«Στέκονταν μπροστά μας με σκυμμένο το κεφάλι. Οι περισσότεροι δεν έλεγαν τίποτα, μόνο ψέλλιζαν κάτι σαν «την πατήσαμε ε;»». Ο Σ. Π. είναι οφθαλμίατρος και τα τελευταία χρόνια υπηρετεί στις επιτροπές πιστοποίησης αναπηρίας του ΙΚΑ. Πριν από λίγο καιρό βρέθηκε στη Χίο και στη Ζάκυνθο στο πλαίσιο της επανεξέτασης των εκατοντάδων προνοιακών επιδοματούχων που έκαναν τη χώρα πρωτοσέλιδο διεθνώς. Σήμερα, διηγείται στην «Κ» την εμπειρία του.
Και στα δύο νησιά τα ποσοστά των ατόμων που λάμβαναν επίδομα τυφλότητας ήταν κραυγαλέα υψηλά, γεγονός που ως γνωστόν αποκαλύφθηκε στο πλαίσιο της απογραφής για τη σύνταξη του Εθνικού Μητρώου Δικαιούχων Προνοιακών Επιδομάτων. Οπως διαπίστωσαν ωστόσο οι ελεγκτές, τα δύο νησιά αποτελούν δύο ξεχωριστές περιπτώσεις – συμπτώματα πάντως του ίδιου σαθρού συστήματος. «Το βασικό τους κοινό ήταν ότι… δεν είχαν τυφλούς» λέει ο Σ. Π. (τα στοιχεία του είναι στη διάθεση της εφημερίδας). Είναι χαρακτηριστικό ότι στη Ζάκυνθο από τα 105 άτομα που εξέτασε ο ίδιος μόνο οι τέσσερις ήταν τυφλοί, ενώ αντίστοιχο ήταν το ποσοστό των τυφλών που βεβαίωσε και στη Χίο.
«Στη Χίο πάντως οι περισσότεροι είχαν κάποιο πρόβλημα όρασης ή δεν έβλεπαν από το ένα μάτι. Τα χαρτιά όμως έλεγαν ότι είχαν πρόβλημα και στα δύο μάτια, γεγονός που όπως διαπιστώσαμε δεν ίσχυε». Οπως έγινε απολύτως καθαρό στους γιατρούς, τα πιστοποιητικά τυφλότητας στο νησί δίνονταν στο πλαίσιο των καλών σχέσεων της τοπικής κοινωνίας. «Αντε και σε αντάλλαγμα για μια ψήφο». Είναι χαρακτηριστικό -συνεχίζει ο γιατρός- πως στη Χίο οι περισσότεροι εξακολουθούν να πιστεύουν ότι δικαιούνται το επίδομα.
Στη Ζάκυνθο, τα πράγματα ήταν αρκετά διαφορετικά. «Εκεί, ο γιατρός φαίνεται ότι αφού τους εξέταζε τους έλεγε κάτι σαν «λοιπόν, να βγάλουμε τώρα και μία συνταξούλα;». Στη Ζάκυνθο οι άνθρωποι ήταν απολύτως υγιείς, αλλά πλήρωναν για να λάβουν το επίδομα». Η ταρίφα κυμαινόταν από 1.500 έως πολλές χιλιάδες ευρώ. «Ολόκληρες οικογένειες λάμβαναν το επίδομα τυφλού». Κατά συνέπεια, διαφορά υπήρξε και στην αντιμετώπιση της εξέτασης. «Ηξεραν ότι είχαν κάνει λάθος, η κομπίνα γινόταν εν γνώσει τους. Ηταν πιο φοβισμένοι από ό, τι στη Χίο. Με σκυμμένο το κεφάλι, απλώς έλεγαν «μπλέξαμε»». Δεν είναι τυχαίο ότι κανείς δεν μπήκε στον κόπο να προσποιηθεί τον τυφλό. Οπως λέει ο οφθαλμίατρος πάντως στην «Κ», αρκετοί ισχυρίστηκαν ότι έχουν κάνει μεν τα χαρτιά τους, αλλά δεν έχουν λάβει αναπηρική σύνταξη.
Σε κάθε περίπτωση, όπως προέκυψε από τον επανέλεγχο που πραγματοποίησε το Ιδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων στη Ζάκυνθο από 11/09/2012 έως 13/09/2012 κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας, το 82,35% όσων λάμβαναν επίδομα τυφλότητας στον νομό Ζακύνθου ήταν «μαϊμού» τυφλοί. Συγκεκριμένα, από τους 388 «τυφλούς» του νομού, που κλήθηκαν για έλεγχο από τις υγειονομικές επιτροπές του Κέντρου Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕΠΑ), προσήλθαν και εξετάστηκαν οι 221 και όπως διαπιστώθηκε μόλις οι 34 δηλαδή το 17,6% είναι πραγματικά δικαιούχοι του επιδόματος. Ειδικότερα, βρέθηκαν 34 τυφλοί εφ’ όρου ζωής, 5 τυφλοί «για ένα έτος» και 182 μη τυφλοί.
Αντίστοιχα, στη Χίο μετά τον επανέλεγχο των επιτροπών του ΚΕΠΑ, διαπιστώθηκε ότι μόνο το 42,55% όσων έπαιρναν επίδομα τυφλότητος ήταν πραγματικά τυφλοί. Οι επιτροπές κάλεσαν για έλεγχο 460 άτομα που λάμβαναν το επίδομα και επανεξέτασαν 416, από τους οποίους οι 169 ήταν τυφλοί εφ’ όρου ζωής, οι 8 τυφλοί «για ένα έτος», ενώ οι 239 δεν ήταν τυφλοί.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετώπισε η επιτροπή -κυρίως στη Ζάκυνθο- ήταν η παντελής έλλειψη ιατρικών στοιχείων για τις συγκεκριμένες υποθέσεις. «Δεν μπορέσαμε να εξετάσουμε ούτε έναν ιατρικό φάκελο», λέει ο Σ. Π. Οπως λέει ο ίδιος, αυτό είναι συνηθισμένο πρόβλημα στην επαρχία. «Τα έγγραφα των δημόσιων νοσοκομείων αποτελούν πάντα πρόβλημα. Πολύ συχνά είναι πλασματικά, δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα».
Και ως γνωστόν τα προνοιακά επιδόματα εκδίδονται από τις νομαρχίες με μια απλή γνωμάτευση γιατρού. «Οι συντάξεις βγαίνουν από τοπικές επιτροπές όπου όλοι είναι γνωστοί. Ο θείος του τάδε, ο κουμπάρος του δείνα. Είναι πολύ εύκολο να γίνει «λάθος» δηλαδή».
Και ο ίδιος άλλωστε, ως μέλος επιτροπών αναπηρίας, έχει υπάρξει μάρτυς άνωθεν παρεμβάσεων. «Συνήθως είναι με τη μορφή «συμβουλής».» Προσέξτε αυτή την περίπτωση» π. χ. Είναι χαρακτηριστικό πάντως ότι κατά τη διάρκεια των επανελέγχων δεν υπήρξε καμία παρέμβαση. Ούτε καν υπόνοια. Κάτι είναι κι αυτό».