Γραμματα Αναγνωστων

5' 54" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ενα φαύλο σύστημα

Κύριε διευθυντά

Οι περικοπές των επιδομάτων και των δώρων έχουν πλήξει σοβαρά τους πανεπιστημιακούς και κυρίως τους λέκτορες και τους μη μόνιμους επίκουρους καθηγητές. Ουσιαστικά, οι λέκτορες, με βασικούς μισθούς σχεδόν δασκάλου δημοτικού σχολείου, δυσκολεύονται να συνεχίσουν τις απαραίτητες ερευνητικές τους δραστηριότητες, αφού είτε αναγκάζονται να κάνουν και δεύτερη δουλειά (κι έτσι δεν μένει χρόνος για έρευνα) είτε δεν έχουν χρήματα για έρευνα. Αναπόφευκτα έτσι αυξάνεται η εξάρτησή τους από τους μόνιμους καθηγητές που ελέγχουν την εξέλιξή τους. Σε αυτές τις συνθήκες η εξέλιξη των Ελλήνων πανεπιστημιακών σχετίζεται όλο και λιγότερο με την ερευνητική επίδοσή τους και την αξιοκρατία (στον βαθμό που αυτή ίσχυε) και όλο και περισσότερο με ένα ιδιότυπο πελατειακό σύστημα προεδρικών και πρυτανικών εκλογών. Με βασικές μεικτές αποδοχές 1.183 ευρώ στη βαθμίδα του λέκτορα, στο σημερινό ελληνικό πανεπιστήμιο περιορίζονται ολοένα και περισσότερο τα κίνητρα στους χαμηλόβαθμους και μη μόνιμους πανεπιστημιακούς για έρευνα, ενώ γιγαντώνονται οι εξαρτήσεις από προσωπικές σχέσεις, άσχετες με το ερευνητικό τους έργο.

Ειδικά στις κοινωνικές επιστήμες, οι χαμηλόβαθμοι και μη μόνιμοι -τις περισσότερες φορές- αποκλείονται από τα ερευνητικά προγράμματα στα οποία κυριαρχούν ως επί το πλείστον οι υψηλόβαθμοι πάτρωνές τους. Ως αποτέλεσμα, το προσωπικό στο οποίο στηρίζεται η τριτοβάθμια εκπαίδευση, οι νέοι διδάσκοντες, υποβαθμίζεται ως προς τις ερευνητικές του δυνατότητες, τη συμμετοχή του σε διεθνή συνέδρια στο εξωτερικό, τη δυνατότητα δημοσιεύσεων σε διεθνή περιοδικά και τη γενικότερη επικοινωνία με την διεθνή επιστημονική κοινότητα.

Μερικές από τις παθογένειες είναι γραφειοκρατικές και ίσως είναι πιο εύκολες να αντιμετωπιστούν. Για παράδειγμα, από την προκήρυξη μιας θέσης μέχρι τη διαδικασία της εκλογής μπορεί να μεσολαβήσει ένας χρόνος (ή και περισσότερο), ενώ μέχρι τον διορισμό, ειδικά αυτήν την περίοδο οικονομικής κρίσης, μπορούν να περάσουν ακόμη και περισσότερα από δύο έτη. Το να διοριστείς πριν από τα 36 σου χρόνια λέκτορας, φαντάζει σχεδόν αδύνατο, ενώ στην ίδια ηλικία στο εξωτερικό δεν είναι απίθανο να είναι κανείς αναπληρωτής ή ακόμη και πρωτοβάθμιος καθηγητής. Με άλλα λόγια, τα πιο παραγωγικά χρόνια των Ελλήνων πανεπιστημιακών αφιερώνονται στην καλλιέργεια πελατειακών σχέσεων και όχι στην έρευνα.

Μια άλλη διάσταση του προβλήματος που συχνά αποσιωπάται είναι η διαφορά μεταξύ περιφερειακών και κεντρικών ΑΕΙ (Αθήνα – Θεσσαλονίκη). Οι ερευνητικές δυνατότητες υπολείπονται εξαρχής στην περιφέρεια, δεδομένου ότι τόσο ο αρχειακός πλούτος όσο και τα ερευνητικά ινστιτούτα συγκεντρώνονται κυρίως στην Αθήνα. Η λύση της σύντομης παραμονής στην περιφέρεια και της μόνιμης διαμονής σε αστικό κέντρο για τους χαμηλόβαθμους πανεπιστημιακούς είναι ακριβή, χρονοβόρα, εξαντλητική, αλλά και αμφιβόλου επιτυχίας. Με άλλα λόγια, ο αποκλεισμός τους από τα ερευνητικά δρώμενα στο εσωτερικό των τμημάτων τους αναπαράγεται και στο επίπεδο της ελληνικής επικράτειας ως αποκλεισμός από την έρευνα που διεξάγεται από τους πανεπιστημιακούς του «κέντρου». Πού να βρουν χρόνο αυτοί οι καθηγητές να εστιάσουν την προσοχή τους στους φοιτητές τους και στα διδακτικά τους καθήκοντα; Η ανάπτυξη των περιφερειακών πανεπιστημίων και η ίδρυση νέων τμημάτων, αν και εκ πρώτης όψεως έχει βοηθήσει στην αναγκαία αποκέντρωση και στην ενίσχυση των τοπικών οικονομιών, στην ουσία οδήγησε στη δημιουργία κέντρων εξυπηρέτησης πελατειακών σχέσεων ορισμένων ισχυρών ακαδημαϊκών δασκάλων.

Πέρα από τους χαμηλόβαθμους καθηγητές, αξίζει να αναφερθούμε και στους ειδικούς επιστήμονες (Π.Δ. 407). Πρόκειται για διδάκτορες που αναμένουν την προκήρυξη κάποιας οργανικής θέσης ούτως ώστε να γίνουν επιτέλους χαμηλόβαθμοι μη μόνιμοι πανεπιστημιακοί. Πολλοί από αυτούς περνούν χρόνια στο κυλικείο της σχολής, στην αυλή ή στη βιβλιοθήκη. Ούτε λόγος για γραφείο. Δεν δίνεται καμία χρηματοδότηση για συμμετοχή σε συνέδρια, ενώ τα μέλη ΔΕΠ παίρνουν μόλις 750 ευρώ τον χρόνο για συμμετοχή σε συνέδρια. Στην ουσία, αυτό σημαίνει ότι ένα μέλος ΔΕΠ μπορεί να πάει μόνο σε ένα συνέδριο εντός Ευρώπης τον χρόνο. Αυτός είναι ο στόχος;

Βέβαια και οι αποδοχές των μονίμων καθηγητών ούτε είναι αντίστοιχες των σπουδών και προσόντων τους ούτε συγκρίνονται με αυτές του εξωτερικού, με καθαρές αποδοχές κάτω των 3.000 ευρώ. Με αποτέλεσμα να εξωθούνται και κάποιοι από αυτούς σε εξω-πανεπιστημιακές δραστηριότητες άσχετες με το διδακτικό τους έργο, μερικές φορές ακόμη και με το ερευνητικό.

Η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων θα ήταν ίσως μια κάποια λύση υπό προϋποθέσεις. Ισως γι’ αυτούς που επέλεξαν την πανεπιστημιακή καριέρα, γιατί τους ενδιαφέρει η έρευνα. Ειδάλλως, θα έβγαζαν σχεδόν τα ίδια χρήματα στην πρωτοβάθμια ή στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση με ένα πτυχίο και με διορισμό περίπου δέκα χρόνια πρωτύτερα. Αρκεί η ίδρυση και η λειτουργία των ιδιωτικών πανεπιστημίων να βασίζονταν σε διαφορετική λογική από αυτήν που κυριαρχεί στα σημερινά δημόσια πανεπιστήμια.

Ενδεχομένως, η συγχώνευση τμημάτων που προβλέπεται να περιορίσει την εξάρτηση των χαμηλόβαθμων πανεπιστημιακών. Και αυτό, ωστόσο, μένει να αποδειχθεί. Υπάρχουν και πολλά άλλα παθολογικά στοιχεία στο ελληνικό πανεπιστήμιο. Σε ένα γενικότερο πλαίσιο, η ανταγωνιστικότητα του ελληνικού πανεπιστημίου, και συνεπώς των αποφοίτων του, βρίσκεται στο χαμηλότερο δυνατό σημείο των τελευταίων τριάντα ετών.

Χαρης Μυλωνας – Επίκουρος καθηγητής George Washington University, ΗΠΑ

Εκπαίδευση

Κύριε διευθυντά

Η χώρα μας βρίσκεται σε κίνηση και μάλιστα όλοι μας σαν επιβάτες νιώθουμε τους κραδασμούς, το ανώμαλο ανάγλυφο του δύσβατου αυτού δρόμου που ελπίζουμε και ευχόμαστε να οδηγεί στη νίκη.

Αυτός ο δρόμος δεν είναι απλά ένας δρόμος ανώμαλος για τρέξιμο αναψυχής, αλλά είναι ένας τραχύς δρόμος αγώνα ταχύτητας, αλλά και αντοχής.

Αντοχής, διότι όλοι μας, μεγαλύτεροι, νέοι και νεότεροι καλούμαστε να διατηρήσουμε την πνευματική και σωματική μας δύναμη απέναντι στις καθημερινές ειδήσεις πληροφόρησης, παραπληροφόρησης και της νέας διαφαινόμενης επιμήκυνσης της εργασιακής μας ζωής. Ταχύτητας γιατί όσο πιο γρήγορα, ως πολίτες, ξεπεράσουμε τους εαυτούς μας και τα προβλήματά μας τόσο πιο κοντά στην εθνική νίκη θα έρθουμε. Και είναι προτιμότερο ο επώδυνος αυτός δρόμος να είναι βραχύς.

Η χώρα μας, σε αυτήν την υπερεθνική δύσκολη συγκυρία, βασίζεται σε όλους μας. Εμείς άλλωστε είμαστε η Ελλάδα. Χρειάζεται, λοιπόν, όλοι μας, η πολιτική ηγεσία, οι πολίτες, οι επαγγελματικές τάξεις και οι πνευματικοί άνθρωποι να υπερβούμε τα όρια της υπευθυνότητας, της δημιουργικότητας, της αποτελεσματικότητάς μας και να βοηθήσουμε στην πραγμάτωση ενός οράματος. Η παρούσα κρίση ανέδειξε και έφερε στο φως πολιτικά, κοινωνικά και ευρωπαϊκά ζητήματα, όπως και την επιτακτική ανάγκη για ιεράρχηση προτεραιοτήτων.

Κυρίως, τα προβλήματα αφορούν το εσωτερικό πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον και ειδικότερα την έλλειψη ουσιαστικής εκπαιδευτικής στρατηγικής, συλλογικής εργασίας, μηχανισμών πρόληψης και αντιμετώπισης κρίσεων, την κρίση θεσμών και την απουσία στόχων και οραμάτων. Η σημερινή κατάσταση, εκτιμώ, φανερώνει την ανάγκη για ουσιαστική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Αναρωτιέμαι αν τα χρήματα που οι ελληνικές κυβερνήσεις αρνήθηκαν να επενδύσουν στην Εκπαίδευση όλα αυτά τα χρόνια, καλούμαστε τώρα να τα δώσουμε ως αποτέλεσμα των ατοπημάτων μας, δηλαδή της ανύπαρκτης πολιτιστικής, πολιτικής, φορολογικής, καταναλωτικής, οικολογικής, επιχειρηματικής και ευρωπαϊκής κουλτούρας μας. Μέσω της εκπαίδευσης μπορούμε να αποφασίσουμε για τον ρόλο μας ως πολίτες, ως ψηφοφόροι, ως ηγέτες, ως επιχειρηματίες, ως διαδηλωτές, ως καταναλωτές, ως δημιουργοί, ως εργαζόμενοι, ως έθνος.

Η τωρινή κατάσταση υπαγορεύει το νέο σχολείο. Χωρίς, όμως, εκπτώσεις. Διαφορετικά, η Ιστορία θα επαναληφθεί.

Κωνσταντινος Δημας – Δάσκαλος / Αμπελόκηποι

Η οίηση των «προέδρων»

Κύριε διευθυντά

Εξοργίζει κάθε νοήμονα. Η πατρίδα μας περνά Συμπληγάδες οικονομικής δυσπραγίας. Το φαινόμενο της νοσηρής άρνησης μαρτυρεί εμπαθείς και αμβλύνοες προθέσεις. Στόχος τα παιδιά μας, οι συνάνθρωποί μας και η δόλια πατρίδα. Αντιδράσεις αν πρέπει να γίνουν, ας γίνουν, αλλά υπάρχουν όρια.

Πολλοί «πρόεδροι» (έντονα τα εισαγωγικά) κυριευμένοι επιεικώς από οίηση, αλαζονεία, επαίρονται και σπιρουνίζουν αντιδράσεις, που αφήνουν οικογένειες χωρίς ψωμί!

Ο όρος οίηση είναι αρχαιοελληνικός, ζείδωρο πνεύμα, που αφύπνισε συνειδήσεις παγκόσμια από τον λήθαργο του μύθου.

[

Οίηση σημαίνει αλαζονεία, έπαρση.

Οι αρχαίοι Ελληνες ταύτιζαν την οίηση, την έπαρση με τη λέξη «ύβρις». Ο υβριστής διακρινόταν για την προκλητική συμπεριφορά προς τα θεία και τα ανθρώπινα. Ισως ερωτηθεί: Γιατί τα γράφουμε αυτά;

Ελα τώρα!

Ιωαννης Γ. Θεοχαρης – τ. Λυκειάρχης / Ιωάννινα

Αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα

Κύριε διευθυντά

Πριν από τέσσερα χρόνια ο τ. πρωθυπουργός είχε καλέσει καθηγητές πανεπιστημίου για αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα, φυσικά επί το αυστηρότερον. Δυστυχώς δεν έγινε τίποτε. Ολα στο τέλμα και στην απραξία. Αυτό ήταν εγκληματικό γιατί αποθρασύνθηκαν οι εγκληματίες, οι μιζαδόροι κ.λπ. Ετσι, τα τελευταία χρόνια είναι διάχυτη η αίσθηση πως στο τσίρκο που λέγεται Ελλάδα κυριαρχεί η ατιμωρησία. Αν μάλιστα λάβουμε υπ’ όψιν μας πως οι ποινές εξαγοράζονται, γιατί κάποιος να φοβηθεί πως θα μπει στη φυλακή; Οι πολιτικοί που ως γνωστόν νομοθετούν δεν θέλουν αλλαγές επί το αυστηρότερον στις υποδείξεις των εισαγγελέων και δικαστών, που είναι η μοναδική μας ελπίδα, αν θέλουμε να γίνουμε ευνομούμενο κράτος.

Γ. Τρανταλιδης – Δικηγόρος – Πειραιάς

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή