«Είναι σαφώς πιο φθηνά τα προϊόντα. Στην εποχή μας, με όλα αυτά που συμβαίνουν, αυτό ψάχνουμε – μειωμένες τιμές και καλή ποιότητα». Ο συνομιλητής μας, κάτοικος Μοσχάτου και οικογενειάρχης με δύο παιδιά, έχει μόλις ψωνίσει από το παραδοσιακό παντοπωλείο της «Αγοράς Καταναλωτή», του νέου πειράματος που λειτουργεί, σε πλήρη ανάπτυξη εδώ και λίγες εβδομάδες, στις εγκαταστάσεις της Κεντρικής Αγοράς Αθηνών στου Ρέντη. Για πρώτη φορά στην κεντρική λαχαναγορά, ο καταναλωτής έχει πρόσβαση, επτά ημέρες την εβδομάδα, σε καταστήματα που καλύπτουν όλες τις διατροφικές του ανάγκες – κρέας, ψάρι, αλλαντικά, τυροκομικά, ψωμί, και σύντομα φρούτα και λαχανικά. Τα προϊόντα αυτά πωλούνται σημαντικά φθηνότερα (20% – 40%, σύμφωνα με τον ΟΚΑΑ, τον Οργανισμό διαχείρισης της Κεντρικής Αγοράς) από τις μέσες τιμές λιανικής, λόγω της απευθείας διάθεσής τους από τους παραγωγούς και τους χονδρεμπόρους, οι οποίοι έχουν μισθώσει τα καταστήματα που στεγάζονται εκεί.
Παρά την ολιγόμηνη ύπαρξή της, η φήμη της «Αγοράς Καταναλωτή» έχει ήδη εξαπλωθεί. Η Μαρία Γαβριηλίδου, που άνοιξε το πρώτο ιχθυοπωλείο της «Αγοράς» τον περασμένο Απρίλιο (μέχρι πρότινος η οικογενειακή επιχείρηση ασχολούνταν αποκλειστικά με το χονδρεμπόριο), θυμάται έναν κύριο που είχε έλθει από τη Χαλκίδα για να αγοράσει ψάρι. «Εκτοτε έρχεται κάθε Παρασκευή» λέει στην «Κ» η κ. Γαβριηλίδου, η οποία σημειώνει ότι οι πελάτες του καταστήματος έρχονται από διάφορα μέρη της Αθήνας.
«Με τα καταστήματα που υπάρχουν, μπορεί η νοικοκυρά να γεμίσει το καλάθι της με φθηνά και ποιοτικά προϊόντα» δηλώνει στην «Κ» ο Παναγιώτης Σταμπουλίδης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΟΚΑΑ. Οπως εξηγεί, «οι τιμές είναι αρκετά συρρικνωμένες σε σχέση με τη λιανική αγορά, γιατί μισθώσαμε τα καταστήματα σε χονδρέμπορους και όχι λιανέμπορους».
Το άνοιγμα στους καταναλωτές είναι μία μόνο πτυχή μιας φιλόδοξης στρατηγικής από πλευράς του ΟΚΑΑ. Ο κ. Σταμπουλίδης, που εργαζόταν στον ιδιωτικό τομέα ως σύμβουλος ασφαλείας τροφίμων και διορίστηκε μέσω του opengov το Ιούνιο του 2011, προχώρησε άμεσα σε δραστική περικοπή δαπανών στον ελλειμματικό Οργανισμό. Τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, ο ΟΚΑΑ απορρόφησε την ΕΤΑΝΑΛ (Εταιρεία Ανάπτυξης Αλιείας), που διαχειριζόταν τις 11 ιχθυόσκαλες που υπάρχουν ανά την Ελλάδα. Η διαχείριση αυτή μπορεί (ευγενικά) να χαρακτηριστεί προβληματική: προ ολίγων εβδομάδων το ΣΔΟΕ, που διεξήγαγε έρευνα κατόπιν καταγγελίας του διευθύνοντος συμβούλου του ΟΚΑΑ, κοινοποίησε στη διοίκηση του Οργανισμού τον καταλογισμό προστίμου άνω των 700.000 ευρώ στις δημόσιες ιχθυόσκαλες για ανακριβείς φορολογικές δηλώσεις το 2010-1.
