Στην καχεκτική αγορά του ελληνικού βιβλίου, με τις χαμηλές κυκλοφορίες, τις ελάχιστες κυκλοφορίες και την ανύπαρκτη ρευστότητα, το ζήτημα της ενιαίας τιμής είναι ζωτικό. Η απαγόρευση έκπτωσης πέραν του 10% για δύο χρόνια από την έκδοση είναι ένα πραγματιστικό μέτρο που προστατεύει κατ’ αρχάς τα μικρά βιβλιοπωλεία και κατ’ επέκταση τους εκδότες.
Κατ’ αρχάς, είναι λάθος να αντιμετωπίζουμε το βιβλίο ως ένα προϊόν. Υπάρχουν βιβλία που απευθύνονται σε αναγνωστικό κοινό της τάξεως των 50.000 και άλλα που περιορίζονται σε όσους θεωρούν την ανάγνωση είδος πρώτης ανάγκης – δεν είναι πάνω από καμιά δεκαριά χιλιάδες στη χώρα μας. Τι σχέση έχει ένα βιβλίο της Λένας Μαντά με ένα δοκίμιο για τη Χρυσή Αυγή; Μιλάμε για δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα.
Το βιβλίο της Μαντά δεν χρειάζεται ειδική μεταχείριση. Πωλείται με τον ίδιο τρόπο που πωλούνται τα αναψυκτικά. Το δοκίμιο, ή το «δύσκολο μυθιστόρημα», αυτό που απαιτεί ενεργή σκέψη από τον αναγνώστη του, τη χρειάζεται. Και μόνον όσοι συνειδητοποιούν ότι χρειάζονται αυτού του τύπου τα βιβλία μπορούν να αντιληφθούν και τη σημασία της ενιαίας τιμής.
Οταν πρωτοεφαρμόστηκε στη Γαλλία, τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία έκλειναν το ένα μετά το άλλο, λόγω των εκπτώσεων που έκαναν οι «μεγάλες επιφάνειες». Στην Αγγλία δεν υπάρχει νόμος περί ενιαίας τιμής, αλλά τα βιβλιοπωλεία που επιβίωσαν, όπως και οι μικροί εκδοτικοί οίκοι, είναι ελάχιστα. Είδος υπό προστασία; Ναι, είδος υπό προστασία.
Το ελληνικό βιβλίο είναι αδύναμο, με δυσκολία περνάει τα σύνορα της χώρας, γιατί μιλάει μια γλώσσα με μεγάλη ιστορία αλλά μικρή. Και στην πραγματικότητα η προστασία του ελληνικού βιβλίου σημαίνει προστασία της ελληνικής γλώσσας. Οφείλω βέβαια να πω ότι οι εκδότες, με τον πανικό τους, βάζουν τα δάχτυλά τους και βγάζουν οι ίδιοι τα μάτια τους. Με τα παζάρια που οργανώνουν, όπου προσφέρουν βιβλία για δύο ευρώ, καταστρέφουν οι ίδιοι την αγορά. Μίλησα πριν για την ελληνική γλώσσα. Να μιλήσω τώρα για την ελευθερία, για την ίδια τη σκέψη, η οποία, όπως και να το κάνουμε, και σε πείσμα των νεολάγνων έχει ανάγκη από την ανάγνωση και το βιβλίο.
Αυτό το βιβλίο που δεν χρειάζεται παρά μόνο δύο αναγνώστες για να υπάρξει, όπως έλεγε και ο Βαλερύ. Είναι θέμα παιδείας και πολιτισμού. Και εκεί χτυπάει η κατάργηση της ενιαίας τιμής. Και κάτι τελευταίο. Οι πρωτομάστορες του φιλελευθερισμού θα πρέπει να γνωρίζουν ότι δεν υπηρετούν κανένα δόγμα και καμιά ιδεολογία και να πάψουν να συμπεριφέρονται σαν νεοφώτιστοι κνίτες. Ο φιλελευθερισμός είναι μια κατάκτηση που σου επιτρέπει να υπηρετείς τη ζωή εις βάρος των ιδεών και να διορθώνεις τις ιδέες βάσει της ζωής και όχι τη ζωή εν ονόματι των ιδεών.