Το τελευταίο πράγμα που περιμένεις μετά το Λουτράκι είναι πνευματική μέθεξη μέσω αρχαίων ερειπίων και αμόλυντων, παρθένων τοπίων, βγαλμένων από κιτρινισμένες καρτ ποστάλ της δεκαετίας του ’50.
Στη δική μου, προσωπική, ανεξιχνίαστη γεωγραφία με το Λουτράκι τελείωνε ο «γνωστός» κόσμος και άρχιζε ο Κιθαιρώνας με τα ατελείωτα πευκοδάση του και τους πιο γνωστούς παραθαλάσσιους προορισμούς του Πόρτο Γερμενό και της Ψάθας. Είχα διαπράξει τεράστιο ατόπημα με θύμα την ιστορία (πλην της γεωγραφίας). Κυρίως είχα στερήσει τον εαυτό μου από έναν μαγευτικό τόπο που βρίσκεται αδιανόητα κοντά στην Αθήνα – μία ώρα με το αυτοκίνητο. Αλλά αυτά είναι τα ωραία της Ελλάδας: εκεί που νομίζεις ότι τα έχεις δει όλα, παίρνεις μία λάθος στροφή που σε βγάζει στον… παράδεισο.
Ξέρω πολύ καλά ότι πολλοί φανατικοί του αρχαιολογικού χώρου του Ηραίου και της γειτονικής λίμνης αυτήν τη στιγμή δεν είναι καθόλου ευτυχισμένοι διαβάζοντας για το αγαπημένο τους μέρος στις σελίδες μιας εφημερίδας μεγάλης κυκλοφορίας.
Τους καταλαβαίνω. Το Ηραίο είναι ένα «μυστικό» που μοιράζονται λίγοι. Ενας τόπος γαλήνης, πνευματικότητας, σαν ξεχασμένο απομεινάρι της παλιάς Ελλάδας, που επιβίωσε κατά λάθος.
Το Ηραίο είναι τρία σε ένα: αρχαιότητες, απαράμιλλη μεσογειακή φύση και ελάχιστος δυνατός σύγχρονος πολιτισμός, με εξαίρεση την αναπόφευκτη παρουσία τροχοφόρων (δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να φτάσεις έως εδώ). Από πού να αρχίσεις! Τα ερείπια του αρχαίου ναού αφιερωμένου στη θεά Ηρα κατηφορίζουν σχεδόν μέσα στη θάλασσα. Η λίμνη (που δεν είναι ακριβώς λίμνη γιατί ενώνεται με τη θάλασσα μέσα από ένα μικρό κανάλι) περιβάλλεται από φυσικό πευκόδασος και θεωρείται μία από τις ομορφότερες λιμνοθάλασσες του ελλαδικού χώρου. Δυτικότερα της λίμνης δεσπόζει το ακρωτήριο του Ηραίου της Περαχώρας ή Μελαγκάβι, όπου βρίσκεται ένας από τους μεγαλύτερους φάρους του Κορινθιακού (τον έχετε δει σε αρκετές ελληνικές διαφημίσεις). Και από τον κόλπο του Ηραίου η θέα των νότιων ακτών του Κορινθιακού, με τους ορεινούς όγκους που ξεχωρίζουν επιβλητικά στο τοπίο.
Πολλές επιλογές
Το πολύ ωραίο με το Ηραίο, κυρίως τώρα που ανοίγει ο καιρός, είναι η δυνατότητα να συνδυάσεις πολλά πράγματα μαζί. Αλλά ακόμα και αν δεν θέλεις να τα συνδυάσεις, μπορείς να επιλέξεις αυτό που ταιριάζει κάθε φορά στη διάθεσή σου. Την πρώτη φορά που βρέθηκα στο Ηραίο έκανα πικνίκ πάνω στα βράχια που απλώνονται δυτικά του κόλπου με θέα στα μαγευτικά νερά και τα ίχνη του αρχαίου ναού. Το συναίσθημα ήταν μοναδικό. Ορισμένοι πιο τολμηροί από εμένα και την παρέα μου (ήταν Απρίλιος και είχε ακόμη ψύχρα) έκαναν μπάνιο, τι απίστευτη πολυτέλεια, αναλογίστηκαν, που μας χαρίστηκε τόσο απλόχερα, να μπορούμε να κολυμπήσουμε σε μια τέτοια θάλασσα και βγαίνοντας να «πέφτουμε» πάνω σε μια μικρή αρχαία πολιτεία τόσο καλοδιατηρημένη και τόσο φυσική…
Εδώ χρειάζεται, νομίζω, μια μικρή, αναγκαία παρένθεση. Αναφέρθηκα στο πικνίκ στα βράχια και με την ευκαιρία ας πούμε ότι υπάρχουν τόσα σαγηνευτικά σημεία σε αυτό τον τόπο, αλλά μερικά είναι απόκρημνα, «δύσκολα» και εντελώς εκτεθειμένα, χωρίς κάποια προστατευτικά εμπόδια. Μιλάω κυρίως για την περιοχή κοντά στον φάρο. Η συγκλονιστική θέα των απότομων βράχων, η γαλήνια… ένταση του Κορινθιακού σε προκαλούν διαρκώς να δοκιμάσεις λιγότερο ή περισσότερο επικίνδυνες διαδρομές. Οι περισσότερες είναι βατές, αλλά όχι όλες. Αν είστε μόνοι σας προσέξτε τον εαυτό σας, αν έχετε μαζί σας παιδιά χρειάζεται προσοχή και διαρκής επαγρύπνηση.
Αλλη μία χρήσιμη «προειδοποίηση»: υπάρχει το Ηραίο των Σαββατοκύριακων του Ιουνίου και του Ιουλίου και υπάρχει το Ηραίο όλου του υπόλοιπου χρόνου. Στην πρώτη περίπτωση μιλάμε για ένα προάστιο του Λουτρακίου, στη δεύτερη για τον παράδεισο που προσπαθήσαμε να σας περιγράψουμε λίγο νωρίτερα.
Το πρώτο «αξιοθέατο»
Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή. Προσεγγίζοντας την περιοχή από το Λουτράκι και την Περαχώρα, η λίμνη είναι το πρώτο «αξιοθέατο» που θα συναντήσετε. Αν το λέει η καρδούλα σας μπορείτε να βουτήξετε. Τα νερά, πολύ αλμυρότερα από της ανοιχτής θάλασσας (ανανεώνονται με το φαινόμενο της παλίρροιας και της άμπωτης κάθε περίπου έξι ώρες) είναι στην αρχή ρηχά, ενώ αργότερα βαθαίνουν απότομα. Θεωρούνται ιδιαίτερα ζεστά και επιτρέπουν το κολύμπι μέχρι αργά μέσα στο φθινόπωρο. Η πιο ωραία παραλία βρίσκεται στις δυτικές όχθες και είναι στρωμένη με ψιλή λευκή άμμο. Στη λίμνη θα βρείτε τις δύο ταβέρνες με ψάρι και κρεατικά, όπου τα καλοκαίρια γίνεται πανικός.
Θα ξαναμπείτε στο αυτοκίνητο για να φτάσετε σε πέντε λεπτά στο «κυρίως μενού», που είναι ο αρχαιολογικός χώρος και το ύψωμα με τον φάρο. Ο ναός χρονολογείται από το 700 π.Χ. και ήταν αφιερωμένος στην Ηρα. Δύο φορές τον χρόνο, οι Κορίνθιοι από την ακριβώς απέναντι ακτή έρχονταν με πλοία για τελετές και αφιερώματα στη θεά.
Η Περαχώρα, κατά τα προρωμαϊκά χρόνια, αποτελούσε ζωτικό τμήμα της κορινθιακής γης. Οι ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν κατά τα έτη 1928-1934 από την Αγγλική Αρχαιολογική Σχολή των Αθηνών έφεραν στο φως πολύ σημαντικά ευρήματα και δύο ιερά της θεάς Ηρας. Κοντά στον ναό σώζονται και τα ερείπια αρχαίας αγοράς.
Ιδιαίτερο αρχαιολογικό ενδιαφέρον παρουσιάζει και το περίπλοκο αρδευτικό υδραυλικό σύστημα της Περαχώρας, έργο του 300 π.Χ., που επινοήθηκε ίσως από τον Δημήτριο τον Πολιορκητή.
Στο Ηραίο χτίζεται τον 18ο αιώνα η εκκλησία του Αγίου Νικολάου, σε φυσική ακρόπολη, ανατολικά από το λιμάνι, στον ρυθμό της μονόκλιτης βασιλικής με θόλο, της οποίας η μεσαία κόγχη είναι τοποθετημένη σε πελώριο βράχο. Οσο για τον φάρο, η θέα στις ακτές του Κορινθιακού είναι βγαλμένη από τις καλύτερες ελληνικές καρτ ποστάλ. Το Ηραίο συμπυκνώνει τη μαγεία της Ελλάδας, μια μαγεία που φαίνεται ότι δεν ξεριζώνεται τόσο εύκολα.
Τι να γνωρίζετε
– Πώς θα φτάσετε: Δύο εκδοχές. Ή κατευθείαν από το Λουτράκι (18 χιλιόμετρα η συνολική απόσταση) ή επιλέγοντας την πολύ πιο εντυπωσιακή διαδρομή μέσω Περαχώρας (υπολογίστε και χωματόδρομο). Ακολουθείτε τις ταμπέλες προς λίμνη Βουλιαγμένης, Ηραίο, λίμνη Ηραίου· υπάρχουν αρκετές εκδοχές.
– Ο αρχαιολογικός χώρος είναι μετά τη λίμνη, σχεδόν δύο χιλιόμετρα. Αφήνετε το αυτοκίνητό σας στο μεγάλο πλάτωμα προτού κατηφορίσετε προς τα αρχαία και την παραλία. Φυλάσσεται αλλά η είσοδος είναι ελεύθερη. Από κάτω ακριβώς υπάρχει ένας μικρός κόλπος με καταγάλανα νερά, που όσο πλησιάζουμε στο καλοκαίρι, τόσο πιο δημοφιλής γίνεται.
– Στη μύτη του ακρωτηρίου Μελαγκάβι λειτουργεί από το 1897 ένας εντυπωσιακός παλιός πέτρινος φάρος. Η θέα είναι συναρπαστική. Στα δεξιά, στο βάθος διακρίνονται οι Αλκυονίδες νήσοι, το επίκεντρο του σεισμού του 1981. Αν φτάσετε την ώρα του δειλινού, το ηλιοβασίλεμα θα σας κόψει την ανάσα.
– Η περιοχή, αν και τόσο κοντά στην Αθήνα και στο Λουτράκι, έχει αναπτυχθεί ελάχιστα τουριστικά (ευτυχώς), επομένως αν δεν έχετε σκοπό να επισκεφθείτε τις ταβέρνες της λίμνης, καλό είναι να έχετε φροντίσει για φαγητό και νερό.