Η περιπέτεια ενός 19χρονου αφροέλληνα

Η περιπέτεια ενός 19χρονου αφροέλληνα

7' 1" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Εχει γεννηθεί στην Ελλάδα, είναι 20 ετών και σπουδάζει μηχανικός υπολογιστών στο ΑΠΘ: Είναι παράνομος. Εχει γεννηθεί στην Ελλάδα, είναι 19 ετών και εργάζεται: Είναι παράνομος. Εχει γεννηθεί στην Ελλάδα, είναι 15 ετών και φοιτά στο γυμνάσιο: Είναι παράνομη. Η μητέρα τους έχει γεννηθεί στο Σουδάν, ζει 24 χρόνια στην Ελλάδα και είναι παράνομη…

Σε 250.000 εκτιμώνται τα παιδιά που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα από γονείς μετανάστες ή πρόσφυγες, από το Μεσογειακό Παρατηρητήριο Μετανάστευσης του Παντείου Πανεπιστημίου. Από στοιχεία της ΕΣΥΕ προκύπτει ότι το διάστημα 2004-2007 (δεν γινόταν νωρίτερα επεξεργασία στοιχείων) οι γεννήσεις από Ελληνίδες αυξήθηκαν μόλις 2,99% (από 88.803 σε 91.455) και από αλλοδαπές κατά 21,48% (από 16.852 σε 20.471). Κατά συνέπεια η ανασφάλεια ενός αυξανόμενου αριθμού ανθρώπων -που έχουν γνωρίσει μόνο την Ελλάδα ως πατρίδα τους- μεταξύ νομιμότητας και παρανομίας είναι ένα σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα.

Στη συγκεκριμένη οικογένεια, που αποτελεί και την πρώτη περίπτωση δικαστικού ακτιβισμού της Ελληνικής Ενωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ), τη θρυαλλίδα για την εξιστόρηση της «ελληνικής ιστορίας» της αποτέλεσε η σύλληψη του δεύτερου γιου πριν από τρεις εβδομάδες στη Βάρη. Ο νεαρός, του οποίου τα ελληνικά εντυπωσίασαν τους αστυνομικούς («μιλά σαν Ελληνας» αποφάνθηκαν), έμεινε στο κρατητήριο μαζί με άλλους 50 αλλοδαπούς δύο εβδομάδες. Το διάστημα είναι χαρακτηριστικά μικρό, αφού οι παράνομοι κρατούνται μήνες. Ομως η δημοσιοποίηση της ιστορίας του από το διαδικτυακό περιοδικό www.diavatirio.net προσείλκυσε το ενδιαφέρον της ΕΕΔΑ που αποφάσισε να αναλάβει αφιλοκερδώς την υπόθεσή του και να εγκαινιάσει την έμπρακτη είσοδό της στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου.

Ακύρωση απέλασης

Η άμεση κινητοποίηση της δικηγόρου Κλειούς Παπαπαντολέων και του Γ.Γ. της ΕΕΔΑ, δικηγόρου Γιάννη Ιωαννίδη, είχε ως αποτέλεσμα ο νεαρός να βρεθεί εκτός φυλακής πριν από μία εβδομάδα. Την άρση κράτησης από το Διοικητικό Πρωτοδικείο Πειραιά ακολουθεί η αίτηση ακύρωσης της απέλασης στα διοικητικά δικαστήρια και έπεται αίτηση για άδεια διαμονής για εξαιρετικούς λόγους στο υπ. Εσωτερικών. Ο νεαρός «αφροέλληνας» θα συνεχίσει να κινδυνεύει μέχρι να βάλει στην τσέπη του την αίτηση ακύρωσης της απέλασης. Αλλά σε κάθε περίπτωση είναι από τους πιο τυχερούς: η έμμισθη ανάληψη τέτοιων υποθέσεων αποτιμάται σε δυσβάστακτα ποσά, ενώ η επί 24 συναπτά έτη παραμονή της οικογένειας στην ίδια πόλη διευκόλυνε τη μητέρα να συγκεντρώσει τα έγγραφα που αποδεικνύουν ότι ναι, η οικογένεια αυτή έχει ισχυρούς δεσμούς με την Ελλάδα.

Η σχετική νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπων (ΕΔΔΑ) είναι πλούσια. Συγκεκριμένα κριτήρια που πιστοποιούν την ύπαρξη ισχυρών δεσμών με τη χώρα -όπως γέννηση, καλή γνώση της γλώσσας, ύπαρξη οικογενειακών δεσμών, εκπαιδευτική και επαγγελματική δραστηριότητα- αποσοβούν την απέλαση ακόμη και αλλοδαπών που έχουν διαπράξει σοβαρά αδικήματα, όπως βιασμό ή ανθρωποκτονία. Δεν εξυπακούεται όμως το ίδιο και στη χώρα μας. Στην προκειμένη περίπτωση, τα τρία παιδιά επισκέφθηκαν το Σουδάν μια φορά σε παιδική ηλικία. Η νομιμότητα της οικογένειας διασφαλιζόταν επί χρόνια από τις ανανεώσεις της άδειας παραμονής του πατέρα. Η διάλυση της σχέσης του ζευγαριού το 2004 και οι οφειλές του πατέρα προς την εφορία οδήγησαν την οικογένεια στην παρανομία. Η μητέρα δεν γνώριζε τα δικαιώματά της -κοινό πρόβλημα μεταξύ των αλλοδαπών- και οι υπάλληλοι της εφορίας δεν είχαν καμία διάθεση να εξυπηρετήσουν μια χαμένη και φοβισμένη γυναίκα. Ο τρόμος ότι θα επιβαρυνθεί με τα χρέη του συζύγου την έτρεψαν σε φυγή, με αποτέλεσμα να μην εξασφαλίσει τη φορολογική ενημερότητα που είναι απαραίτητη για την άδεια παραμονής.

Αδικη νομοθεσία

Τα παιδιά συνέχισαν να ζουν «κανονικά» αφού, όπως λέει ο 19χρονος, «όσο είσαι στο σχολείο δεν καταλαβαίνεις τη διαφορά. Μόλις όμως ενηλικιώνεσαι καταλαβαίνεις ότι κάτι δεν πάει καλά… Θεωρώ ότι η νομοθεσία είναι άδικη και λανθασμένη. Με την ίδια λογική θα έπρεπε και στο Σουδάν να αφαιρέσουν την υπηκοότητα από όσους Ελληνες ζουν εκεί επί γενεές». Ονειρό του είναι να εργασθεί στο Εμπορικό Ναυτικό. Αλλά αυτό είναι αδύνατον χωρίς την ελληνική ιθαγένεια. Θύματα μιας νομοθεσίας προσκολλημένης στα δεδομένα της Ελλάδας του 1950, τα παιδιά της 2ης γενιάς δεν μπορούν να εξασκήσουν μια σειρά επαγγελμάτων, αφού απαιτείται ελληνική ιθαγένεια. Πόσο τον έχουν επηρεάσει οι έλεγχοι της αστυνομίας; «Με πείραζαν και με πειράζουν, αλλά προσπαθώ να μην το σκέφτομαι, αφού δεν μπορώ να κάνω τίποτα. Ειδικά το καλοκαίρι μού έκαναν πολλές φορές έλεγχο. Ομως, όλες τις φορές οι αστυνομικοί με άφηναν επειδή μιλούσα καλά ελληνικά. Ο συγκεκριμένος με συνέλαβε»…

Το χρώμα του δέρματός του είναι ίσως η σημαντικότερη αιτία για τους επανειλημμένους ελέγχους στον δρόμο. Ομως σύμφωνα με νομολογία του Συνταγματικού Συμβουλίου της Γαλλίας, απαγορεύονται οι αστυνομικοί έλεγχοι στον δρόμο με κριτήριο το χρώμα του δέρματος, την ενδυμασία (π.χ. μαντίλα), άλλο στοιχείο της εξωτερικής εμφάνισης ή τη γλώσσα που μιλιέται, διότι δεν συνιστούν κριτήρια αλλοδαπότητας αλλά ενδείξεις ρατσιστικής συμπεριφοράς. Αν όμως στη Γαλλία οι πολίτες μη γαλλικής καταγωγής είναι συνηθισμένο «φαινόμενο», στο αστυνομικό τμήμα της Βάρης οι αστυνομικοί αισθάνονταν αμηχανία και κατάφωρη αδικία από πλευράς νόμου. Το ίδιο και στο τμήμα Αλλοδαπών της Π. Ράλλη. Οπως σημειώνει η κ. Παπαπαντολέων «όταν κρίθηκε η προσφυγή κατά της απέλασης στο τμήμα Αλλοδαπών, μου τηλεφώνησε ο αστυνομικός που θα την εξέταζε και μου είπε: «Είμαι αναγκασμένος να την απορρίψω, διότι δεν έχει νόμιμο τίτλο. Είναι παράνομος. Γι’ αυτό να κάνετε άμεσα βήματα. Να προσφύγετε στα διοικητικά δικαστήρια και να του κάνετε αίτηση διαμονής για εξαιρετικούς λόγους, διότι μόνο σε αυτό το καθεστώς μπορεί να υπαχθεί για να νομιμοποιηθεί τουλάχιστον για κάποιο χρονικό διάστημα. Κάντε γρήγορα, διότι έχει σουδανικό διαβατήριο και είναι άμεσα απελάσιμος»»…

