Από τη μια μεριά η Ακρόπολη, με τον ήλιο να δύει. Από την άλλη, το κτίριο της Βουλής με την ελληνική σημαία να κυματίζει στο ύψος των ματιών μας. Στο βάθος, ο Σαρωνικός. Ο τελευταίος όροφος του κεντρικού ξενοδοχείου είναι ίσως το καταλληλότερο μέρος για μια συζήτηση με την ελληνικής καταγωγής πρέσβη της Αυστραλίας, Τζένη Μπλούμφιλντ: βλέπει κανείς το σπάνιο θέαμα της ήρεμης πλατείας Συντάγματος, χωρίς «Αγανακτισμένους» ή διαδηλωτές, οι οποίοι σε αξιοπρόσεκτο ποσοστό θα απαντούσαν «ναι» στην ερώτηση: «Σκέφτεσθε να αφήσετε την Ελλάδα και να μεταναστεύσετε στο εξωτερικό;».
Ομορφη, ευπροσήγορη, με εξαιρετικά ελληνικά, η πρέσβης παραδίδει τα διαπιστευτήριά της στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας αυτήν την εβδομάδα. Πριν ακόμα αναλάβει το πόστο της, έπρεπε να διαχειριστεί ένα δύσκολο επικοινωνιακό ζήτημα. Δεκάδες δημοσιεύματα στον ελληνικό Τύπο, σχεδόν παρουσιάζουν την Αυστραλία ως το νέο Ελντοράντο για τους Ελληνες που αναζητούν καλύτερο μέλλον, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης. Είναι τόσο αυξημένο το ενδιαφέρον για μετοίκηση, που το υπουργείο Μετανάστευσης της Αυστραλίας διοργανώνει μια διήμερη εκδήλωση ενημέρωσης στις 8 και 9 Οκτωβρίου. Ξαφνικά, η μακρινή χώρα που -στο παρελθόν- έγινε νέα πατρίδα για χιλιάδες συμπατριώτες μας βρέθηκε στο επίκεντρο της δημοσιότητας. Τελικά, πόσο είναι αλήθεια και πόσο υπερβολή ότι η πέμπτη ήπειρος θα γίνει η νέα Γη της Επαγγελίας για όσους φλερτάρουν με την ιδέα της φυγής;
«Διάβασα και εγώ δημοσιεύματα που τονίζουν ότι υπάρχει μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα. Ομως, οι αιτήσεις που έχουν κατατεθεί από Ελληνες στο υπουργείο Μετανάστευσης δεν αντικατοπτρίζουν κάτι τέτοιο μέχρι στιγμής. Η Αυστραλία είναι μια χώρα που δημιουργήθηκε από μετανάστες με καταγωγή από πολλές και διαφορετικές χώρες, καθώς οι μόνοι γηγενείς ήταν οι Αβορίγινες. Είναι, λοιπόν, επόμενο να είναι ανοιχτή στους ξένους, να σέβεται τη διαφορετικότητα, να έχει μηχανισμούς που βοηθούν τους νεοεισερχόμενους να ενταχθούν στην κοινωνία της με τον καλύτερο δυνατό τρόπο», μας λέει η πρέσβης, συμπληρώνοντας: «Υπάρχει ειδική νομοθεσία που δεν έχει τροποποιηθεί τα τελευταία χρόνια και προβλέπει πως η χώρα μπορεί να δεχθεί μετανάστες, αρκεί να πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις. Η πιο βασική από αυτές είναι να εντάσσονται σε επαγγελματικούς κλάδους, που είναι κομβικής σημασίας για την ανάπτυξη της αυστραλιανής οικονομίας. Τόσο στην ιστοσελίδα της πρεσβείας, όσο και σε εκείνη του υπουργείου Μετανάστευσης, μπορεί κανείς να διαβάσει όλες τις σχετικές πληροφορίες και να δει τους όρους. Ορισμένοι Ελληνες πιστεύουν ότι λόγω της κρίσης και του αυξημένου ενδιαφέροντος, άλλαξε και το νομοθετικό μας πλαίσιο. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Τα κριτήρια παραμένουν τα ίδια.»
