Ενα γνωστό από το παρελθόν χάπενινγκ διοργάνωσε η συνδικαλιστική παράταξη του ΚΚΕ έξωθεν του δημαρχείου Αθήνας. Στόχος, η διαμαρτυρία για την επίσκεψη του Αμερικανού πρέσβη κ. Τσάρλς Ρις στον δήμαρχο Αθηναίων κ. Νικήτα Κακλαμάνη.
Στο πλαίσιο αυτού του χάπενινγκ κάποιοι από τους 200 περίπου διαδηλωτές κατέβασαν την αμερικανική σημαία από το δημαρχείο της Αθήνας και την έκαψαν. Αυτήν την πράξη το ΚΚΕ, μάλλον, την θεωρεί κάτι σαν έθιμο και γι’ αυτό εξεπλάγη όταν τα ΜΑΤ επιτέθηκαν κατά των διαδηλωτών και φυσικά κατήγγειλε την κυβέρνηση.
Το πρόβλημα όμως είναι πως η πράξη ήταν παράνομη, κάτι που προφανώς για το ΚΚΕ αποτελεί λεπτομέρεια και δη του αστικού κράτους. Ηταν παράνομη και η κλοπή της σημαίας από το δημαρχείο και το κάψιμό της.
Τουλάχιστον, αυτό αναφέρει ο ποινικός κώδικας που νομίζαμε ότι ισχύει σ’ αυτή τη χώρα.
Βεβαίως ο νόμος που απαγορεύει το κάψιμο μιας σημαίας είναι αντιδημοκρατικός. Στην ουσία ποινικοποιεί μια μορφή έκφρασης. Η σημαία οποιασδήποτε χώρας είναι σύμβολο. Μπορεί να συμβολίζει τον λαό, όπως επέμεινε από ένα τηλεπαράθυρο ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας κ. Νίκος Γεωργιάδης, μπορεί να συμβολίζει κι ένα κράτος, όπως νομίζει το ΚΚΕ. Μπορεί ακόμη να συμβολίζει αυτοπροσώπως τον Μπους και τα εγκλήματα στο Ιράκ όπως επιχειρηματολόγησε στα ίδια τηλεπαράθυρα η κ. Λιάνα Κανέλλη.
Ο, τι και να βλέπει κάποιος στο πανί είναι στο επίπεδο του συμβολικού. Γι’ αυτό κάποιος μπορεί να αναρτήσει μια σημαία, μπορεί να τη φιλήσει, μπορεί να την προσκυνήσει, μπορεί και να την κάψει. Η χρήση μιας σημαίας δεν μπορεί να έχει διττό ρόλο: δεν μπορεί να έχει μια συμβολική χρήση και κάποια άλλη χρήση να έχει ως αποτέλεσμα πραγματικές επιπτώσεις στο άτομο (π. χ. φυλάκιση).
Ετσι λοιπόν, ασχέτως αν το κάψιμο των συμβόλων προσβάλλει κάποιους, ασχέτως αν δεν πρέπει να γίνεται για λόγους ευπρέπειας, ένα μέλος του ΚΚΕ πρέπει να έχει το δικαίωμα να καίει την αμερικανική σημαία. Η πράξη αυτή είναι μέρος της ελευθερίας έκφρασης που πρέπει να υπάρχει σε μια δημοκρατική πολιτεία.
Αυτή εξάλλου είναι και η άποψη του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ. Σε μια ιστορική απόφαση (Texas v. Johnson, 491 U. S. 397, 1989) αναίρεσε την καταδίκη ενός πολίτη ο οποίος έκαψε δημόσια την αμερικανική σημαία, διότι «το κάψιμο της σημαίας αποτελεί έκφραση… και η βασική αρχή της Πρώτης Τροπολογίας του Αμερικανικού Συντάγματος είναι ότι το κράτος δεν πρέπει να απαγορεύει κάποια μορφή έκφρασης επειδή η κοινωνία τη θεωρεί προσβλητική ή διαφωνεί μ’ αυτήν».
Η διαφορά όμως των Αμερικανών ακτιβιστών με τους εγχώριους παλικαράδες του ΠΑΜΕ είναι ότι οι πρώτοι πάλεψαν με πολιτικά μέσα και άλλαξαν έναν αντιδημοκρατικό νόμο. Εφτασαν την υπόθεση στο Ανώτατο Δικαστήριο και κατοχύρωσαν για όλους τους πολίτες το δικαίωμα να εκφράζονται με αυτόν τον (ακραίο έστω) τρόπο. Δούλεψαν πολιτικά και πέτυχαν κάτι καλό για την κοινωνία.
Στην Ελλάδα κυριαρχεί το δόγμα της «τζάμπα επανάστασης». Τα κόμματα και τα γκρουπούσκουκλα της Αριστεράς δεν παλεύουν να αλλάξουν ό, τι (τέλος πάντων) θεωρούν κακό, αντιδημοκρατικό, καπιταλιστικό, νεοφιλελεύθερο κ.λπ. Προτιμούν τα χάπενινγκ και δη αδαπάνως. Αν τεθεί θέμα εφαρμογής του νόμου σκούζουν ότι ποινικοποιείται η ελεύθερη έκφραση -η οποία, ειρρήσθω εν παρόδω, είναι έτσι κι αλλιώς ποινικοποιημένη αφού υπάρχει σχετικός νόμος που προβλέπει φυλάκιση για το θέμα.
Και το ερώτημα που πρέπει να τεθεί είναι ένα: αυτή η πρακτική της «τζάμπα επανάστασης» είναι προϊόν σύγχυσης ή απλής υποκρισίας;