Τον Ιούλιο του 2012, ο ΟΚΑΑ που μετονομάστηκε κατά τη διάρκεια του έτους σε «Οργανισμός Κεντρικών Αγορών και Αλιείας» (από «Οργανισμός Κεντρικής Αγοράς Αθηνών»), διατηρώντας τα ίδια αρχικά, μετέτρεψε τις 11 ιχθυόσκαλες σε υποκαταστήματά του. Στο τέλος του έτους, ο Οργανισμός, που είναι ΔΕΚΟ, ήταν –οριακά– κερδοφόρος. Φέτος, ο συνομιλητής μας προβλέπει κέρδη που θα ξεπεράσουν τα 2 εκατ. ευρώ. «Το σύστημα της ιχθυόσκαλας ήταν παραδομένο στις συντεχνίες – επιχειρηματικές και πολιτικές» λέει ο κ. Σταμπουλίδης, η θητεία του οποίου ανανεώθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο από την τότε τρικομματική κυβέρνηση (παρότι είχε διοριστεί επί ΠΑΣΟΚ), ενώ ανέλαβε και καθήκοντα προέδρου. «Εμείς δημιουργήσαμε έναν νέο κανονισμό λειτουργίας της εταιρείας, στα πρότυπα της ελεύθερης αγοράς, χωρίς δημοσιοϋπαλληλικά δεσμά» δηλώνει ο επικεφαλής του ΟΚΑΑ (βάσει της νομοθεσίας, όπως εξηγεί, αν μία εταιρεία που ανήκει στο Δημόσιο παρουσιάσει αρνητικό ισολογισμό, δικαιούται το Δ.Σ. να κάνει δραστικές αλλαγές στη λειτουργία της).
Στο παραδοσιακό πεδίο της δραστηριότητάς του, τις μισθώσεις χώρων, από όπου αντλεί τα δύο-τρίτα των εσόδων του, ο νέος ΟΚΑΑ επωφελήθηκε από την πρόσφατη Κοινή Υπουργική Απόφαση για τις εμπορικές μισθώσεις (του περασμένου Φεβρουαρίου). Η ΚΥΑ, σύμφωνα με τον επικεφαλής του Οργανισμού, άλλαξε τα δεδομένα, καταργώντας τα ειδικά τέλη εισόδου, επιτρέποντας την απευθείας μεταβίβαση μισθίων και παρέχοντας κίνητρα ένταξης σε νέους επιχειρηματίες (π.χ. τρεις μήνες χωρίς καταβολή ενοικίων), οι οποίοι ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα. Ισως το κυριότερο που εισήγαγε η ΚΥΑ ήταν ο εξορθολογισμός της διαγωνιστικής διαδικασίας, στην οποία πλέον το βασικό κριτήριο είναι το ύψος της οικονομικής προσφοράς, συν κάποιες τυπικές προϋποθέσεις. «Αυτό έκοψε τον ομφάλιο λώρο της διαπλοκής. Για πρώτη φορά η διοίκηση δεν μπορεί να επιλέξει τον πελάτη της» σημειώνει ο κ. Σταμπουλίδης.
Εγκαίνια παρουσία πρωθυπουργού
Τα επίσημα εγκαίνια της «Αγοράς του Καταναλωτή» έλαβαν χώρα χθες στην Κεντρική Αγορά Αθηνών, με την παρουσία του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά, του υπουργού Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα και του υπουργού Ανάπτυξης Κωστή Χατζηδάκη. Ο κ. Σαμαράς αναφέρθηκε στην κοινωνική συνοχή, την αλληλεγγύη και την ανάπτυξη ως το τρίπτυχο που χρειάζεται μια χώρα για να πετύχει. Οπως είπε ο πρωθυπουργός, «το πραγματικό κοινωνικό κράτος δεν χτίζεται με λαϊκισμό ή παρακρατικούς μηχανισμούς. Χτίζεται όταν με αξιοπρέπεια ο πολίτης θα μπορεί να απολαμβάνει φθηνές υπηρεσίες».
Από την πλευρά του, ο κ. Χατζηδάκης αναφέρθηκε στα επόμενα σχέδια του ΟΚΑΑ: «Προχωρούν με ΣΔΙΤ τόσο η δημιουργία κεντρικής ιχθυαγοράς όσο και το πάρκινγκ, που θα ωφελήσουν πολλαπλά εμπόρους και καταναλωτές». Ο υπουργός Ανάπτυξης δήλωσε επίσης ότι η κυβέρνηση έχει ζητήσει από την Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης να κινηθεί κι αυτή στην ίδια κατεύθυνση σε σχέση με το άνοιγμα στους καταναλωτές.