Μας είχε κάνει εντύπωση ο τίτλος του βιβλίου του όταν κυκλοφόρησε στα ελληνικά: «Ο Γερμανός μουτζαχεντίν ή το ημερολόγιο των αδελφών Σίλλερ» (μετ. Ευγενία Γραμματικοπούλου, εκδ. Πόλις).
Δικαίως, γιατί το βιβλίο του Μπουαλέμ Σανσάλ θίγει πολύ ζόρικα θέματα, που απασχόλησαν και απασχολούν τόσο την Ευρώπη όσο και την Αλγερία. Ο Αλγερινός συγγραφέας ήταν ένας από τους προσκεκλημένους στην 8η ΔΕΒΘ της Θεσσαλονίκης, όπου εξασφαλίσαμε μια σύντομη συνομιλία μαζί του. Ομολογεί ότι άρχισε να γράφει στον εμφύλιο της Αλγερίας. «Ο εμφύλιος πόλεμος με οδήγησε στη γραφή. Με μεταμόρφωσε. Σ’ έναν εμφύλιο πόλεμο ο εχθρός είναι ο αδελφός σου, οι φίλοι σου κι εσύ είσαι ο εχθρός για τους άλλους. Κι αυτό σε μεταμορφώνει. Ζεις έναν φόβο συνεχόμενο, μόνιμο κι εντελώς παράλογο. Σαν να είσαι ένα ζώο μέσα στη ζούγκλα. Και σ’ έναν τέτοιο πόλεμο δεν μπορείς να μείνεις ουδέτερος. Δεν σ’ αφήνουν. Πρέπει να είσαι ή με αυτούς που σκοτώνουν ή με αυτούς που σε σκοτώνουν. Γράφοντας ήθελα κι εγώ να πολεμήσω. Η γραφή ήταν το δικό μου «όπλο» σ’ αυτή την τρομερή κατάσταση». Τον ρωτάω αν τις απόψεις του στήριζαν κι άλλοι. «Ναι, φυσικά. Ομως δεν θέλησα ποτέ να γίνω σημαιοφόρος κανενός κινήματος. Γιατί ο ρόλος του αρχηγού σε αναγκάζει να απομακρύνεσαι από την πραγματικότητα. Και αυτό είναι επικίνδυνο».
Ο Μπουαλέμ Σανσάλ έχει επιλέξει να ζει στην Αλγερία και τα βιβλία του εξακολουθούν να είναι απαγορευμένα εκεί. Στον «Γερμανό μουτζαχεντίν» κεντρικοί ήρωες είναι δύο αδέλφια, Αλγερινοί μετανάστες στη Γαλλία. Παρακολουθούμε την προσπάθεια ενσωμάτωσής τους στη γαλλική κοινωνία, αλλά και το πώς άλλοι Αλγερινοί επιδιώκουν να τους χειραγωγήσουν μέσω της θρησκείας. «Οταν κάποιος μετανάστης είναι μόνος του θέλει να πάει προς τον πολιτισμό που τον φιλοξενεί, γιατί αισθάνεται μοναξιά. Αλλά όταν βρεθεί με συντοπίτες του, είναι πιο εύκολο να παραμείνει σε κώδικες που ήδη ξέρει, παρά ν’ αλλάξει τη νοοτροπία του». Μια εξέλιξη που θεωρεί επικίνδυνη ο Μπουαλέμ Σανσάλ, αφού έτσι δημιουργούνται «εσωτερικά σύνορα» και αντιπαλότητες και από τις δύο πλευρές. Και τότε «το διαζύγιο είναι σχεδόν αδύνατον να μη συμβεί».
Λόγοι και λογική
Στο βιβλίο του υπάρχουν πολύ ζωντανές περιγραφές συγκρούσεων και σφαγών παλιές, που θυμίζουν όσα συνέβησαν πρόσφατα στις χώρες της Β. Αφρικής. Πιστεύει ότι δεν έχει αλλάξει τίποτα στον κόσμο; «Οι εμφύλιοι υπήρχαν πάντα. Πάντα το μίσος είναι το ίδιο. Αλλάζουν απλώς οι λόγοι. Ειδικά στην Αλγερία ο εμφύλιος ήταν θρησκευτικός κι αυτό είχε μια «μαγική δύναμη». Αυτός που σκοτώνει στο όνομα της θρησκείας νιώθει «μάγος». Τότε είχε χαθεί οποιοδήποτε μέτρο της λογικής. Ολοι ήμασταν είτε κάτω από την επήρεια της «μαγείας» της θρησκείας είτε εναντίον αυτής της «μαγείας». Το κατάλαβα μόνο όταν τελείωσε αυτή η τρέλα». Ενας άνθρωπος που μέσα σ’ έναν εμφύλιο προσπαθούσε να διατηρήσει τη λογική και την αξιοπρέπειά του μέσω της γραφής, έχει ανατρεπτικές απόψεις. «Οι πανηγυρισμοί των Αμερικανών για τον θάνατο του Μπιν Λάντεν ήταν φανατισμός, «μαγεία». Το να τον σκοτώσεις όμως ήταν λογικό, γιατί είχε πια κριθεί από την πλειοψηφία του κόσμου ότι ήταν επικίνδυνος».