Ξένη χώρα

Οταν συνελήφθη, η οικογένεια συνειδητοποίησε πως ό,τι αιωρούνταν ως γενική και απομακρυσμένη απειλή επί χρόνια, απέκτησε υπόσταση. Οταν η μητέρα άκουσε ότι «βγήκε απόφαση απέλασης» κατάλαβε ότι θα στέλνονταν όλοι αναγκαστικά σε μια χώρα ξένη για τα παιδιά. Ο μεγαλύτερος θα σταματούσε τις σπουδές στο πανεπιστήμιο, η μικρή θα σταματούσε το σχολείο και το χειρότερο στο Σουδάν δεν θα μπορούσε να αποφύγει την κοινωνική επιταγή της κλειτοριδεκτομής. Για να εξετασθεί το αίτημα άρσης της κράτησης, η μητέρα μάζεψε άμεσα όλα τα έγγραφα που αποδείκνυαν την «ελληνική ιστορία» της οικογένειας: παλιές άδειες παραμονής, απολυτήρια των παιδιών που αποδεικνύουν ότι μετέχουν της ελληνικής Παιδείας κ.ά. Η 15λεπτη συνάντησή της με την πρόεδρο του Δικαστηρίου, ώστε να της παραδώσει τα έγγραφα, υπήρξε καθοριστική. Μίλησαν για τη φορολογική ενημερότητα, τις δυσκολίες, τα παιδιά… Η δικαστής αποφάσισε ότι ο 19χρονος δεν είναι ύποπτος φυγής και ότι «συνάγονται οι άρρηκτοι δεσμοί του με την ελληνική Πολιτεία».

«Επρόκειτο για μια νίκη της λογικής» σχολιάζουν οι δικηγόροι «που καταδεικνύει όχι μόνο τα προβλήματα του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας αλλά και της μεταναστευτικής πολιτικής. Αν η οικογένεια δεν ήταν παράνομη, θα έτρεχαν και οι τέσσερις κάθε δυο χρόνια να ανανεώνουν άδειες παραμονής όπως ήδη κάνουν χιλιάδες αλλοδαποί. Μιλάμε για μια απίστευτη αντιπαραγωγική γραφειοκρατία που εκτρέφει κυκλώματα. Εχετε σκεφθεί πόσοι αστυνομικοί και δικαστές ασχολούνται για κάτι που είναι καθαρός παραλογισμός; Αυτομαστιγωνόμαστε ως κοινωνία».

Πάνω από 112.000 οι αλλοδαποί μαθητές

Φθάνουν το 9,5% του μαθητικού πληθυσμού στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Τη σχολική χρονιά 2007-2008 μεταξύ των 1.208.056 μαθητών οι 112.211 ήταν παιδιά αλλοδαπών. Εικάζεται ότι ξεπερνούν το 5% των φοιτητών στα ΑΕΙ. Τα παιδιά της «2ης γενιάς» αυξάνονται. Κι όμως μετά την ενηλικίωσή τους αντιμετωπίζονται σα νεοφερμένοι μετανάστες. «Μέχρι σήμερα δεν έχει δοθεί λύση» σχολιάζει ο νομικός Βασίλης Χρονόπουλος από το διαδικτυακό περιοδικό www.diavatirio.net. «Η ρύθμιση με τους επί μακρόν διαμένοντες (σ.σ. που έγινε το 2007) συνάντησε εμπόδια στην ενημέρωση και στις πραγματικές συνθήκες υπό τις οποίες ζουν τα παιδιά και οι οικογένειές τους». Οχι τυχαία, μόνο πέντε τέτοιες άδειες έχουν εκδοθεί μέχρι σήμερα από το υπουργείο Εσωτερικών. Προϋποθέσεις για να αποκτήσει ένας νέος ή νέα αυτή την ιδιότητα είναι να έχει γεννηθεί εδώ (αποκλείονται όσα παιδιά έχουν έρθει σε μικρή ηλικία), οι γονείς κατά την ενηλικίωση των παιδιών να είναι νόμιμοι και να διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα.

Με άλλα λόγια, η μοίρα του ενηλίκου 2ης γενιάς εξαρτάται από την κατάσταση των γονέων του. Επιπλέον, πρέπει να καταβληθεί παράβολο 900 ευρώ – μια ρύθμιση που δεν συνάδει με την ευρωπαϊκή οδηγία που ορίζει ότι η ιδιότητα τού επί μακρόν διαμένοντος δίνεται χωρίς καταβολή παραβόλου.

Πρωτοπόρος στην καμπάνια για τη δεύτερη γενιά, ο κ. Χρονόπουλος έχει προσδοκίες από τη νέα κυβέρνηση: «Περιμένουμε βιώσιμη και πραγματική λύση», λέει. «Να μην τίθεται η νομιμότητα των γονέων ως προϋπόθεση για την απόκτηση της ιθαγένειας ή οποιασδήποτε άλλης μόνιμης άδειας παραμονής. Διότι έτσι θα έχουμε πάλι παιδιά που δεν θα μπορούν να απολαύσουν δικαιώματα στη χώρα που γνωρίζουν ως πατρίδα τους. Η πρόταση της ΕΕΔΑ είναι μια καλή βάση για τη συζήτηση που πρέπει να ξεκινήσει. Μεταβατικά, λοιπόν, και μέχρι να ψηφισθεί νέος νόμος για την ιθαγένεια, ας λάβει τουλάχιστον η Πολιτεία μέριμνα ώστε να μην απελαύνεται κανένα παιδί που έχει μεγαλώσει ή γεννηθεί στη χώρα μας».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή