ΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ

2' 55" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΚΩΣΤΑΣ ΚΟΥΤΣΟΥΡΕΛΗΣ

Αέρας αύγουστος

εκδ. Περισπωμένη

Τρίτη ποιητική συλλογή μέσα σε δώδεκα χρόνια για τον Κώστα Κουτσουρέλη είναι ο «Αέρας αύγουστος». Ποιητής της νέας χιλιετίας, έδωσε από την πρώτη του συλλογή («Ιστορίες του ύπνου», Νεφέλη, 2000), αλλά και τη δεύτερη, το «De arte amandi» (Νεφέλη, 2004), το στίγμα του, έγνοια για την ποιητική, την παράδοση, λυρισμός, έμμετρος στίχος -που τα τελευταία χρόνια ποικιλοτρόπως αναβιώνει- σε αντιπαράθεση, όπως θεωρεί, με τον άγονο κατακερματισμό των σύγχρονων ποιητικών φωνών στο πλαίσιο ενός ξεθωριασμένου ελευθερόστιχου μοντερνισμού: «εμπρός μου η θάλασσα: ανιαρή / Σαν ποίημα που του στέρησαν τη ρίμα», λέει στο ποίημα 4. Τις θεωρητικές του θέσεις, γραμμένες με τρόπο κομψό όσο και αιχμηρό, τις βρίσκει κανείς στον ιστότοπό του, αλλά και στο «παμπάλαιο νερό», μια εν προόδω διαδικτυακή ανθολογία, που αναδεικνύει ποιητικά διαμαντάκια.

Λόγιος, στυλίστας, δεινός μεταφραστής, βραβευμένος το 2012 για τη μετάφρασή του των «Υμνων της νύχτας» του Νοβάλις με το βραβείο «Αρης Αλεξάνδρου», ο Κουτσουρέλης επιστρέφει έπειτα από οκτώ χρόνια στην ποίηση, με τη φροντισμένη, οριστική έκδοση της συλλογής αυτής· 33 τερτσίνες γραμμένες και δημοσιευμένες από το 2008 ώς το 2011 στον ιστότοπό του. Συνομιλεί ρητά και υπόρρητα με τον Κωστή Παλαμά και κυρίως με τα «Σατιρικά γυμνάσματά» του ― 44 οργισμένα τερτσίνες, γραμμένες και δημοσιευμένες ακριβώς εκατό χρόνια πριν στον «Νουμά» (1908-9), σε μια πολύ δύσκολη περίοδο για την Ελλάδα. «Στη γη που πιάνει και προκόβει ο σπόρος / κάθε λογής τζουτζέδων και πιερρότων, / κι εγώ φυτρώνω ανάξιος ριμαδόρος / μαύρων θυμών και πορφυρών ερώτων», λέει ο Παλαμάς. Κι ο Κουτσουρέλης ανασύρει μαζί του, για χάρη της πατρίδας κι αυτός, «το τρίστιχο απ’ την Κόλαση του Δάντη».

Αν όμως η μορφή κι η στόχευση ακόμη συνδέονται με τον οργισμένο Παλαμά, πόρρω απέχουν από την παλαμική φωνή ο τόνος κι η διαυγής εικονοποιία του Κουτσουρέλη, που συναιρούν την κλασικιστική λιτότητα και ακρίβεια με μια ρομαντική-μοντερνιστική, αυτοσαρκαστική απαισιοδοξία και μελαγχολία. Ο πολιτισμός των μοτέρ, των λοσιόν, της τηλεόρασης, «της ναρκωμένης ανθρωπότητας / που ανέκαθεν αρκείται στο σκοτάδι» διαχέεται και στη φύση, την οποία μετατρέπει σε «αχνή αλληγορία» που γράφεται στο νερό, όταν δεν καίγεται, κι αυτή μαζί με την πόλη, με την πατρίδα ολόκληρη, που είναι «κι αυτά και τ’ άλλα» ― αναφορά στον Πολέμη αυτή τη φορά. Πόλη άδεια κι εχθρική, ο ρόγχος της μηχανής που είναι το ψυγείο μόνη συντροφιά, βιβλία που γίνονται κι αυτά ακόμη ταμεία του χθες, προσωπική συνθήκη σε απόλυτη συμφωνία με τον κόσμο τον παλιό που λαχανιάζει «σαν γερο-ρόκερ, μάταια, στη σκηνή». «Ο κόσμος θα τελειώσει μια Δευτέρα βράδυ», λέει στο προτελευταίο ποίημα. Αφού όμως στην αρχή, στο 3 ήδη, έχει μιλήσει για το βλέμμα που θα δει «Μια Ελλάδα ανεξίτηλη. Πέρα απ’ τη σκόνη». Από τον έναν άλλον Αύγουστο στον άλλον, το βλέμμα αυτό μοιάζει να απομακρύνεται: «το φως το λίγο της μεγάλης προσμονής» θα το σβήσει βουβά η Απειλή, ενώ μια οσμή «από γη πυρπολημένη και θειάφι / σε δρόμους και πλατείες θ’ απλωθεί». Κι αλλιώς στο τελευταίο πια ποίημα: «γαλάζια λαμαρίνα: ο ουρανός· / τον συγκρατούν οι ώμοι ενός / βουνού που ανακλαδίζεται. / Πάνω στην κόψη τους το φως / αστράφτει μια στιγμή και μηδενίζεται».

Παιχνίδι χαμένο εξαρχής, κυνηγητό με το μηδέν, η ομορφιά και η φωτιά ως αποκαλυψιακή τιμωρία και εκδίκηση, αλλά «ύφος στιβαρό / γυμνό ωστόσο ευάλωτο», κι ο λόγος του «εμείς», ισοπεδωτικός καθώς στην ίδια ζυγαριά βάζει τις πυρκαγιές της Ηλείας με του Δεκέμβρη του 2008 και γίνεται η πορεία κωμωδία, στοιχείο της «ανθρώπινης κωμωδίας» και μέσα της διαλύεται. Απόσταγμα καίριου, στοχαστικού λυρισμού, η προγραμματικότητα του οποίου θέτει ενδιαφέροντα ζητήματα προς συζήτηση.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή