«Τι είσαι αν δεν μπορείς να βοηθήσεις τον άλλο; Ενα τίποτα»

«Τι είσαι αν δεν μπορείς να βοηθήσεις τον άλλο; Ενα τίποτα»

3' 27" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ο Λονδρέζος νευροχειρουργός Χένρι Μαρς ταξιδεύει τα τελευταία 15 χρόνια στην Ουκρανία όπου προσφέρει τις υπηρεσίες του αμισθί. Την ιστορία του αφηγήθηκε ο Αυστραλός σκηνοθέτης Τζέφρι Σμιθ στο ντοκιμαντέρ «Ο Αγγλος χειρουργός», ένα σκληρό όσο και συγκινητικό οδοιπορικό στο μεγαλείο και την τραγωδία του ανθρώπινου βίου, το οποίο θα προβληθεί στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Κω (1-6 Σεπτεμβρίου), που διοργανώνει η Λουκία Ρικάκη.

Υποστηριζόμενο από την υποβλητική μουσική υπόκρουση που συνέθεσε ειδικά γι’ αυτό ο Νικ Κέιβ, το ντοκιμαντέρ ξεκινά με τρεις παράλληλες αφηγήσεις: του δρος Μαρς στο Λονδίνο, του δρος Ιγκόρ Πετρόβιτς και του Μάριαν στην Ουκρανία. Ο τελευταίος φροντίζει στο φτωχικό σπιτικό του τη γάτα του, Μάσα, προτού αναχωρήσει για τη μεγάλη δοκιμασία. Η άφιξη του Μαρς στην Ουκρανία σηματοδοτεί την ενοποίηση αυτών των αφηγήσεων: ο Μαρς, μαζί με τον Ιγκόρ, θα εγχειρήσει τον όγκο που έχει στον εγκέφαλο ο Μάριαν. Η πολύωρη εγχείρηση (με τον ασθενή να έχει τις αισθήσεις του, ώστε να ξέρει ο γιατρός ότι δεν προκαλεί βλάβη στον εγκέφαλο) θα αποτυπωθεί σε δεκαπέντε μοναδικά λεπτά, με τρεις κάμερες και τον Μάριαν να αστειεύεται με το κεφάλι ανοιγμένο.

Στοιχειώνει

Στην ταινία παρακολουθούμε ακόμα ανθρώπους να συνωστίζονται σε μουντούς διαδρόμους παλαιού νοσοκομείου της KGB, για να τους εξετάσει ο Μαρς. Μόνο τα σλάβικα χαρακτηριστικά τους μαρτυρούν ότι το σκηνικό είναι ουκρανικό: αυτό το εύθραυστο μπροστά στην απειλή της αρρώστιας δεν γνωρίζει σύνορα και έθνη. Από τις πιο αποκαρδιωτικές στιγμές είναι όταν οι δύο γιατροί αδυνατούν να πούνε στην 23χρονη (πανέμορφη) Ουλιάνα ότι δεν υπάρχει σωτηρία. Το φιλμ όμως στοιχειώνει η μορφή της μικρούλας Τάνιας. «Είχε τον πιο μεγάλο όγκο που έχω δει ποτέ», λέει προς την κάμερα ο Μαρς. «Την υπέβαλα σε μια σειρά εγχειρήσεων. Η μία ήταν πιο καταστροφική από την άλλη», εξομολογείται ο Λονδρέζος γιατρός και βυθίζεται σε μια βασανιστική σιωπή.

Είκοσι οκτώ χρόνια πριν, ο γιος του δρος Μαρς, βρέφος 18 μηνών τότε, εμφάνισε όγκο στον εγκέφαλο. «Οσο ο γιος του εγχειριζόταν, εκείνος έκοβε βόλτες έξω από νοσοκομείο», μου διηγήθηκε ο σκηνοθέτης Τζέφρι Σμιθ σε πρόσφατο πέρασμά του από την Αθήνα. «Τότε αποφάσισε να ακολουθήσει ειδικότητα νευροχειρουργού. Ξέρει πολύ καλά πώς νιώθει ένας γονιός όταν το παιδί του περνάει τέτοια δοκιμασία. Ευτυχώς, ο γιος του είναι μια χαρά». Οχι όμως και η Τάνια, και το φινάλε, με τον δρα Μαρς να επισκέπτεται τη μητέρα και τον τάφο της μικρής, είναι από τις πιο δυνατές στιγμές της ταινίας. Γιατί όμως σε μια τόσο προσωπική στιγμή, ο Μαρς ανέχτηκε τις κάμερες; «Μας το εξήγησε καθαρά: ήταν τόσο συναισθηματικά φορτισμένος που η κάμερα θα τον βοηθούσε να διατηρήσει την αγγλική ψυχραιμία του. Επί έξι μήνες ζούσε καθημερινά το δράμα αυτού του κοριτσιού κι όταν το έχασε, ένιωσε πόσο στενά είναι τα όριά του».

Αθλιες συνθήκες

Την εποχή που ξεκίνησε αυτά τα ταξίδια ο Μαρς, η Ουκρανία αντιμετώπιζε σοβαρότατα προβλήματα στον τομέα της υγείας. «Για κάποιον που δεν γνωρίζει, είναι ένα σοκ οι συνθήκες που επικρατούσαν στα νοσοκομεία της Ουκρανίας λίγο μετά την πτώση του κομμουνισμού», τονίζει ο Τζέφρι. «Ο Χένρι μετέφερε σύγχρονα ιατρικά εργαλεία και τα πέρασε παράνομα στη χώρα, οδηγώντας με το αυτοκίνητό του από το Λονδίνο στην Ουκρανία. Αναγκαζόταν να λαδώνει αξιωματούχους στα σύνορα». Γιατί όμως; «Στα μέσα της δεκαετίας του ’90, οι ουκρανικές αρχές λειτουργούσαν ακόμα με σοβιετικά ανακλαστικά: οτιδήποτε ερχόταν από τη Δύση ήταν ύποπτο και επικίνδυνο. Γι’ αυτό και κυνηγήθηκε τόσο πολύ ο Ιγκόρ Πετρόβιτς – έως και απειλές για τη ζωή του δέχθηκε».

Το πιο ενδιαφέρον με τον Χένρι Μαρς δεν είναι η ανιδιοτέλειά του ή ότι οι Ουκρανοί τον βλέπουν σαν σωτήρα τους, όσο ο τρόπος που αντιμετωπίζει τα ηθικά του διλήμματα». Λέει σε μια σκηνή της ταινίας: «Το να είσαι νευροχειρουργός έχει μιαν ιδιαιτερότητα. Μια λάθος επιλογή ή διάγνωση και μπορεί να αλλοιώσω τον χαρακτήρα σου, να παρέμβω στις μνήμες σου, να χάσεις την προσωπικότητά σου. Κόβω το μυαλό σου, όχι το πόδι ή το χέρι σου». Δεν μπορείς να ξεχάσεις τα λόγια του, αυτά με τα οποία κλείνει η ταινία: «Τι είσαι αν δεν μπορείς να βοηθήσεις τον άλλο; Ενα τίποτα. Τίποτα απολύτως». Πράγματι: οι τίτλοι του τέλους μας πληροφορούν ότι ο Μάριαν είναι μια χαρά σήμερα και ότι βοηθάει τη Μάσα να φροντίσει τα νεογέννητα γατάκια της. Δικαίωση.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή