Στις 10 Οκτωβρίου 1980, ο Βρετανός πρέσβης στην Αγκυρα Πίτερ Λόρενς (Peter Laurence) συναντήθηκε με τον γενικό διευθυντή της Πολιτικής Διεύθυνσης του τουρκικού υπουργείου των Εξωτερικών στην Αγκυρα Αϊχάν Κάμελ (FCO9/2966, 15 Οκτωβρίου 1980). «Οι Τούρκοι πάντα υποστήριζαν την επάνοδο της Ελλάδας στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ», λέει ο Κάμελ στον Λόρενς. Από την άλλη μεριά, ο Τούρκος διπλωμάτης υπογραμμίζει ότι η Αγκυρα επιθυμούσε να επαναπροσδιορισθούν τα όρια ευθύνης των αεροπορικών δυνάμεων των δύο χωρών στο Αιγαίο και να μην ισχύσει το προ του 1974 καθεστώς. «Δεν κατέστη δυνατό να επέλθει συμφωνία, μολονότι -όπως ισχυρίσθηκε ο Κάμελ- έγιναν ορισμένες παραχωρήσεις από τουρκικής πλευράς, χωρίς όμως να είναι περισσότερο συγκεκριμένος», σημειώνει ο Βρετανός πρέσβης. «Οι Τούρκοι λοιπόν εγκατέλειψαν την αρχική τους θέση και, έπειτα από συστάσεις της διοίκησης των συμμαχικών δυνάμεων του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη, αποδέχθηκαν την επιστροφή της Ελλάδας στο στρατιωτικό σκέλος της Συμμαχίας χωρίς να καθορισθούν εκ των προτέρων τα όρια του επιχειρησιακού ελέγχου. Για την υπογραφή όμως της Συμφωνίας Ρότζερς (19 Οκτωβρίου 1980), το Φόρεϊν Οφις εκτιμούσε ότι σημαντικές παραχωρήσεις είχαν γίνει και από την κυβέρνηση της Ν.Δ. Η συμφωνία άφηνε ανοιχτό το επίμαχο θέμα για το ποια θα ήταν τα όρια του επιχειρησιακού ελέγχου που θα ασκούσε το υπό ελληνική διοίκηση στρατηγείο της Λάρισας. Δεν κατοχύρωνε δηλαδή τον επιχειρησιακό έλεγχο του Αιγαίου από την Ελληνική Αεροπορία. Ο Ελληνας ναύαρχος, διοικητής των νατοϊκών δυνάμεων στο Αιγαίο, δεν είχε πλέον τον απόλυτο έλεγχο στην περιοχή. Το στρατηγείο του ΝΑΤΟ στη Νάπολη είχε την τελική ευθύνη και ήταν σε θέση, ύστερα από συνεννόηση με τον Ελληνα διοικητή, να αναθέσει σε Τούρκο διοικητή να φέρει εις πέρας συγκεκριμένη αποστολή (task force concept). «Συμμερίζομαι την άποψη ότι οι Τούρκοι φαίνεται να έχουν κάνει τις μεγαλύτερες παραχωρήσεις μετά την άρση του βέτο για την επανένταξη της Ελλάδας στη Συμμαχία», σημείωνε ο επικεφαλής της Διεύθυνσης Νότιας Ευρώπης Τίμοθι Ντοντ. Γράφει ο Ντοντ στον Λόρενς (FCO9/2966, 30 Οκτωβρίου 1980): «Υπέρ της άρσης του τουρκικού βέτο συνηγορούσαμε αθόρυβα εδώ και αρκετό καιρό, όπως γνωρίζετε. Ηταν φανερό ότι θα ήταν αδύνατο να τετραγωνίσουμε τον κύκλο στον στρατιωτικό τομέα αν πρώτα αυτό δεν γινόταν (τουρκική συναίνεση). Οταν η τουρκική πλευρά αποφάσισε την άρση του βέτο, δεν χρειάσθηκε πολύς χρόνος για να επιτευχθεί μια λογική συμφωνία που απεικόνιζε ισόρροπες παραχωρήσεις αναφορικά με τις διευθετήσεις της μεταβατικής περιόδου.
Η Συμφωνία Ρότζερς και οι ελληνικές παραχωρήσεις
1' 53" χρόνος ανάγνωσης
