Τέλος στο «φρέσκο», ναι στο «γάλα ημέρας»

Τέλος στο «φρέσκο», ναι στο «γάλα ημέρας»

4' 39" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

«Γάλα ημέρας» ως νέα ειδική κατηγορία είναι ένα από τα κύρια σενάρια που επεξεργάζεται η κυβέρνηση στο πλαίσιο των μεταρρυθμίσεων στην αγορά τροφίμων, καθώς έτσι εκτιμάται ότι μπορούν να επωφεληθούν παραγωγοί και συνεταιριστικές γαλακτοβιομηχανίες. Για τα υπόλοιπα προϊόντα οι γαλακτοβιομηχανίες θα καθορίζουν αυτές τη διάρκεια ζωής του γάλακτος, με βάση τη μέθοδο παστερίωσης που εφαρμόζουν. Οι συσκευασίες πλέον δεν θα φέρουν τον χαρακτηρισμό «φρέσκο».

Με την πρόταση αυτή εκτιμάται ότι αφενός θα ανοίξει ο ανταγωνισμός και επομένως θα μειωθούν οι τιμές, ενώ παράλληλα γαλακτοβιομηχανίες, παραγωγοί και συνεταιρισμοί μπορούν να επωφεληθούν από την παραγωγή και διάθεση προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας.

Τρία σημεία

Συγκεκριμένα, τα βασικά σημεία της πρότασης που έχει πέσει στο τραπέζι είναι τα ακόλουθα:

1. Καθιέρωση ειδικής κατηγορίας παστεριωμένου γάλακτος ημέρας, το οποίο θα συλλέγεται και θα συσκευάζεται εντός 24 ωρών με διάρκεια ζωής συνολικά δύο ημερών. Το επιχείρημα υπέρ της πρότασης αυτής είναι ότι έτσι θα δίνεται η δυνατότητα σε τοπικούς παραγωγούς και συνεταιρισμούς να πωλούν απευθείας φρέσκο γάλα σε καταναλωτές της περιοχής.

2. Οι εγχώριες ιδιωτικές και συνεταιριστικές γαλακτοβιομηχανίες θα αυτοδεσμεύονται για τη διάρκεια ζωής του παραγόμενου προϊόντος γάλακτος, με βάση τη χρησιμοποιούμενη σε κάθε μονάδα τεχνολογία και μέθοδο παστερίωσης. Με τη ρύθμιση αυτή εκτιμάται ότι θα μειωθεί το κόστος επιστροφών (σήμερα επιβαρύνει κατά 5% την τιμή λιανικής), θα αλλάξουν οι ώρες και ο τρόπος μεταφοράς, θα αναπτυχθούν εναλλακτικά δίκτυα διανομής με συνέπεια τη γρήγορη μείωση της τιμής. Ο ΟΟΣΑ έχει εκτιμήσει ότι η κατάργηση του «κανόνα των πέντε ημερών» θα προκαλέσει μείωση των τιμών κατά 10% με συνολικό όφελος για τους καταναλωτές 33 εκατ. ευρώ ετησίως.

3. Απονομή του ελληνικού σήματος σε όσες επιχειρήσεις πληρούν τις προϋποθέσεις. Ο σχετικός διαγωνισμός για το ελληνικό σήμα είναι σε εξέλιξη.

Σήμερα που η διάρκεια ζωής του παστεριωμένου («φρέσκου») γάλακτος ορίζεται από το κράτος στις 5 ημέρες, οι καταναλωτές στην Ελλάδα το πληρώνουν σε τιμές… Ελβετίας, καθώς παρά την οικονομική κρίση η χώρα μας είναι η τέταρτη ακριβότερη στο προϊόν αυτό στην Ευρώπη μετά την Ιταλία, την Κύπρο και την Ελβετία. Η μέση τιμή για το παστεριωμένο γάλα στην Ελλάδα είναι σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat 1,28 ευρώ/λίτρο, όσο και στο Λουξεμβούργο, ενώ στην Ελβετία 1,29 ευρώ/λίτρο.