Από τη δεκαετία του 1950, οι Ελληνες άρχισαν να ανακαλύπτουν τη χώρα των καγκουρό. Ηταν η εποχή της μαζικής φυγής προς το εξωτερικό, με τελικό προορισμό τις ΗΠΑ, τον Καναδά, τη Γερμανία και την Αυστραλία. Σήμερα, υπάρχουν νησιά της Δωδεκανήσου -όπως το Καστελλόριζο- όπου οι μόνιμοι κάτοικοι είναι λιγότεροι αριθμητικά, από τις κοινότητες των συντοπιτών τους στη Μελβούρνη.
Τότε και τώρα
«Το 1952 υπογράφηκε στην Αυστραλία μια ειδική συμφωνία για τη διευκόλυνση όσων ήθελαν να μετοικήσουν στη χώρα, μετά τον πόλεμο. Ηταν μια οργανωμένη μετανάστευση πάλι με έμφαση στο εργατικό προσωπικό. Νομίζω ότι θα ήταν λάθος να συγκρίνουμε εκείνο το μαζικό μεταναστευτικό ρεύμα με το σημερινό. Τότε, η Ελλάδα προσπαθούσε να συνέλθει από την Κατοχή και τον Εμφύλιο, ενώ τώρα είναι κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που αντιμετωπίζει μια δύσκολη οικονομική πραγματικότητα, αλλά έχει ανεπτυγμένες υποδομές και πολλούς πόρους, που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην ανάπτυξη, όπως ο τουρισμός. Στις παρούσες συνθήκες, η Αυστραλία αναζητεί εξειδικευμένο εργατικό προσωπικό, που θα συμβάλει στην ανάπτυξη. Ως Ελληνίδα της Αυστραλίας, γνωρίζω από πρώτο χέρι, πόσο διαφορετική πάντως είναι η κατάσταση από τη δεκαετία του ’50 σε σχέση με τη σημερινή εποχή».
Γεννημένη στη Θεσσαλονίκη, η Τζένη Μπλούμφιλντ μετανάστευσε σε ηλικία 12 ετών στην Αυστραλία. Σήμερα είναι εξέχον μέλλον του διπλωματικού σώματος. Πολύγλωσση, έχει υπηρετήσει σε δύσκολα πόστα, όπως το Ιράν και η Αργεντινή. Στην Ελλάδα έχει έρθει με τον σύζυγο και τα τέσσερα παιδιά της.
Ζούμε σε μια κοινωνία με μεγάλη κινητικότητα
Εδώ και πολλές δεκαετίες ο αριθμός των Ελλήνων μεταναστών στην Αυστραλία είναι ελάχιστος. Πώς κάποιος που ενδιαφέρεται, σήμερα, μπορεί να εξασφαλίσει μια θέση ανάμεσα στους 168.000 που δέχεται η χώρα ως νόμιμους μετανάστες κάθε χρόνο; «Οπως είπαμε και πριν, το κλειδί είναι η επαγγελματική ειδικότητα, η ηλικία, το μορφωτικό επίπεδο, η καλή γνώση της αγγλικής γλώσσας. Οποιος διαθέτει αυτά τα προσόντα είναι ευπρόσδεκτος. Προτεραιότητα έχουν αυτοί που έχουν κάποια πρόταση εργασίας από Αυστραλούς εργοδότες», λέει η Τζένη Μπλούμφιλντ.
Βrain drain
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που επισημαίνουν ότι η αφαίμαξη της Ελλάδας από το πολύτιμο ανθρώπινο δυναμικό θα καθυστερήσει πολύ την ανάκαμψη. Πώς σχολιάζει η πρέσβης τον φόβο του λεγόμενου brain drain, δηλαδή της αποστέρησης μιας κοινωνίας από τα πιο προικισμένα της μυαλά;
«Ζούμε σήμερα σε μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία που φέρνει πολύ μεγάλη κινητικότητα. Σε κάθε περίπτωση, πιστεύω ότι η απόφαση για τη μετανάστευση είναι προσωπικό θέμα. Εξαρτάται πώς νιώθει αυτός που φεύγει, τι δεσμούς έχει με την οικογένεια, την κοινωνία από την οποία προέρχεται. Εξαρτάται από τις προσωπικές του αξίες και τα όνειρά του. Οι Αυστραλοί φημίζονται πάντως για την τάση τους να ζουν και να εργάζονται στο εξωτερικό. Η εμπειρία που αποκομίζουν σε μια ξένη χώρα αποτιμάται ως θετική. Ισως διότι το γεωγραφικό πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται η Αυστραλία είναι ιδιαίτερο. Σκεφτείτε ότι οι πιο στενοί μας γείτονες είναι τα κράτη της Ασίας. Κοντά μας είναι η Ινδία, που ανήκει στην Κοινοπολιτεία, έχουμε παραδοσιακά στενές σχέσεις με τη Βρετανία. Πολιτικά είμαστε σύμμαχοι με τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία. Η Κίνα είναι εμπορικός μας εταίρος. Πολλοί Αυστραλοί επιλέγουν να ζήσουν σε κάποιο από αυτά τα μέρη. Αντίστοιχα, από τα 168.000 άτομα που ήρθαν πέρυσι, η πλειονότητα ήταν Κινέζοι, Βρετανοί, Ινδοί».
Ρωτώ την Τζένη Μπλούμφιλντ αν θα μπορούσα να παρακολουθήσω τις εκδηλώσεις στις 8 και 9 Οκτωβρίου στην Αθήνα. Με διαβεβαιώνει ότι η προσέλευση δυστυχώς θα είναι περιορισμένη και οι προσκλήσεις θα είναι αυστηρά προσωπικές σε άτομα που έχουν ήδη κάνει κάποια επαφή με την πρεσβεία. Η συζήτηση φτάνει στο τέλος της. «Μήπως θα πρέπει και εγώ να κάνω αίτηση για να έρθω στην Αυστραλία;», της λέω. «Προσέξτε, διότι μπορεί και να σας απαντήσουμε θετικά», με πειράζει γελώντας, λίγο πριν φύγουμε. Αφήσαμε πίσω το ηλιοβασίλεμα με τη σύμφωνη γνώμη ότι η Ελλάδα είναι από τις πιο όμορφες χώρες του κόσμου.
Ελλάδα και Αυστραλία μπορούν να έρθουν πολύ πιο κοντά
Θαυμάζουμε τη θέα. «Το ξέρετε ότι στην Ελλάδα ζουν πάνω από 95.000 Αυστραλοί υπήκοοι;» με ξαφνιάζει η πρέσβης. «Κάποιοι από αυτούς είναι Ελληνες που επέστρεψαν στα πάτρια εδάφη αφού πήραν την υπηκοότητα, αλλά και νεότεροι -γεννημένοι στην Αυστραλία- που ήθελαν να ανακαλύψουν την πατρίδα των γονιών ή των παππούδων. Ομως, δεν είναι μόνον αυτοί. Πολλοί Αυστραλοί αγαπούν την Ελλάδα και την επιλέγουν ως τόπο διαμονής. Πιστεύω ότι το θέμα της μετανάστευσης είναι σημαντικό, όμως η μεγάλη έμφαση που πήρε, σκιάζει μια σειρά από άλλους τομείς που θα έπρεπε να αναπτυχθούν στις διμερείς σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες. Πριν έρθω στην Αθήνα, έκανα δεκάδες επαφές με φορείς και εταιρείες στην Αυστραλία, που έχουν σχέση με την Ελλάδα. Στους στόχους μου είναι να δημιουργηθεί ένα ελληνοαυστραλέζικο εμπορικό επιμελητήριο. Θα ήθελα επίσης να βοηθήσω την Ελλάδα να κάνει γνωστά στην Αυστραλία μερικά από τα πιο ποιοτικά της προϊόντα, να ενθαρρύνουμε τις επενδύσεις. Να υπάρξει μεγαλύτερη ενημέρωση για τις δυνατότητες εγγραφής Ελλήνων φοιτητών στα αυστραλέζικα πανεπιστήμια. Υπάρχουν τόσοι τομείς, όπου οι δύο χώρες μπορεί να έρθουν πολύ πιο κοντά. Ας μην ξεχνάμε ότι υφίστανται ήδη μεγάλοι δεσμοί. Εκτός από τη δραστήρια παρουσία του ελληνισμού, η Μάχη της Κρήτης είναι ένα ιστορικό γεγονός εξαιρετικά σημαντικό και για τους δύο λαούς.»
Χώρα πολυπολιτισμική
Μπορεί πολλοί Ελληνες να θέλουν να δοκιμάσουν την τύχη τους στην Αυστραλία. Ομως, γνωρίζουν τελικά πώς είναι η ζωή εκεί; «Η Αυστραλία είναι μια χώρα ανοιχτή, φιλήσυχη, βαθιά δημοκρατική, ανεκτική. Τέσσερα εκατομμύρια Αυστραλοί δεν μιλούν αγγλικά στο σπίτι τους, ενώ το 30% του πληθυσμού έχει γεννηθεί εκτός Αυστραλίας. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές εθνικότητες, πολλές θρησκείες. Ολα σε ένα αρμονικό πλαίσιο συμβίωσης. Εκτός από τους 168.000 μετανάστες, που εγκαθίστανται κάθε χρόνο στη χώρα, δεχόμαστε άλλα 14.000 άτομα ετησίως, που αφήνουν τη χώρα τους εξαιτίας εμπόλεμης κατάστασης, πολιτικών λόγων κ.ά. Ολοι οι Αυστραλοί μοιράζονται κοινές αξίες και τη βαθύτατη πεποίθηση ότι εκτός από δικαιώματα υπάρχουν και καθήκοντα απέναντι στους άλλους. Ολοι προσπαθούν να δώσουν τον καλύτερό τους εαυτό, διότι πιστεύουν ότι η κοινωνία θα τους το ανταποδώσει. Η αγωγή του πολίτη είναι πολύ σημαντική υπόθεση. Είμαστε ένα δυτικό κράτος που βρίσκεται στην Ασία, με δυναμική παρουσία σε διεθνείς θεσμούς και πολυπολιτισμική κουλτούρα».
Τα κύματα μεταναστών ενσωματώθηκαν με τρόπο υποδειγματικό στην Αυστραλία, που έχει σήμερα μια κραταιά οικονομία με καλούς ρυθμούς ανάπτυξης. «Εχουμε προνοήσει να έχουμε ειδικά προγράμματα, για να βοηθήσουμε τους μετανάστες. Επιμόρφωση, ειδικές ρυθμίσεις για να φέρουν στην Αυστραλία τα παιδιά ή τους συζύγους, καθώς και μια λειτουργική διαδικασία για να πάρουν την εθνικότητα. Ομως, θα ήθελα να τονίσω κάτι», υπογραμμίζει η πρέσβης. «Αν κάποιος σκέφτεται να αφήσει τη χώρα του, πρέπει να έχει στον νου του ότι δεν είναι μια απόφαση που πρέπει να πάρει ελαφρά. Χρειάζεται προγραμματισμός, σοβαρότητα, ενημέρωση και βεβαιότητα για ένα τέτοιο εγχείρημα».
Η ελληνική κοινότητα
Ενα από τα θετικά στοιχεία, που κάνουν πολλούς Ελληνες να βλέπουν με καλό μάτι την Αυστραλία, είναι ο ελληνισμός της. «Σύμφωνα με τις απογραφές, η ελληνική κοινότητα πρέπει να ξεπερνά το μισό εκατομμύριο. Συνεπώς, πολλές ελληνικές οικογένειες έχουν μέλη τους στη Μελβούρνη, στο Σίδνεϊ, το Μπρίσμπεϊν και σε άλλες πόλεις, άρα έχουν μια αίσθηση για το πώς είναι η καθημερινότητα. Είναι άνθρωποι προκομμένοι, που κατάφεραν μικρά θαύματα με την εργατικότητα και το ήθος τους».
Ρωτώ την πρέσβη πώς άραγε αισθάνονται όταν βλέπουν σήμερα την Ελλάδα να διανύει αυτήν την εξαιρετικά δύσκολη περίοδο: «Οπωσδήποτε η εικόνα της χώρας στο εξωτερικό χρειάζεται βελτίωση. Ως Ελληνίδα της Αυστραλίας ξέρω πόσο θάρρος, δύναμη και εφευρετικότητα έχουμε όταν χρειαστεί να ξεπεράσουμε κάποιο εμπόδιο. Αυτές είναι αρετές, που δεν πρέπει να υποτιμάμε. Η Ελλάδα έχει φίλους και συμμάχους παντού και δεν αναφέρομαι μονάχα στα μέλη των ελληνικών κοινοτήτων ανά τον κόσμο. Πιστεύω ακράδαντα ότι υπάρχουν ξένοι που θέλουν να δουν τη χώρα να στέκεται στα πόδια της ξανά και να μπορούμε όλοι να είμαστε υπερήφανοι για τα κατορθώματα των Ελλήνων. Ολες οι χώρες περνούν κρίσεις. Πριν από δύο δεκαετίες στην Αυστραλία είχαμε άλλο οικονομικό μοντέλο. Σταδιακά επήλθαν μεταρρυθμίσεις, που απελευθέρωσαν πολλούς τομείς και έτσι φτιάξαμε τη βάση για τη σημερινή μας δυνατή, ανταγωνιστική οικονομία. Τίποτα δεν γίνεται χωρίς κόπο. Το πιο σημαντικό -και αναφέρομαι στην Ελλάδα- είναι να συνειδητοποιήσει η ίδια η κοινωνία την ανάγκη των αλλαγών. Μόνον έτσι μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα προς μια θετική κατεύθυνση. Ολοι οι Αυστραλοί συνέβαλαν στο να έχουμε πολιτική υπευθυνότητας, διαφάνειας, αξιοκρατίας, σωστής εκμετάλλευσης των πόρων».
Η συνάντηση
Συναντηθήκαμε στον τελευταίο όροφο του ξενοδοχείου King George στην πλατεία Συντάγματος. Με την προτροπή της πρέσβεως καθήσαμε στη βεράντα για να μπορούμε να απολαύσουμε την ωραία θέα. Η διπλωμάτης έχει έρθει εδώ και ένα μήνα στην Αθήνα και της άρεσε πολύ η εικόνα της πόλης από ψηλά. Μας ομολόγησε, μάλιστα, ότι δεν έχει ακόμη επισκεφθεί πολλά μέρη. Επειδή ήταν νωρίς το απόγευμα, αποφασίσαμε να παρακάμψουμε το γεύμα. Ηπιαμε δυο δροσερούς χυμούς από φρέσκα φρούτα, τους οποίους μας κέρασε το ξενοδοχείο.
Οι σταθμοί της
1969
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη.
1981
Μετανάστευσε με την οικογένειά της στην Αυστραλία.
1987 – 1994
Σπούδασε Νομική και Πολιτικές Επιστήμες στην Αυστραλία.
1995
Εντάχθηκε στο Διπλωματικό Σώμα.
1996
Παντρεύτηκε τον διπλωμάτη Τζέιμς Μπλούμφιλντ, με τον οποίο έχει σήμερα τέσσερα παιδιά.
1997
Μετατέθηκε στην πρεσβεία της Αυστραλίας στην Τεχεράνη.
2003 – 2006
Υπηρέτησε στην Αργεντινή.
2006 – 2009
Πήγε στην πρεσβεία της Αυστραλίας στο Τόκιο.
2011
Διορίστηκε πρέσβης της Αυστραλίας στην Ελλάδα, στην Αλβανία και στη Βουλγαρία.