Χαρακτηριστικό κυκλαδονήσι μεταξύ Κέας και Σερίφου, η Κύθνος, έχει έκταση 99,43 τ. χλμ., πληθυσμό 1.608 κατοίκους και απέχει 56 ν.μ. από τον Πειραιά.
Το νησί διαθέτει υπέροχες παραλίες και αυτός είναι ο λόγος που αναπτύχθηκε τουριστικά την τελευταία εικοσαετία. Οι κάτοικοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία, την αλιεία και με τον τουρισμό. Στη Κύθνο εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στη χώρα το πρόγραμμα αξιοποίησης ηλιακής και αιολικής ενέργειας, λόγω της μεγάλης ηλιοφάνειας και της έντασης των ανέμων. Το νησί έχει και μια άλλη ιδιαιτερότητα: έχει τη «Χάρη» από τρεις «αδελφές» Παναγίες: Την Παναγία την Κανάλα, την Παναγία του Νίκους (Νικοποιός) και την Παναγιά την Στρατολάτισσα.
Πήρε την ονομασία της από τον Κύθνο, βασιλέα των αρχαίων Δρυόπων αλλά τότε λεγόταν επίσης Δρυοπίς και Οφιούσα. Τον Μεσαίωνα ονομάστηκε Θήραμνα και ο Νείλος Δοξαπατρής το 1143 την αναφέρει με το όνομα Θερμιά, από τις θερμές πηγές που υπάρχουν στο νησί. Πολύ αργότερα οι Τούρκοι την ονόμασαν «Χαμάμ αντασί» (νησί των Λουτρών).
Οι οικισμοί
Η πρώτη σας επαφή με το νησί γίνεται στον Μέριχα το λιμάνι του νησιού, ένας ωραιότατος κόλπος με πεντακάθαρα νερά που δεν τον πιάνει ο καιρός. Θα βρείτε πολλά δωμάτια, ξενοδοχεία, ταβέρνες, μπαρ και μικρομάγαζα. Από τον Μέριχα ξεκινούν οι δύο οδικοί άξονες για τους άλλους οικισμούς του νησιού. Ο πρώτος πάει βορειοανατολικά προς τη Χώρα, τα Λουτρά και την Αγία Ειρήνη και ο δεύτερος ανατολικά προς Δρυοπίδα και Λεύκες. Επίσης, στη Δρυοπίδα διακλαδίζεται και πάει είτε ΝΑ προς Κανάλα είτε νότια προς Αγιο Δημήτριο.
Η Χώρα (ή Μεσσαριά) είναι η πρωτεύουσα του νησιού που κτίστηκε τον 17ο αιώνα για να αντικαταστήσει το Κεφαλόκαστρο (ή Κάστρο της Ωριάς) το βυζαντινό κάστρο που ήταν μέχρι τότε η πρωτεύουσα, επειδή όταν το κυρίευσαν οι Τούρκοι έσφαξαν και όλους τους άρρενες κατοίκους της Κύθνου. Η Χώρα βρίσκεται σε ένα μικρό οροπέδιο και είναι γραφικότατη με τα παραδοσιακά πέτρινα σπίτια και καλντερίμια.
Επίνειο της Χώρας είναι το λιμάνι των Λουτρών με τις ιαματικές πηγές που υπάρχουν εδώ και είναι γνωστές από την αρχαιότητα. Οι πηγές αυτές, μοναδικές στις Κυκλάδες, αναβλύζουν θειούχα, αλατούχα και σιδηρούχα νερά κατάλληλα για ρευματικές, αθριτικές, γυναικολογικές και άλλες παθήσεις. Το κτίριο των Λουτρών είναι σχεδιασμένο από τον Τσίλερ, αρχιτέκτονα του Οθωνα, καθώς το τότε βασιλικό ζεύγος επισκεπτόταν συχνά τα Λουτρά της Κύθνου.
Κι εδώ θα βρείτε αξιόλογη τουριστική υποδομή.
Η Αγία Ειρήνη έιναι ένας πολύ μικρός παραθαλάσσιος οικισμός.
Η Δρυοπίδα ή Σύλλακας ή απλά Χωριό κατά τους ντόπιους είναι «κρυμμένος» ανάμεσα στους λόφους και δεν φαίνεται από τη θάλασσα. Εδώ τα πέτρινα σπίτια του πρωτοτυπούν και οι στέγες τους έχουν κεραμίδια. Αυτό επειδή οι αέρηδες «κόβονται» από τους λόφους κι επειδή στο χωριό «ανθεί» η κεραμική! Κοντά στο χωριό υπάρχει ένα σπήλαιο, το Καταφύκι που πολύ σύντομα θα είναι ανοιχτό για το κοινό. Λέγεται πως είναι από τα μεγαλύτερα της Ελλάδας
Ο μικρός οικισμός της Παναγιάς της Κανάλας έχει εξελιχθεί και είναι σήμερα παραθεριστικός οικισμός με σημαντική τουριστική υποδομή. Εκεί υπάρχει και το μοναδικό πευκοδάσος του νησιού. Στην ομώνυμη εκκλησία φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, θαυμάσιο δείγμα μεταβυζαντινής τέχνης που φιλοτέχνησε ο Κρητικός ζωγράφος Σκορδίλης όταν εγκατέλειψε την Κρήτη και κατέφυγε στο νησί τον 17ο αιώνα.
Χρήσιμες πληροφορίες
Πώς θα πάτε:
Στην Κύθνο μπορείτε να μεταβείτε ακτοπλοϊκώς τόσο από τον Πειραιά με Ferry boat όσο και από το λιμάνι του Λαυρίου. Πληροφορίες: Λιμεναρχείο Πειραιά, τηλ. 210-42.26.000 και Λιμεναρχείο Λαυρίου, τηλ. 22920-25.249.
Πού θα μείνετε:
«Μanolika», στον Μέριχα, τηλ. 22810-32.372, 6999901974. «Romantza», στον Μέριχα, τηλ. 22810-32.375, 6977 923182. «Ιωάννα» στον Μέριχα, τηλ. 22810-32.858, 6944 312643. «Studios Φιλοξενία», στη Χώρα, τηλ. 22810-31.644, 6937852351. «Ακρογιαλιά», στην Κανάλα, τηλ. 22810-32.366, 6944156473. «Αρχιπέλαγος», στην Κανάλα, τηλ. 22810-32.380, 6977455247
Πού θα φάτε:
«Οστρια», στον Μέριχα και στο «Αραξοβόλι» στα Λουτρά για ψάρια και ψαρομεζέδες. Για μαγειρευτά στην «Κατερίνα» στο Σχοινάρι. Τέλος, για κρέας ψητό στον «Κούτσικο» στα Λουτρά.