Το ρήμα «έφυγε» ο Αγγελος Ελεφάντης το απεχθανόταν και το αρνιόταν. «Δεν φεύγουν οι άνθρωποι», έλεγε. «Και δεν κοιμούνται. Πεθαίνουν». Τώρα, εδώ, με τη γνώση ότι συνοψίζουμε τον εαυτό μας όταν, πράγμα αδύνατο, συνοψίζουμε τον βίο ανθρώπων που μας χάραξαν, συλλαβίζω «έφυγε ο Αγγελος», γιατί έτσι ορίζει η ανάγκη της ψυχής, και γράφω πέθανε, προσπαθώντας μάταια να αποφύγω το σεφερικό ρώτημα που μας στοιχειώνει ακόμα κι αν δεν το ‘χουμε διαβάσει ποτέ: «πώς πεθαίνει ένας άντρας;» Και πότε πεθαίνει, αν όχι όταν πάψουμε ν’ ακούμε μέσα μας τη φωνή του, να ιστορεί, να παθιάζεται, να τραγουδάει, να λέει τον καλό της λόγο το ίδιο δίκαιη όπως κι όταν, αυστηρή, αυστηρότατη, κρίνει και ελέγχει. Κι ο Αγγελος, φανατικός της παρέας, ήταν δεινός αφηγητής. Οσο πλούσια και σπινθηροβόλα ήταν τα γραπτά του, σύντομα και εκτενή, παρεμβατικά και αναλυτικά, ιστορικά και πολιτικά, στα βιβλία του (από την «Επαγγελία της αδύνατης επανάστασης» έως τα «Minima Memoralia», τη συναρπαστική ιστορία του παππού του), στα περιοδικά «Ο Πολίτης» και «Ο δεκαπενθήμερος Πολίτης», εκδότης των οποίων υπήρξε για πάνω από τριάντα χρόνια, και στις εφημερίδες «Αυγή» και «Εποχή», άλλο τόσο πλούσια ήταν η ομιλία του, η κουβέντα του, να καίγονται οι ώρες μαζί με τον καπνό ώς τα ξημερώματα, ν’ αδειάζει το ποτήρι, να γεμίζει η μνήμη κι η γλώσσα. Οσα ξέρω για τις μάχες των ανταρτών με τους Γερμανούς στα μέρη μου, την Αιτωλοακαρνανία, που γειτόνευαν με τα δικά του μέρη, την Ευρυτανία, τα έμαθα από τις αφηγήσεις του: μια κλωστούλα, ένα μικρό επεισόδιο, του έφτανε για να σχηματίσει χάρτη ολόκληρο με ανθρώπους ζωντανούς, στρατηγικές, τεχνάσματα. Κι αν, κάποια στιγμή, πέρασα από τη διόρθωση στο γράψιμο, την απόφασή μου αυτός την εκμαίευσε.
Αλλά δεν του χρωστάω βέβαια μόνο αυτά, κι ας ήταν και το «χρωστάω» ένα ακόμα ρήμα από εκείνα που αρνιόταν, ενώ εγώ επέμενα πως, το ‘πε κι ο Μαρξ, όσα περισσότερα χρωστάει κανείς τόσο πιο πλούσιος είναι. Από το 1976 που τον γνώρισα, στα γραφεία του «Πολίτη», όπου κι ο Δήμος Μαυρομμάτης, απών τώρα κι αυτός μα μόνο ληξιαρχικά, έμαθα πόσο πληθαίνει η Αριστερά μέσα στις διαφορές της, πόσο οφείλει επιτέλους να τις κάνει μέχρι συγκρούσεως ρητές και να αυτοπροσδιοριστεί ελευθερωμένη από ταμπού και δόγματα. «Αιέν αριστερεύειν», αυτό ήταν άλλωστε το μοναδικό δόγμα που υπηρέτησε ο Αγγελος. Και το υπηρέτησε παθιασμένα, ασκητικά, με λαμπρή οξύνοια, μακριά από τα φώτα της πολλής δημοσιότητας κι από αξιώματα, πανεπιστημιακά ή άλλα, δίχως ποτέ να λείπει απ’ τις διαδηλώσεις. Κουρασμένος μπορεί να ένιωθε πότε πότε. Απόμαχος ποτέ.