Το 2013 ήταν μια χρονιά ρεκόρ για τον τουρισμό στην Ελλάδα. Ομως, και οι πρώτες ενδείξεις για το 2104 είναι αρκετά αισιόδοξες. Πριν από λίγες ημέρες λ.χ., ο Ανδρέας Ανδρεάδης, πρόεδρος του ΣΕΤΕ, έκανε λόγο για αύξηση σε ποσοστό 10% των προκρατήσεων προς τη χώρα μας από τη βρετανική αγορά για το 2014 σε σχέση με το 2013, από ένα πρώτο δείγμα 200 χιλιάδων προκρατήσεων που αποτελούν περίπου το 10% του αναμενόμενου συνόλου επισκεπτών από τη χώρα αυτή. Αν συνεχίσουμε να έχουμε ανάλογες ειδήσεις, ίσως να είναι εφικτή η επίτευξη του στόχου των 18 εκατ. αφίξεων και των 13 δισ. ευρώ σε άμεσα έσοδα, μαζί με την κρουαζιέρα, για το 2014.
Δεν είναι, όμως, μόνο οι αριθμοί που καλλιεργούν θετικό κλίμα. Φαίνεται ότι ο «προορισμός Ελλάδα» για το 2014 γίνεται must από διεθνείς ταξιδιωτικούς οργανισμούς, ιστοσελίδες, εφημερίδες και ταξιδιωτικά έντυπα. Oι New York Times συμπεριέλαβαν την Αθήνα ανάμεσα στους 52 κορυφαίους προορισμούς που πρέπει να επισκεφθεί κάποιος μέσα στο 2014, γράφοντας χαρακτηριστικά ότι «μέσα από την οικονομική κρίση, η πόλη αναδύεται ξανά». Αφιέρωμα στην «αθηναϊκή Ριβιέρα» έκανε το αυστραλιανό περιοδικό Escape. O οδηγός Lonely Planet τοποθέτησε πρώτα στη λίστα του τα ελληνικά νησιά, ενώ ο ταξιδιωτικός οργανισμός Thomson του ομίλου TUI περιγράφει την Ελλάδα ως ιδανική επιλογή για οικογενειακές διακοπές. Ενδιαφέρον είχε και η λίστα με δέκα λόγους για να επισκεφθεί κανείς την Ελλάδα που παρουσίασε πρόσφατα η AOL (America Online), όπου μάλιστα εντυπωσιάζει το γεγονός ότι ένας από τους λόγους είναι η συμπλήρωση 150 χρόνων από την προσάρτηση στην Ελλάδα των Ιονίων Νήσων!
2004 – 2014: Δέκα χρόνια μετά την ευφορία και τις υποσχέσεις των Ολυμπιακών Αγώνων, η Ελλάδα είναι μια διαφορετική χώρα, οικονομικά τραυματισμένη, ψυχολογικά τσακισμένη. Μέσα στο 2014, όμως, υπάρχουν μικρά και μεγαλύτερα νέα που μπορούν να τονώσουν την αισιοδοξία μας. Δράσεις, επέτειοι, εγκαίνια, στοχευμένες στρατηγικές δίνουν ψήφο εμπιστοσύνης στην Ελλάδα και τονώνουν τον τουρισμό, που πλέον φαίνεται ότι δεν προσεγγίζεται στεγνά αλλά σε ένα ευρύτερο πολιτιστικό πλαίσιο και με μοντέρνα εργαλεία.
Τα εγκαίνια του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στο Φιξ, η επικείμενη λειτουργία στην Πύλο των πρώτων υποβρύχιων αρχαιολογικών πάρκων, οι απευθείας πτήσεις για Μύκονο και Σαντορίνη που ανακοίνωσε η British Airways για το καλοκαίρι, τα υδροπλάνα που αναμένεται να ξεκινήσουν πτήσεις προς Ιόνιο και Σποράδες, αλλά και οι οκτώ ιστορικές διαδρομές που εγκαινιάστηκαν στη Χαλκιδική και επιβεβαιώνουν μια αλλαγή στην αντίληψη περί τουριστικής προσφοράς μακριά από τα στερεότυπα, είναι, μεταξύ άλλων, καλές ειδήσεις. Ας τις δούμε πιο αναλυτικά.
Στην Πύλο ολοταχώς και… υποβρυχίως
Αν μια χώρα έπρεπε να έχει δώσει έμφαση στον υποβρύχιο τουρισμό, αυτή είναι η Ελλάδα. Το μεγαλύτερο πρόβλημα βέβαια είναι ότι ο βυθός της ελληνικής επικράτειας είναι διάσπαρτος από γνωστά και άγνωστα αρχαία ναυάγια, γεγονός που περιπλέκει την υπόθεση της φύλαξής τους.
Αν όλα πάνε καλά φέτος, Ελληνες και ξένοι λάτρεις της κατάδυσης θα έχουν την ευκαιρία να επισκεφθούν δύο αρχαιολογικούς χώρους που βρίσκονται αρκετά μέτρα κάτω από το νερό. Οπως μας ενημερώνει η επικεφαλής της Εφορείας Ενάλιων Αρχαιοτήτων, Αγγελική Σίμωση, η Πολιτεία έχει βάλει τα δυνατά της να προχωρήσουν οι διαδικασίες το ταχύτερο για τη λειτουργία των δύο αυτών περιοχών που έχουν οριοθετηθεί κοντά στη νήσο Σαπιέντζα.
«Πρόκειται για δύο σημεία όπου έχουν ναυαγήσει αντιστοίχως δύο αρχαία πλοία. Το ένα μετέφερε κίονες και το άλλο σαρκοφάγους. Οι ενδιαφερόμενοι θα καταδύονται μαζί με ειδικό προσωπικό που έχει αναλάβει τη φύλαξη και την εποπτεία των χώρων. Η εμπειρία είναι συναρπαστική». Εκτός από τα αρχαία ναυάγια, υπάρχει και ένα ακόμα -σύγχρονο- ναυάγιο στον Κόλπο του Ναυαρίνου, που θα είναι και αυτό επισκέψιμο.
Στα βήματα του Ξέρξη και του Αριστοτέλη
H σκέψη να δημιουργηθούν οκτώ διαδρομές στην προ του Αθω περιοχή στη Χαλκιδική, κάθε μία από τις οποίες να σχετίζεται με μία παγκόσμια ιστορική μοναδικότητα, προέκυψε σχεδόν τυχαία. Ολα ξεκίνησαν πριν από περίπου τρία χρόνια όταν μια ομάδα φοιτητών από το τμήμα Βιολογίας του ΑΠΘ, μαζί με την καθηγήτριά τους Στυλιανή Κοκκίνη, πρότειναν στους ανθρώπους του «Οργανισμού Τουριστικής Ανάπτυξης προ του Αθω», που αποτελείται από μέλη της ξενοδοχειακής και τουριστικής κοινότητας του τρίτου ποδιού της Χαλκιδικής, να τους παρουσιάσουν μια μελέτη για τα φυτά και τα βότανα της περιοχής. Ευτυχώς, βρήκαν ευήκοα ώτα.
«Να σημειώσω ότι δεν είμαστε ιστορικοί», τονίζει στην «Κ» η Στυλιανή Κοκκίνη, «αλλά εμπλακήκαμε σ’ αυτήν την ιστορία προσεγγίζοντας το πεδίο από την πλευρά των βιολογικών διαδρομών που έχουν μεγάλη πολιτιστική αξία. Δουλεύαμε με τα άγρια φυτά για περισσότερο από μια δεκαετία. Επειδή στη συγκεκριμένη περιοχή υπάρχουν τοποθεσίες απίστευτης πολιτιστικής αξίας όπως τα αρχαία Στάγειρα, που είναι και η γενέτειρα του Αριστοτέλη, κι επειδή ο Αριστοτέλης είναι ο πατέρας της Βιολογίας, μελετήσαμε τα φυτά της περιοχής και προσπαθήσαμε να βρούμε ποια φυτά συνδέονται με τα κείμενα του Αριστοτέλη. Υπάρχουν φυτά που αναφέρονται στα αριστοτελικά κείμενα και τα συναντάει κανείς στην περιοχή. Οπότε ουσιαστικά έχεις το φοβερό πλεονέκτημα να προσφέρεις στον επισκέπτη μια βιωματική εμπειρία. Δεν του δείχνεις απλά ένα φυτό ούτε του δίνεις απλά ένα απόσπασμα του Αριστοτέλη στο οποίο αναφέρεται το συγκεκριμένο φυτό. Συνδέεις αυτά τα δύο, δημιουργώντας μια συναρπαστική αφήγηση και μια μοναδική εμπειρία».
Η μελέτη του τμήματος Βιολογίας του ΑΠΘ έγινε η βάση για να δημιουργηθεί ένα «Αριστοτελικό μονοπάτι», μια διαδρομή περίπου 32 χιλιομέτρων –σε περιοχή προστατευμένη από την ευρωπαϊκή συνθήκη Natura 2000– από το Αλσος του Αριστοτέλη μέχρι τον αρχαιολογικό χώρο των Σταγείρων στην Ολυμπιάδα. Oι ξένοι περιπατητές διασχίζουν το αριστοτελικό βουνό με τα εκατοντάδες σπάνια φυτά και βότανα, με πανοραμική θέα στον Ακάνθιο και τον Στρυμονικό κόλπο, και καταλήγουν στους καταρράκτες της Βαρβάρας.
Οι άνθρωποι του «Οργανισμού Τουριστικής Ανάπτυξης προ του Αθω» προχώρησαν ακόμη περισσότερο βλέποντας πόσο θερμά ανταποκρίθηκαν οι ξένοι επισκέπτες – τα ξενοδοχεία της περιοχής δεν προλάβαιναν να οργανώνουν εκδρομές. Ετσι, το περασμένο καλοκαίρι ξενάγησαν στην περιοχή την εκπρόσωπο του πρακτορείου εναλλακτικού τουρισμού Ramblers –από τα πιο δυνατά στη Μεγάλη Βρετανία– η οποία ενέταξε τη διαδρομή στο πρόγραμμα του πρακτορείου της. Παράλληλα, είναι έτοιμες άλλες επτά διαδρομές, στα σύνορα του Αγίου Ορους σε ειδικές διαδρομές μέσα και έξω από την Ιερή Πολιτεία, στα βήματα του Πέρση βασιλιά Ξέρξη, που στην αρχαιότητα πέρασε τον στόλο του από το πιο στενό κομμάτι της αθωνικής γης, κ.ά.
Η Θεσσαλονίκη της νεολαίας
Ακούγεται σαν άλλος ένας θεσμός, χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα στην καθημερινότητα της πόλης αλλά δεν είναι αλήθεια. Για τους επόμενους μήνες, η Θεσσαλονίκη ως Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Νεολαίας για το 2014 θα υποδεχθεί εκατοντάδες νέους που θα έρθουν για να πάρουν μέρος σε συνέδρια και άλλες εκδηλώσεις διεθνούς εμβέλειας.
«Κάναμε αίτηση να είμαστε υποψήφιοι, μόλις είχε εκλεγεί δήμαρχος ο Γιάννης Μπουτάρης και είχαμε να αντιμετωπίσουμε σπουδαίους αντιπάλους, που είχαν προσλάβει εταιρείες δημοσίων σχέσεων και είχαν περισσότερα χρήματα» μας λέει ο Μπάμπης Παπαϊωάννου, που είναι ο συντονιστής των δράσεων. «Εμείς κερδίσαμε διότι όλο το σκεπτικό το έφτιαξαν νέα παιδιά. Εκείνα αποφάσισαν, πρότειναν και τώρα είναι στο πλευρό του δήμου ως εθελοντές για να τις υλοποιήσουν. Εχουμε ήδη πετύχει να κινητοποιήσουμε τον νεανικό πληθυσμό καθώς σύμφωνα με έρευνα, το 70% των νέων, από 18 ως 35 ετών, γνωρίζει τον θεσμό. Το πιο σημαντικό, πάντως, δεν είναι μόνο ότι θα έχουμε πολλούς ξένους επισκέπτες, αλλά ότι η Θεσσαλονίκη θα γίνει ένα δυναμικό βήμα προβολής μέσα από το οποίο θα αναδειχθούν οι δικοί μας δημιουργικοί και αξιόλογοι νέοι με ειδικές εκδηλώσεις».
Λονδίνο – Μύκονος και Σαντορίνη
Το γεγονός ότι το 2013 καταγράφηκε ως χρονιά ρεκόρ για τον τουρισμό στην Ελλάδα, έκανε την British Airways να ανακοινώσει για το καλοκαίρι του 2014 δύο απευθείας δρομολόγια που θα συνδέουν τη Βρετανία με τη Μύκονο και τη Σαντορίνη. «Είναι μια ψήφος εμπιστοσύνης στην Ελλάδα», μας λέει η Φρέντι Στίερ, διευθύντρια της ΒΑ στην Ελλάδα. «Στην ελληνική αγορά βρισκόμαστε 80 χρόνια τώρα και πιστεύουμε ότι αποτελεί σταθερή αξία. Τα δύο νέα δρομολόγια αποτελούν ένα νέο εγχείρημα, αλλά πιστεύω ότι θα είναι επιτυχημένο καθώς και τα δύο νησιά αποτελούν σταθερά αποδοτικούς προορισμούς». Οι πτήσεις θα ξεκινήσουν το Σάββατο 3 Μαΐου για τη Μύκονο και την Κυριακή 4 Μαΐου για τη Σαντορίνη και θα εξυπηρετούνται σε πρώτη φάση με δύο πτήσεις ανά εβδομάδα, μέχρι και το τέλος της τουριστικής περιόδου.
Οπου θάλασσα και πίστα προσγείωσης
Κάντε έναν απλό υπολογισμό. Θέλετε να πάτε από την Αθήνα στην Αλόννησο. Θα χρειαστείτε τρεις ώρες μέχρι τον Αγιο Κωνσταντίνο οδικώς και άλλες πέντε ακτοπλοϊκώς. Κοινώς, ένα οκτάωρο. Το κόστος μαζί με βενζίνη, διόδια, εισιτήρια, καφέ και τυρόπιτα φτάνει τα 120 ευρώ one way. Με τα υδροπλάνα που μπαίνουν από φέτος στο παιχνίδι, θα είσαστε στο νησί μέσα σε 35 λεπτά με εισιτήριο 80 – 90 ευρώ. Φανταστείτε πόσο ελκυστική ακούγεται η ιδέα για τους ξένους επισκέπτες που μόλις έφτασαν στην Ελλάδα και σκέφτονται τον Γολγοθά των ελληνικών λιμανιών και των εθνικών οδών με 40 βαθμούς Κελσίου. Ο Μιχάλης Ασσαριώτης, αντιπρόεδρος της εταιρείας Hellenic Seaplanes, λέει στην «Κ» ότι τα υδροπλάνα είναι έτοιμα για απογείωση καθώς προχωρά ομαλά η διαδικασία αδειοδότησης. Μέχρι το Πάσχα μπορεί να είναι όλα έτοιμα για πτήσεις προς Ιόνιο και Σποράδες. Είχαν γίνει και στο παρελθόν απόπειρες για τα ευέλικτα αυτά σκάφη, αλλά έλειπε το σωστό νομικό πλαίσιο. Τα υδροπλάνα είναι μια μαγική εμπειρία διότι απογειώνονται μέσα από το νερό και πετούν σε χαμηλό ύψος, απ’ όπου η θέα είναι απίστευτη. Η Ελλάδα άνωθεν, ως γνωστόν, δεν έχει αντίπαλο.
300, το σίκουελ
Μπορεί το σίκουελ μιας επιτυχημένης εμπορικά ταινίας να αποτελέσει τον λόγο που θα επιλέξει κάποιος την Ελλάδα για τις διακοπές του; Τον Μάρτιο βγαίνει στις αμερικανικές αίθουσες «Η άνοδος της Αυτοκρατορίας», στην οποία ο Θεμιστοκλής αντιμετωπίζει τον Ξέρξη και το τρέιλερ ξεκινά με κοντινό πλάνο στο άψυχο σώμα του Λεωνίδα, ατρόμητου ηγέτη των Σπαρτιατών.
Κάθε φορά που βγαίνει μια ταινία με θέμα εμπνευσμένο από την ελληνική αρχαιότητα, αντί να προσβλέπουμε σε μια θετική διαφήμιση για τη χώρα, δικαίως ανησυχούμε. Γιατί; «Διότι οι Ελληνες βλέπουν την αρχαιότητα με το βλέμμα της ιστορίας τους και οι ξένοι την αντιμετωπίζουν ως τέχνη, ως αισθητική, άρα κάτι που έχει χαλαρά ή και ανύπαρκτα όρια» λέει στην «Κ» ο ιστορικός Τάσος Σακελλαρόπουλος. «Και αυτό είναι μια χαώδης διαφορά, όταν δεν αναφερόμαστε σε μύθους αλλά σε ιστορικά γεγονότα. Βέβαια, οι εικόνες αυτών των πολεμιστών και η δόξα της αρχαιότητας γίνονται αντικείμενο καπήλευσης και από συμπατριώτες μας, όπως η Χρυσή Αυγή, ως αδιάσειστο τεκμήριο ελληνικότητας».
Μην απορήσετε πάντως αν φέτος το καλοκαίρι οι τουρίστες σάς ρωτούν αν έχουμε ρινόκερους. Θα ’ναι επηρεασμένοι από την ταινία…
Το στερεότυπο Zorba ξέφτισε
Στις 17 Δεκεμβρίου του 1964, η ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη προβλήθηκε στο Λος Αντζελες. Η επιτυχία της ήταν τέτοια που για τα επόμενα 50 χρόνια (φέτος είναι η επέτειος), η λέξη Ζορμπάς έγινε συνώνυμη με τη λέξη Ελληνας και η μουσική της είναι πιο γνωστή και από τον εθνικό μας ύμνο. Καθιέρωσε την εικόνα του joie de vivre και της ανεμελιάς που μας καταδιώκει μέχρι σήμερα. Ο σύμβουλος επικοινωνίας Πίτερ Οικονομίδης δεν έχει σταματήσει να λέει από την αρχή της οικονομικής κρίσης ότι οι επιθέσεις κακοήθειας που δεχθήκαμε είχαν ως αφορμή το στερεότυπο του «Ελληνα Ζορμπά», ο οποίος από άρχοντας της καλοπέρασης και της γήινης σοφίας έγινε ένας απατεώνας στα μάτια των ξένων.
Ο ιστορικός Τάσος Σακελλαρόπουλος δίνει τη δική του εκδοχή: «Ακόμα και όταν γυρίστηκε ο Ζορμπάς έφερε στην επιφάνεια ένα πρότυπο ζωής, που ήταν ήδη ξεπερασμένο. Ομως αυτή η εικόνα του Ελληνα, που ξέρει τι είναι αυτό που αξίζει στον σύντομο βίο μας και παρακινεί τον χαρτογιακά ξένο να δει τα πράγματα διαφορετικά, είναι λογικό να έχει τέτοια απήχηση στο εξωτερικό, δηλαδή σε κοινωνίες με τάξη, οργάνωση και ενδεχομένως υποκρισία. Ο Ζορμπάς είναι ένα παράθυρο στο φως, στο ρίσκο, στην υπαρξιακή αλήθεια. Βέβαια, εκείνο που δεν αντιλαμβάνονται οι ξένοι είναι πως αυτή η στάση δεν είναι ο τρόπος ζωής των Ελλήνων αλλά ένα διάλειμμα. Δεν ζούμε σαν τον ήρωα του Καζαντζάκη καθημερινά…».
Πέντε κεράκια… υπό την Ακρόπολη
Για το Μουσείο Ακροπόλεως έχουν γραφτεί πολλά, τόσο στον εγχώριο όσο και στον διεθνή Τύπο, και είναι πλέον σαφές ότι αποτελεί σημαντικό μέσο προώθησης του ελληνικού τουρισμού. Το καλοκαίρι κλείνει πέντε χρόνια ζωής και τα γενέθλια αυτά είναι μια πολύ καλή ευκαιρία επαναπροβολής του εντυπωσιακού μουσείου που αποτελεί και ένα πολύ καλό παράδειγμα επιτυχημένης και προσοδοφόρας διαχείρισης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
«Με την προσπάθεια που γίνεται στο μουσείο της Ακρόπολης πιστεύουμε ότι δημιουργείται ξανά καινούργιο ενδιαφέρον για τις πηγές του κλασικού κόσμου», μας λέει ο πρόεδρος του Δ.Σ. του μουσείου, καθηγητής Δημήτρης Παντερμαλής. «Εφτασε η στιγμή να ξαναγυρίσουμε στις πηγές και να δούμε άμεσα και όσο γίνεται με περισσότερη αντικειμενικότητα και φρεσκάδα, τα έργα της κλασικής εποχής. Φυσικά και σεβόμαστε τα παραδοσιακά στερεότυπα. Αλλά θέλουμε να προσθέσουμε και νέα στοιχεία, τα οποία προκύπτουν από τις προσδοκίες των σημερινών επισκεπτών. Επομένως, χωρίς να θυσιάζουμε τίποτα από την επιστημονική εγκυρότητα στην παρουσίαση των έργων, στρεφόμαστε στον μέσο επισκέπτη και θέλουμε να τον κάνουμε μέτοχο των σκέψεών μας και της έρευνάς μας. Το μουσείο άνοιξε στο κοινό, δουλεύει για το κοινό, είναι επικεντρωμένο στους επισκέπτες του».
Ετοιμο το ΦΙΞ μέσα στο 2014
Το διαπιστώσαμε αμέσως: Μόλις έφυγαν οι λινάτσες και οι σκαλωσιές, το κτίριο του Ζενέτου έλαμψε, παρότι έχει κατεδαφιστεί περίπου το ένα τρίτο του αρχικού οικοδομήματος. Εκεί θα στεγαστεί εντός του έτους το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης κάνοντας μια νέα αρχή, που θα βάλει τέλος στη νομαδική μέχρι τώρα πορεία του. Ο εργολάβος αναμένεται να παραδώσει στα τέλη Φεβρουαρίου και μετά θα ακολουθήσει ο επιβεβλημένος έλεγχος για να διαπιστώσουμε ότι όλα έγιναν όπως έπρεπε. Καλώς εχόντων των πραγμάτων –στην Ελλάδα ζούμε…– τον Μάιο, με τα πρώτα μεγάλα τουριστικά κύματα, όλα θα είναι πανέτοιμα.
Το νέο Φιξ δεν θα μοιάζει με το παλιό. Θα έχει εξαιρετικό εστιατόριο στον 4ο όροφο, καφετέρια και ταράτσα με θέα που θα ζήλευαν μουσεία του εξωτερικού. Στον εκθεσιακό του χώρο θα παρουσιάζεται συλλογή 500 έργων από 100 Ελληνες και ξένους καλλιτέχνες. Θα έχει αίθουσα προβολών, βιβλιοθήκη και ένα lab που θα είναι στη διάθεση των καλλιτεχνών για το post production των ψηφιακών τους δημιουργιών. Το σημαντικό δεν είναι ότι η Αθήνα αποκτά επιτέλους Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης υψηλών προδιαγραφών, αλλά ότι η στέγη του είναι μια ανάσα από την Ακρόπολη και μπορεί να ενταχθεί στην ίδια βόλτα, ακόμα και για τους επισκέπτες που έρχονται ελάχιστες ώρες στην πόλη.