Μακράν τη μεγαλύτερη δημοσιονομική προσαρμογή στην Ευρωζώνη έχει πραγματοποιήσει η Ελλάδα την τριετία 2011-2013, όπως επιβεβαιώνεται από μελέτη της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υποθέσεων της Κομισιόν, που δημοσιεύθηκε χθες «κατά λάθος» και εξετάζει τις συστημικές επιπτώσεις των προγραμμάτων μείωσης του ελλείμματος. H μελέτη διαγράφηκε, λίγες ώρες μετά την ανάρτησή της, από την ιστοσελίδα της Κομισιόν και τον λογαριασμό της DG ECFIN στο twitter. Η «Κ» διαθέτει αντίτυπό της και αποδεικτικά της δημοσίευσής της, ενώ ο εκπρόσωπος Τύπου της Επιτροπής σχολίασε ότι επρόκειτο για μελέτη που τελεί υπό επεξεργασία και δημοσιεύθηκε «κατά λάθος» για λίγη ώρα.
Οπως αναφέρεται στη μελέτη, με τίτλο «Fiscal consolidations and spillovers in the Euro area periphery and core» (Δημοσιονομικές προσαρμογές και οι επιπτώσεις τους στην περιφέρεια και στον πυρήνα της Ευρωζώνης), «μακράν η μεγαλύτερη μείωση του ελλείμματος έλαβε χώρα στην Ελλάδα, καθώς το διαρθρωτικό δημοσιονομικό ισοζύγιο βελτιώθηκε κατά 9% του ΑΕΠ στα τρία υπό εξέταση χρόνια». Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα πάντα με την ίδια έκθεση, η Πορτογαλία και η Ιρλανδία, χώρες οι οποίες θεωρείται ότι ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις που απορρέουν από τα προγράμματα προσαρμογής τους, βελτίωσαν το διαρθρωτικό τους ισοζύγιο κατά 7% και 4% αντίστοιχα την ίδια περίοδο. Ο όρος «διαρθρωτικό ισοζύγιο» αναφέρεται στη διαφορά εσόδων – εξόδων του προϋπολογισμού, με εξαίρεση τις δαπάνες για αποπληρωμές τοκοχρεολυσίων και λαμβανομένης υπόψη της επίπτωσης της ύφεσης στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν.
Το βασικό «ακαδημαϊκό» συμπέρασμα της έκθεσης, η οποία άλλωστε δεν αποτελεί οδηγό χάραξης πολιτικής, είναι ότι η ταυτόχρονη υιοθέτηση προγραμμάτων προσαρμογής σε ολόκληρη την Ευρωζώνη δυσχέρανε την προσπάθεια χωρών της περιφέρειας, όπως η Ελλάδα, να βελτιώσουν τη δημοσιονομική τους ισορροπία και να αποκαταστήσουν την ανταγωνιστικότητά τους. «Οι επιπτώσεις της δημοσιονομικής προσαρμογής στη Γερμανία και σε άλλες χώρες του πυρήνα της Ευρωζώνης επιδείνωσαν την οικονομική κατάσταση. Αντιθέτως, ένα προσωρινό πακέτο τόνωσης της οικονομικής δραστηριότητας στις πλεονασματικές χώρες θα μπορούσε να αυξήσει την παραγωγή και να μειώσει τα μεγάλα τους πλεονάσματα». Μολονότι ειδικά για την Ελλάδα, μία δόση «κεϋνσιανισμού» στη Γερμανία θα έφερνε μόνο μικρή αύξηση του ΑΕΠ και μικρή μείωση του ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, το αποτέλεσμα μιας τέτοιας πολιτικής θα ήταν μακροπρόθεσμο και θα συνέχιζε να είναι θετικό ακόμη και μετά τη διακοπή των επεκτατικών πολιτικών στη Γερμανία, εκτιμούν οι συντάκτες της έκθεσης. Σημειώνεται ότι η Γερμανία αρνείται συστηματικά να συμμορφωθεί με τις συστάσεις της Κομισιόν για επεκτατική πολιτική. Με τη σημερινή πολιτική της ταυτόχρονης προσαρμογής, τονίζουν οι οικονομολόγοι της Επιτροπής, τα κέρδη της Ελλάδας (και άλλων χωρών) σε επίπεδο ανταγωνιστικότητας περιορίζονται. Αν και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της χώρας μας βελτιώθηκε κατά 2,3% του ΑΕΠ, στην υπό εξέταση περίοδο, βελτίωση παρουσίασε και το ισοζύγιο της Γερμανίας, κατά 0,6%. Επί της ουσίας, δηλαδή, η Γερμανία συνεχίζει να ανταγωνίζεται την Ελλάδα και την υπόλοιπη περιφέρεια σε ό,τι αφορά την ανταγωνιστικότητα, εντείνοντας τις ήδη αφόρητες πιέσεις που δέχονται οι χειμαζόμενες οικονομίες του Νότου! Παρ’ όλα αυτά, οι συντάκτες της έκθεσης προειδοποιούν ότι «η επεκτατική πολιτική στη Γερμανία δεν θα ήταν πανάκεια για τις ελλειμματικές χώρες, αλλά θα μπορούσε να βοηθήσει την προσπάθειά τους».
Αρνητική επίδραση
Οι προβολές της έκθεσης της Κομισιόν δείχνουν ότι η συρρίκνωση της ελληνικής οικονομίας θα ήταν περί το 2% του ΑΕΠ μικρότερη την τελευταία τριετία, αν τα προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής δεν εφαρμόζονταν ταυτόχρονα σε όλη την Ευρωζώνη. Η αρνητική επίδραση αυτών των προγραμμάτων στους δημοσιονομικούς πολλαπλασιαστές (δηλαδή την επίπτωση των μέτρων λιτότητας στο ΑΕΠ) στην ελληνική οικονομία ήταν 0,9, δηλαδή η πλέον έντονη, μετά την Ιταλία. Οι δημοσιονομικοί πολλαπλασιαστές, τονίζουν οι συντάκτες της έκθεσης, θα ήταν μικρότεροι αν η προσαρμογή έδινε μεγαλύτερη έμφαση στο σκέλος των εσόδων, αντί στη μείωση των δαπανών, όπως έγινε. Επίσης, η μελέτη τονίζει τις καταστροφικές συνέπειες που είχε στην οικονομία η αβεβαιότητα για τη φερεγγυότητα του ελληνικού κράτους, καθώς οδήγησε σε εκτόξευση των επιτοκίων δανεισμού του ιδιωτικού τομέα και «απομόχλευση» στο τραπεζικό σύστημα.
Στα 303,928 δισ. το χρέος το 2012
Στο 156,9% του ΑΕΠ διαμορφώθηκε το ελληνικό δημόσιο χρέος το 2012, σύμφωνα με τα συγκεντρωτικά στοιχεία που έδωσε χθες στη δημοσιότητα η Eurostat. Σε απόλυτα νούμερα, το χρέος της χώρας μας διαμορφώθηκε στα 303,928 δισ. ευρώ το προηγούμενο έτος, από 355,141 δισ. το 2011 (170,3% του ΑΕΠ). Παρά τη μείωση, λόγω του «κουρέματος» και της επαναγοράς ομολόγων, το χρέος της Ελλάδας παραμένει μακράν το υψηλότερο στην Ευρωζώνη. Αντιθέτως, η Eurostat αναθεώρησε επί τα βελτίω την τελική εκτίμησή της για το έλλειμμα του 2012, προσδιορίζοντάς το στα 17,414 δισ. ευρώ ή 9% του ΑΕΠ, έναντι 19,869 δισ. ευρώ ή 9,5% το 2011. Υπενθυμίζεται ότι η εκτίμηση του Απριλίου ανέβαζε το έλλειμμα στο 10% του ΑΕΠ, καθώς οι υπολογισμοί για τις ανάγκες των ελληνικών τραπεζών ήταν μεγαλύτεροι. Τέλος, σύμφωνα πάντα με τη Eurostat, το ΑΕΠ της χώρας μας υποχώρησε για πέμπτο συνεχόμενο έτος, το 2012, και διαμορφώθηκε στα 193,749 δισ. ευρώ, από 231,081 δισ. ευρώ το 2009.