Ενδεχομένως να μην υπάρχει παράβαση της νομοθεσίας. Ενδεχομένως, πράγματι, όλοι να έχουν κάνει λίγο έως πολύ νομότυπα τη δουλειά τους. Ισως -όπως ισχυρίζονται ορισμένοι- να «έχουμε γίνει υπερευαίσθητοι». Υπάρχει ωστόσο κανείς που να μη θεωρεί τουλάχιστον παράξενο, αν όχι οξύμωρο, εταιρείες που έχει διαπιστωθεί ότι ρυπαίνουν να είναι ταυτόχρονα πιστοποιημένες με περιβαλλοντικά πρότυπα;
Κι όμως, μια σειρά από βιομηχανίες στην περιοχή του Ασωπού, στις οποίες μάλιστα έχουν επιβληθεί τσουχτερά πρόστιμα από την Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος, έχουν λάβει -και πολλές διαφημίζουν στις ιστοσελίδες τους- την πιστοποίηση ΙSΟ 14001, μία διάκριση που σηματοδοτεί την τήρηση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας. «Αν κανείς δει τον κατάλογο των μεγαλύτερων ρυπαντών της περιοχής των Οινοφύτων, θα διαπιστώσει ότι οι περισσότερες είναι πιστοποιημένες με το συγκεκριμένο περιβαλλοντικό πρότυπο», καταγγέλλει στην «Κ» ο κ. Γιάννης Ζαμπετάκης, επίκουρος καθηγητής Χημείας Τροφίμων του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο οποίος συνεργαζόταν με φορέα πιστοποίησης και ήταν επιφορτισμένος με το έργο της επιτήρησης εταιρειών. «Κανονικά, σε τέτοιες περιπτώσεις, τα πιστοποιητικά ανακαλούνται. Ομως ποιος να τολμήσει να αφαιρέσει το πιστοποιητικό;» Σύμφωνα με τον ίδιο, οι περισσότερες εταιρείες προσλαμβάνουν μια εταιρεία συμβούλων για να «στήσουν» το σύστημα διαχείρισης των αποβλήτων (κόστος από 5.000 έως 10.000 ευρώ), η οποία με τη σειρά της στο τέλος «προτείνει» κάποιο φορέα πιστοποίησης για να χορηγήσει το ISO. «Επειδή λοιπόν οι φορείς συχνά παίρνουν τη δουλειά με αυτόν τον τρόπο, δεν προχωρούν σε διεξοδικό έλεγχο».
Ακόμα και να μην είναι έτσι, τα συγκεκριμένα πιστοποιητικά απονέμονται με μάλλον «εύκολες» διαδικασίες. Οπως λέει στην «Κ» προϊσταμένη έτερου φορέα πιστοποίησης, η διαδικασία περιλαμβάνει μία προεπιθεώρηση της εταιρείας, κατά την οποία ελέγχονται οι άδειες λειτουργίας της και οι περιβαλλοντικοί όροι («εφόσον έχει δοθεί άδεια περιβαλλοντικών όρων από το κράτος, δεν είναι δική μας αρμοδιότητα να την κρίνουμε», σημειώνει) και την επιθεώρηση κατά την οποία γίνονται δειγματοληπτικοί έλεγχοι στη διαδικασία παραγωγής. «Αυτοί επαναλαμβάνονται κάθε χρόνο. Προφανώς εάν δούμε ότι σε κάποια εταιρεία έχει επιβληθεί σχετικό πρόστιμο, θα πρέπει να γίνει επανέλεγχος», καταλήγει. Στην περιοχή του Ασωπού δεν έχει ανακληθεί μέχρι στιγμής κάποιο περιβαλλοντικό πιστοποιητικό.
Η επιβολή προστίμων
Οπως επισημαίνει στην «Κ» ο κ. Παναγιώτης Αγερίδης, διευθύνων σύμβουλος του ΕΣΥΔ (Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης ΑΕ), του φορέα που επιβλέπει τη λειτουργία των φορέων πιστοποίησης, η επιβολή προστίμων σε κάποια εταιρεία δεν σηματοδοτεί την κινητοποίηση των φορέων πιστοποίησης. «Απλώς, στην επόμενη επιτήρηση της εταιρείας, θα πρέπει ο φορέας που έχει χορηγήσει το περιβαλλοντικό πιστοποιητικό να λάβει υπόψη του τις εξελίξεις». Σε κάθε περίπτωση, «έχω δώσει εντολή στην επόμενη επιτήρηση των βιομηχανιών της περιοχής των Οινοφύτων να γίνει επιτόπια αξιολόγηση από τους φορείς και όχι απλοί έλεγχοι αδειών». Οταν πριν από λίγες ημέρες ο κ. Ζαμπετάκης έγραψε στο μπλογκ του για το διάτρητο σύστημα περιβαλλοντικών πιστοποιήσεων, ο φορέας πιστοποίησης στον οποίον εργαζόταν του ζήτησε να υποβάλει την παραίτησή του.