Επί της ουσίας στη διαμόρφωση της λιανικής τιμής του προϊόντος μοιάζει να έχει καταργηθεί ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης. Ετσι, αν και η ζήτηση υποχωρεί συνεχώς από το 2009, οι τιμές έχουν πάρει την ανιούσα. Στο διάστημα Δεκεμβρίου 2012 – Δεκεμβρίου 2013, διάστημα κατά το οποίο δεν υπήρξε καμία αύξηση του ΦΠΑ και με το 2013 να κλείνει με αρνητικό πληθωρισμό, η λιανική τιμή του φρέσκου γάλακτος αυξήθηκε σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) κατά 3,5%. Ο λόγος; Στην ελληνική αγορά γάλακτος συνεχίζει να επικρατεί ένα άτυπο «καρτέλ», υπό την έννοια ότι στον κλάδο έχουν μείνει λίγες βιώσιμες επιχειρήσεις και ακόμη λιγότεροι αγελαδοτρόφοι (3.686 βάσει των πλέον πρόσφατων στοιχείων του Ελληνικού Γεωργικού Οργανισμού «Δήμητρα», από 8.640 που υπήρχαν δέκα χρόνια πριν, ενώ από το 2009 ο αριθμός τους έχει μειωθεί κατά 27,7%) με ισχυρή σχέση αλληλεξάρτησης μεταξύ τους. Την ίδια ώρα η εγχώρια παραγωγή μειώνεται και συνεχίζει να υπολείπεται της εθνικής ποσόστωσης (σ.σ.: πρόκειται για την ποσότητα που έχει καθορισθεί από την Ε.Ε. και σε περίπτωση υπέρβασής της οι παραγωγοί πληρώνουν εισφορά) κατά 243.777 τόνους το γαλακτοκομικό έτος 2012 – 2013. Μάλιστα, όπως υποστηρίζει η πλευρά που τάσσεται υπέρ της κατάργησης των πέντε ημερών, το όριο αυτό δεν επιτρέπει σε μικρές μονάδες παραγωγών – κτηνοτρόφων να προωθήσουν το προϊόν τους στην αγορά της Αθήνας και της νησιωτικής Ελλάδας. Πρόκειται για ένα πλαίσιο που τους επιβάλλει είτε να πωλούν αποκλειστικά το προϊόν τους στις λίγες μεγάλες βιομηχανικές μονάδες παραγωγής γάλακτος (με καταγγελίες και διαμαρτυρίες για δημιουργία καρτέλ) είτε να κλείνουν και να αποχωρούν από την αγορά γάλακτος, κάτι που φανερώνουν και τα παραπάνω στοιχεία.

Κλειστό σύστημα

Μπορεί πλέον το «καρτέλ» να μη λειτουργεί όπως δέκα χρόνια πριν, όταν οι γαλακτοβιομηχανίες συνδιαμόρφωναν σε μυστικές συναντήσεις τις τιμές που θα έδιναν στους παραγωγούς. Λειτουργεί, όμως, ως ένα κλειστό σύστημα και αυτός ο κλειστός χαρακτήρας ενισχύεται ακόμη περισσότερο από τον «κανόνα των πέντε ημερών» και από τον χαρακτηρισμό «φρέσκο». Δεν είναι τυχαίο ότι υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Ανάπτυξης χαρακτήρισε πρόσφατα τη ρύθμιση που έγινε το 1999 (πρόκειται για το Προεδρικό Διάταγμα 113/1999), τόσο για τις πέντε ημέρες όσο και για την προαιρετική χρήση του χαρακτηρισμού «φρέσκο», ως «ρουσφέτι στη γαλακτοβιομηχανία».

Οι ρυθμίσεις αυτές, όπως υποστηρίζουν αρμόδιοι παράγοντες, έχουν δημιουργήσει έναν τεχνητό διαχωρισμό στην αγορά με προϊόντα κατά βάση είτε έως 5 ημερών και με προϊόντα διάρκειας ζωής πάνω από 15 ημέρες. Στην αγορά σήμερα υπάρχουν 17 προϊόντα με διάρκεια έως 5 ημέρες, έξι προϊόντα με διάρκεια ζωής από 15 έως 40 ημέρες και 17 προϊόντα με διάρκεια πάνω από 40 ημέρες. Τι δεν υπάρχει; Προϊόν με διάρκεια ζωής από 5 έως 15 ημέρες.

Αυτή τη φορά, πάντως, σε αντίθεση με το 2005, όταν επιχειρήθηκε από την τότε κυβέρνηση η επιμήκυνση της διάρκειας ζωής του παστεριωμένου γάλακτος, οι γαλακτοβιομηχανίες δεν έχουν –τουλάχιστον δημοσίως– αντιδράσει παρά με ελάχιστες εξαιρέσεις. Πρώτον, στην αγορά έχουν μείνει λιγότερες σε σχέση με το παρελθόν βιώσιμες επιχειρήσεις. Δεύτερον, κάποιες που διαθέτουν μονάδες στο εξωτερικό και δη στα Βαλκάνια θα μπορούν να διακινούν και στην ελληνική αγορά το γάλα που παράγουν εκεί, ενώ ακόμη και γι’ αυτό που παράγουν εδώ δεν θα έχουν απώλειες από τις επιστροφές. Τρίτον, το νέο καθεστώς –εάν βεβαίως εφαρμοσθεί– θα τους επιτρέψει να δραστηριοποιηθούν σε πολλές κατηγορίες, παράγοντας δηλαδή από τη μία κάποιο φθηνότερο προϊόν, διάρκειας άνω των πέντε ημερών, και από την άλλη παράγοντας premium προϊόντα, για παράδειγμα «γάλα ημέρας», το οποίο θα απευθύνεται πιθανώς σε κοινό που είναι διατεθειμένο να δαπανήσει περισσότερα χρήματα.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή