Ενας 18χρονος φοιτητής, μια 30χρονη ιδιωτική υπάλληλος, ένας ιερέας, ένας 60χρονος αγρότης και ένας άνεργος διδάκτορας με τα σημειωματάριά τους ανά χείρας κάθονται πλάι πλάι περιμένοντας υπομονετικά μια διάλεξη. Δεν πρόκειται για ανέκδοτο, αλλά για μια καθημερινότητα στις 45 «Ακαδημίες Πολιτών» που λειτουργούν ανά την Ελλάδα. Η ιδέα γεννήθηκε από μια ομάδα καθηγητών του Πανεπιστημίου Αιγαίου που ίδρυσαν το πρώτο «λαϊκό» Πανεπιστήμιο το 2010 στη Μυτιλήνη.
Ανοικτό σε όλους
«Οι πόρτες μας είναι ανοικτές σε όλους» λέει στην «Κ» ο επίκουρος καθηγητής και πρωτεργάτης του εγχειρήματος, κ. Ευστράτιος Παπάνης, «πρόθεσή μας δεν είναι να αντικαταστήσουμε τα πανεπιστημιακά ιδρύματα ή να αντιταχθούμε σε αυτά» υπογραμμίζει. «Στους κόλπους της Ακαδημίας πραγματοποιείται μια διαδικασία μύησης, που συχνά οδηγεί σπουδαστές μας στο να δώσουν εκ νέου Πανελλήνιες ή να ξεκινήσουν ένα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα».
Οι σπουδαστές είναι από 18 έως 85 ετών, ο μέσος όρος πάντως κυμαίνεται από 35 έως 55 ετών και είναι κυρίως γυναίκες. «Είναι άνθρωποι που θέλουν να διευρύνουν τους ορίζοντές τους, να εκπληρώσουν ένα νεανικό όνειρο σπουδών ή αναζητούν επαγγελματική διέξοδο» σημειώνει ο κ. Παπάνης, «πάνω από τους μισούς είναι άνεργοι». Η φοίτηση διαρκεί τέσσερα χρόνια, ωστόσο «εμείς δεν χρησιμοποιούμε μόνο την επιστημονική γνώση για να προσεγγίσουμε την αλήθεια, αλλά και την ενόραση, τη λαϊκή σοφία και την εμπειρία ζωής» αναφέρει. «Μπορεί στο μάθημα ένας αγρότης να μοιραστεί με τους άλλους την εμπειρία του, ξεκινάμε από το βίωμα του καθενός και καταλήγουμε στη συστηματικοποίηση και θεωρητικοποίησή του». Τις διαλέξεις δίνουν καθηγητές από πανεπιστήμια όλης της χώρας -που συμμετέχουν αμισθί- αλλά διαλεκτικά και χωρίς να ακολουθούν μια αυστηρά καθορισμένη ύλη. Οι διδάσκοντες εναλλάσσονται και κάθε μάθημα είναι μοναδικό.
Στο πρώτο έτος οι σπουδαστές διδάσκονται ψυχολογία και συμβουλευτική και εν συνεχεία ψηφίζουν τι θέλουν να σπουδάσουν. Μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχει εκδηλωθεί για τη δημοσιογραφία, την προληπτική ιατρική, την ιστορία και ιστορία τέχνης, την ελληνική γλώσσα, τα οικονομικά. Το κόστος για 26 τρίωρες εβδομαδιαίες διαλέξεις είναι 80 ευρώ τον χρόνο, ενώ για άνεργους, φοιτητές, πολύτεκνους, ΑμεΑ και μονογονεϊκές οικογένειες, το μισό. Οι απόντες μπορούν να παρακολουθούν τα μαθήματα μέσω skype ή εκ των υστέρων μια που αυτά βιντεοσκοπούνται και «ανεβαίνουν σε πλατφόρμα της Ακαδημίας.
Ανεξάρτητα από τα μαθήματα, οργανώνονται και παράλληλες δραστηριότητες. «Μας ζητούν επιπλέον σεμινάρια για επαγγελματικό προσανατολισμό ή επιθυμούν τη σύσταση ομάδων που θα συζητούνται προβλήματα, όπως η κατάθλιψη» επισημαίνει ο ίδιος. «Αναμφισβήτητα, ένα από τα κίνητρα για να έλθουν σε εμάς είναι η μοναξιά» συνεχίζει.
Μεγάλη ανταπόκριση
Η ανταπόκριση είναι παραπάνω από εντυπωσιακή. Η Ακαδημία στον Βόλο έχει 1.200 σπουδαστές, ενώ ετοιμάζονται Ακαδημίες σε μικρά μέρη, όπως ο Αγιος Ευστράτιος και η Λήμνος. «Σε ευχαριστούμε για το δώρο που μας κάνεις» λένε οι κάτοικοι της Καλλονής Μυτιλήνης στον πρόεδρο του Πολιτιστικού τους Συλλόγου, κ. Θεοχάρη Πέλεκο. «Ημουν από τους πρώτους σπουδαστές της Ακαδημίας στη Μυτιλήνη» απαντά ο 50χρονος αξιωματικός, «είμαι στο τρίτο έτος και έχει αλλάξει η ζωή μου: έμαθα να διαχειρίζομαι αγχολυτικές καταστάσεις, βρήκα δίοδο, τρόπους στήριξης της ηλικιωμένης μητέρας μου» λέει και η φωνή του πάλλεται. Ετσι, βοήθησε για να μεταφερθεί η Ακαδημία στην ιδιαίτερη πατρίδα του (λειτουργούν σε Μυτιλήνη, Μόλυβο και Καλλονή). Στην Καλλονή, μάλιστα, έχουν ήδη εγγραφεί τρεις ιερείς, ο αντιδήμαρχος και όλοι οι εργαζόμενοι στο Ιατρικό Κέντρο.