την υγεία.

Μια αποκαλυπτική σύγκριση έγινε σε νοσοκομείο. Ατομα που ανάρρωναν έπειτα από εγχείρηση σε δωμάτιο με θέα σε δέντρα και πάρκο, χρειάστηκαν λιγότερες ημέρες και λιγότερα παυσίπονα για να ανακάμψουν, ενώ ήταν πολύ πιο καλοδιάθετοι από άλλους που βρίσκονταν σε σκοτεινά δωμάτια χωρίς θέα. Σε μια άλλη έρευνα, όπου μετρήθηκαν οι χτύποι της καρδιάς, βρέθηκε ότι σε ένα δωμάτιο αναμονής που «βλέπει» σε τοίχο οι ασθενείς αισθάνονται πιο αγχωμένοι και στρεσαρισμένοι από ένα άλλο που βλέπει σε δέντρα ή έχει θέα τα μακρινά βουνά.

Τονωτικό περιβάλλον

Επιστήμονες όπως οι Ράσελ και Στέφεν Κάπλαν, από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, έχουν μιλήσει για το τονωτικό περιβάλλον, δηλαδή για το περιβάλλον που αναπληρώνει την πνευματική ενέργεια και αναπτύσσει την αποτελεσματικότητα του ανθρώπου.

Μελέτη του Ερευνητικού Κέντρου OPENspace του Κολεγίου του Εδιμβούργου απέδειξε ότι η γειτνίαση ή η θέα σε χώρους με πράσινο, πλούσια βλάστηση, ποικιλία φυτών και νερό αυξάνει τις δυνατότητες αναπλήρωσης και ξεκούρασης.

Η δραστηριότητα σε τέτοιους χώρους καταπολεμά την πίεση της σύγχρονης ζωής, αναπτύσσει όλες τις αισθήσεις και μειώνει τον κίνδυνο της κατάθλιψης και των άλλων ψυχικών ασθενειών.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή