Η Ελλάδα κατάφερε να ξεφύγει από τη βαλκανική γειτονιά. Οι σωστές γεωστρατηγικές επιλογές, η εξωστρέφεια που εκφράστηκε κυρίως μέσω της ανάπτυξης της ναυτιλίας και του εμπορίου, η έμφαση στην εκπαίδευση, οδήγησαν τη χώρα στο να μετατραπεί από μια φτωχή επαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σε ένα από τα 30 πιο πλούσια κράτη στον κόσμο. Η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα της περιοχής που έγινε μέλος της Ε.Ε., η μοναδική που έχει ως νόμισμα το ευρώ κι ακόμη και σήμερα, ύστερα από 6 συνεχή χρόνια ύφεσης και με απώλεια του 27% του εθνικού εισοδήματος, το επίπεδο ζωής παραμένει πολύ υψηλότερο σε σύγκριση με την υπόλοιπη γειτονιά.
Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, είναι 23.260 δολάρια στην Ελλάδα, έναντι 10.830 δολάρια στην Τουρκία, 8.820 στη Ρουμανία και 6.840 στη Βουλγαρία. Αυτό που αποτελεί σήμερα κεκτημένο δεν σημαίνει ότι θα ισχύει εσαεί. Μπορεί αντί για ανάκαμψη και επάνοδο σε πορεία σύγκλησης με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης, αυτή τη φορά με πραγματικούς όρους και μέσω διαρθρωτικών αλλαγών, που θα οδηγήσουν στην οικοδόμηση ανταγωνιστικής οικονομίας και στη διασφάλιση υψηλού εισοδήματος για τους κατοίκους της, η Ελλάδα να ακολουθήσει εντελώς διαφορετική πορεία. Είναι εξίσου πιθανόν, με την κυριαρχία του εθνικολαϊκισμού, η χώρα να μην παρακολουθήσει τις εξελίξεις στον υπόλοιπο κόσμο, αλλά να μπει σε πορεία σύγκρουσης με την Ευρώπη, να προχωρήσει σε οικονομικούς πειραματισμούς που θα την οδηγήσουν σε μακρόχρονες περιπέτειες και στην περιθωριοποίηση. Ακριβώς όπως συνέβη με την Αργεντινή, που από πιο πλούσια χώρα της Λατινικής Αμερικής προπολεμικά, περνάει από τη μια οικονομική κρίση στην άλλη.
Η επιλογή της περιθωριοποίησης ενδέχεται να μην είναι συνειδητή. Θα προκύψει όμως αν ιδεολογικές εμμονές, ακόμη και υπό φιλοευρωπαϊκή ρητορική, έχουν ως αποτέλεσμα να μεγαλώσει η απόσταση από τους εταίρους, αν μας γυρίσουν την πλάτη εκείνοι που θέλουν να βάλουν χρήματα στην Ελλάδα, αν οδηγηθούμε σε ακόμη μεγαλύτερη φυγή εγχωρίων κεφαλαίων. Τότε, ισχυρές φωνές που υπάρχουν ήδη στο εσωτερικό της Ε.Ε. και επαναλαμβάνουν σε όλους τους τόνους, ότι «ήταν μεγάλο λάθος η ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωζώνη», θα θεωρήσουν ότι δικαιώνονται και θα βρουν ευκαιρία να μας ωθήσουν στο περιθώριο. «Μα αυτό δεν γίνεται σήμερα; Δεν μας οδηγούν σε βαλκανιοποίηση και σε πολύ χαμηλούς μισθούς;» λένε πολλοί.
Καταρχάς οι μισθοί στην Ελλάδα, όπως φαίνεται και από τα στοιχεία, παρά τις μεγάλες μειώσεις, εξακολουθούν να είναι πολύ υψηλότεροι από τους μισθούς των γειτονικών χωρών. Κι αν ακολουθήσουμε τον δρόμο των μεγάλων αλλαγών και κάνουμε την οικονομία μας ανταγωνιστική, τότε τα εισοδήματά μας θα αρχίσουν πάλι να αυξάνονται και η απόκλιση από τις γειτονικές χώρες θα μεγαλώσει ξανά. Αν όχι, τότε η καθοδική πορεία θα συνεχιστεί και η πορεία σύγκλησης δεν θα είναι με την υπόλοιπη Ε.Ε., αλλά με τα Βαλκάνια. Σε αυτήν την περίπτωση η οικονομική καταστροφή που βιώνουμε σήμερα, δεν θα είναι τίποτα μπροστά σε αυτήν που θα ακολουθήσει. Η Ελλάδα θα ξαναγίνει το ίδιο με την υπόλοιπη γειτονιά. Η επιλογή είναι στρατηγικής σημασίας. Και είναι δική μας.