Πριν από λίγες μέρες δημοσιεύτηκε η έκθεση του ΟΟΣΑ για την παιδεία. Είναι μια έκθεση που αξιολογεί τη σχολική παιδεία των 15χρονων σε 33 χώρες του ΟΟΣΑ. Η Ελλάδα βρίσκεται στην 31 θέση επί 33 χωρών μαζί με την Τουρκία και πάνω από το Μεξικό και τη Χιλή. Η έρευνα έγινε σε 5.000 παιδιά και εξετάζει τους τρεις θεμελιώδεις τομείς των μαθηματικών, της ανάγνωσης και της επιστήμης με κύρια έμφαση στα μαθηματικά.
Τα αποτελέσματα για την Ελλάδα δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά για τα παιδιά αλλά και για το μέλλον της χώρας. Στα μαθηματικά βαθμολογήθηκαν με 453 μονάδες, ενώ ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ είναι 494. Η διαφορά των 41 μονάδων αντιπροσωπεύει ένα ολόκληρο σχολικό έτος.
Ομως το κακό είναι διπλό. Οχι απλώς δεν βοηθάμε τα παιδιά να αναπτύξουν τις ικανότητές τους αλλά τα σπρώχνουμε και προς την αμάθεια. Το 35% των μαθητών είναι κάτω από τα αποδεκτά όρια, ενώ ο μέσος όρος στον ΟΟΣΑ είναι 23%. Δηλαδή παράγουμε πολύ περισσότερους μαθηματικώς αναλφάβητους.
Αν αντί για τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ συγκρίνουμε την Ελλάδα με τις καλές χώρες θα πέσουμε σε κατάθλιψη. Εκεί υπολειπόμαστε τρία ολόκληρα χρόνια παιδείας. Το ποσοστό των μαθητών με άριστες μαθηματικές γνώσεις είναι 50% ενώ στην Ελλάδα 3,9%. Το ποσοστό των «κακών» μαθητών είναι 4% ενώ στην Ελλάδα 35%.
Η διαφορά, θα πουν πολλοί, βρίσκεται στην κακή οικονομική θέση της Ελλάδος και στις περικοπές κονδυλίων τα τελευταία χρόνια. Και εδώ όμως η αλήθεια είναι διαφορετική. Μόνο το 15% της διαφοράς από τον μέσο όρο εξηγείται με βάση τις κοινωνικές ή οικονομικές διαφορές. Επίσης, η Ελλάδα βρίσκεται περίπου στην ίδια θέση (περίπου 30ή ανάμεσα σε 34 χώρες) από το 2000 που άρχισε την έρευνα ο ΟΟΣΑ. Μάλιστα σε σχέση με το 2009 η βαθμολογία των μαθητών βελτιώθηκε όχι όμως σε μεγάλο βαθμό που να ανέβουμε στη γενική κατάταξη.
Ομως η λίστα με τα κακά μαντάτα είναι ακόμα πιο μεγάλη. Το ελληνικό σπιτικό έχει τα μισά περίπου βιβλία από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ. Υπάρχει ακόμα διαφορά μεταξύ αγοριών και κοριτσιών με τα κορίτσια να σκοράρουν χαμηλότερα στα μαθηματικά. Οι μαθητές που έρχονται από μη προνομιούχες κοινωνικές ή οικονομικές ομάδες δεν σπάνε εύκολα τον φαύλο κύκλο. Στην Ελλάδα μόνο το 3,2% έναντι 6,5% στον ΟΟΣΑ προοδεύουν παρά τις κοινωνικές και οικονομικές αντιξοότητες. Τα παιδιά των μεταναστών είναι σε πολύ χειρότερη μοίρα.
Να σημειώσουμε πως οι ώρες διδασκαλίας είναι εντός του μέσου όρου του ΟΟΣΑ, δηλαδή 812 (αν και λιγότερες κατά 112 σε σχέση με το 2000). Αρα δεν υπολείπονται σε ώρες, αλλά σε ποιότητα. Οι Ελληνες καθηγητές από την άλλη πλευρά διδάσκουν 589 ώρες τον χρόνο που είναι 200 ώρες λιγότερες από τον μέσο όρο των 782! Εχουμε λοιπόν περισσότερους καθηγητές άλλα κακώς αμειβόμενους που κάνουν όμως πολύ λιγότερες ώρες μάθημα. Για ποιο λόγο όμως θα πρέπει να έχουμε καλά σχολεία και καλή μαθηματική εκπαίδευση. Εδώ η επιστημονική έρευνα είναι καταπέλτης. Οι μαθητές με άριστο επίπεδο μαθηματικής γνώσης, ανάγνωσης και επιστημονικών γνώσεων έχουν δύο φορές μεγαλύτερες πιθανότητες να βρουν εργασία, τρεις φορές μεγαλύτερες πιθανότητες να αμείβονται καλύτερα, δύο φορές μεγαλύτερες πιθανότητες να έχουν καλή υγεία, να είναι ενεργά μέλη της κοινωνίας και να προσφέρουν εθελοντική εργασία για το κοινό καλό. Πράγματα που σίγουρα λείπουν από την κοινωνία μας.
Οι λύσεις για να αναβαθμιστεί το ελληνικό σχολείο είναι απλές και συνοψίζονται στις λέξεις, αυτονομία, λογοδοσία και ανταγωνισμός και αξιολόγηση.
Το ελληνικό σχολικό σύστημα δολοφονεί συστηματικά το μέλλον των παιδιών σε μια κοινωνία που δεν νοιάζεται για το μέλλον της και από ένα πολιτικό σύστημα που βασίζεται στο σπιν του σαξές στόρι και στη στείρα αντιπαράθεση μνημόνιο- αντιμνημόνιο. Η έκθεση του ΟΟΣΑ δείχνει πως η κρίση δεν άρχισε το 2010 αλλά είναι πολύ βαθύτερη και είναι και πολιτιστική και κρίση παιδείας. Τα παιδιά δεν έχουν διαβάσει την έκθεση του ΟΟΣΑ αλλά βιώνουν καθημερινά τις επιπτώσεις και βλέπουν πως το μέλλον τους είναι σκοτεινό και αντιδρούν άκομψα. Ο κατήφορος στην παιδεία πρέπει να σταματήσει τώρα αν θέλουμε να ελπίζουμε για το μέλλον.
* Μέλος του Ινστιτούτου Νέας Πολιτικής και διαχειριστής στην επενδυτική Steppenwolf LLC.