Τι κοινό έχουν το Παρίσι και η Αθήνα, τουλάχιστον αυτή την περίοδο; Και οι δύο πρωτεύουσες συζητούν το μέλλον τους: τον τρόπο που θα αναπτυχθούν τις επόμενες δεκαετίες, τις παρεμβάσεις τις οποίες θα κάνουν τη ζωή των κατοίκων τους καλύτερη. Η Αθήνα χρειάζεται νέα σύμβολα, χρειάζεται να δώσει προτεραιότητα στον πεζό, χρειάζεται να σταματήσει τη φυγή των υπουργείων και των υπηρεσιών από το κέντρο, εκτιμά ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης (Paris I) κ. Γιώργος Πρεβελάκης, ο οποίος μίλησε πρόσφατα στην Αθήνα για τη γαλλική εμπειρία, σε ημερίδα του Τεχνικού Επιμελητηρίου. Η εμπειρία του Παρισιού μπορεί να αξιοποιηθεί για πολλά ζητήματα που απασχολούν την Αθήνα, εξηγεί.
Η συζήτηση στο Παρίσι, βέβαια, διεξάγεται κάτω από πολύ λιγότερο μίζερες συνθήκες. Προηγήθηκε διεθνής διαγωνισμός, επελέγησαν οι δέκα καλύτερες προτάσεις και πάνω σε αυτές ξεκίνησε ο διάλογος. «Τα βασικά θέματα, που απασχολούν την Αθήνα, το Παρίσι τα έχει λύσει από χρόνια. Τη γαλλική πρωτεύουσα απασχολεί η θέση της ανάμεσα στις ισχυρές πρωτεύουσες του ευρωπαϊκού χώρου και η ενδυνάμωση της οικονομίας της», εξηγεί στην «Κ» ο κ. Πρεβελάκης. Η Αθήνα θα μπορούσε να διδαχθεί πολλά από το Παρίσι, τόσο σε επίπεδο πολιτικής παρεμβάσεων στην πόλη όσο και σε τεχνικό επίπεδο. «Στη Γαλλία δεν χτίζεται πρώτα μια περιοχή και μετά να πιέζουν οι κάτοικοί της για να γίνει νόμιμη, αυτά τα πράγματα είναι αδιανόητα! Επιπλέον η δόμηση βασίζεται στις μεταφορές και ιδίως στην εξυπηρέτηση μιας περιοχής από το τρένο ή το μετρό».
Τι χρειάζεται
Τι χρειάζεται λοιπόν η Αθήνα; «Κατ’ αρχάς, χρειάζεται να δημιουργήσει νέα σύμβολα και να προστατεύσει τα παλαιά», εξηγεί ο κ. Πρεβελάκης. «Εχουμε μια κληρονομιά συμβόλων, όπως είναι η τριλογία (σ.σ.: Ακαδημία, το Πανεπιστήμιο και η Εθνική Βιβλιοθήκη), και την αφήνουμε να προσβάλλεται από αντίσκηνα και μικροπωλητές. Οσον αφορά το σήμερα, η κατασκευή νέων συμβόλων δημιουργεί μια συνέχεια στην ιστορική ταυτότητα της πόλης. Στη Γαλλία ο κάθε πρόεδρος επιδιώκει να δημιουργήσει τα δικά του, λ.χ. ο Μιτεράν έφτιαξε μεταξύ άλλων την πυραμίδα στο Λούβρο. Εμείς όχι μόνο δεν λειτουργούμε έτσι αλλά καταργούμε τα σύμβολά μας. Για παράδειγμα, βγάζουμε τα υπουργεία από το κέντρο: αυτό δείχνει έλλειψη συνείδησης του τι σημαίνει ένα σύμβολο και εκφράζει μια υποσυνείδητη εχθρότητα στο κέντρο της πόλης και ό,τι αυτό συνεπάγεται».
Αόρατο κεφάλαιο
Σύμφωνα με τον κ. Πρεβελάκη, χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η απομάκρυνση του υπ. Παιδείας από την οδό Μητροπόλεως. «Ακόμα και αν η δημιουργία του κτιρίου ήταν μια άγρια παρέμβαση, με το πέρασμα του χρόνου απέκτησε ένα χρώμα, δημιούργησε μια συνέχεια, μια αναφορά. Από εκεί έχει περάσει μια σειρά πολιτικών, άπειροι εκπαιδευτικοί, έχουν γίνει διαδηλώσεις, έχουν δημιουργηθεί μνήμες: ένα αόρατο κεφάλαιο και μια συμβολική κληρονομιά την οποία κατεδαφίσαμε».
Οσον αφορά τον τρόπο ζωής, ο κ. Πρεβελάκης εκτιμά ότι η Αθήνα πρέπει να δώσει άμεση προτεραιότητα στον πεζό. «Τα Ι.Χ. δεν μπορεί και δεν πρέπει να βγουν εντελώς από το κέντρο. Πρέπει όμως να αλλάξει η ιεραρχία. Στην Ελλάδα είναι πρώτο το Ι.Χ., μετά οι συγκοινωνίες και τελευταίος ο πεζός, σχεδόν κυνηγημένος. Τα πεζοδρόμια καταλαμβάνονται από αυτοκίνητα, μοτοσικλέτες, μικροπωλητές, τραπεζάκια. Στη Γαλλία ο οδηγός που δεν σταματά στη διάβαση για να περάσει ο πεζός κινδυνεύει να τον λιντσάρουν! Η ελληνική νοοτροπία θα αλλάξει μόνο εφόσον υπάρξει μια σταθερή πολιτική».
Νομιμοποίηση και ανοχή
Ο κ. Πρεβελάκης δεν πιστεύει στην αύξηση του ρόλου της Αυτοδιοίκησης στην Αττική. «Φοβάμαι ότι η δημιουργία μιας μητροπολιτικής διοίκησης θα παραπέμψει στις ελληνικές καλένδες τα προβλήματα. Στην Αθήνα το πρόβλημα δεν είναι τόσο πώς θα παρέμβουμε, αλλά με ποια όργανα θα παρέμβει η Πολιτεία ώστε να εφαρμόσει τις αποφάσεις της. Πώς θα δημιουργήσει την εντύπωση ότι δεν θα επικρατεί η παρανομία. Στην Ελλάδα κάθε 20 χρόνια λέμε τα ίδια: νομιμοποιούμε και κατόπιν δεν ανεχόμαστε. Οι πολεοδόμοι αισθάνονται πλέον γελοίοι. Οι πολιτικοί κάνουν ότι τους παίρνουν στα σοβαρά γιατί αυτό τους δίνει άλλοθι, και η ζωή συνεχίζεται. Το πρόβλημα της Αθήνας, λοιπόν, είναι βαθιά πολιτικό».