Εν αναμονή του προσδιορισμού των νέων κεφαλαιακών αναγκών –η σχετική ανακοίνωση αναμένεται τελικά μετά τις 20 Φεβρουαρίου–, οι τράπεζες ελπίζουν ότι αυτή τη φορά ο λογαριασμός θα είναι πολύ χαμηλότερος.
Μέχρι στιγμής η κρίση έχει κοστίσει –εξαιτίας του PSI και των μη εξυπηρετούμενων δανείων– στο τραπεζικό σύστημα περίπου 100 δισ. ευρώ! Πρόκειται για αδιανόητα υψηλό νούμερο. Συγκεκριμένα, το τραπεζικό σύστημα επιβαρύνθηκε με ζημίες ύψους 45,3 δισ. ευρώ λόγω του «κουρέματος» των ομολόγων του Δημοσίου και των δανείων σε κρατικές επιχειρήσεις, ενώ στα 45 δισ. ευρώ προσδιορίστηκαν, από την BlackRock, οι ζημίες από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Ωστόσο, μεγάλο μέρος, το 55% των ζημιών από τα «κόκκινα» δάνεια, καλύφθηκε από προβλέψεις που είχαν διενεργήσει οι τράπεζες τα προηγούμενα χρόνια. Επιπλέον οι τράπεζες έχασαν περίπου 10 δισ. ευρώ από την «εθελοντική» επαναγορά των ομολόγων τους. Ετσι το πραγματικό «κούρεμα» με το οποίο επιβαρύνθηκαν προσέγγισε το 73,4%.
Καταστροφικό το 2011
Η χρήση του 2011 έκλεισε, για τις τέσσερις συστημικές τράπεζες, με ζημίες 28,3 δισ. ευρώ, ενώ το 2012 οι ζημίες τους ανήλθαν στο επίπεδο των 5,3 δισ. ευρώ. Πρόκειται για ένα άνευ προηγουμένου αρνητικό ρεκόρ. Οι συνολικές απώλειες τη διετία 2011-2012 ξεπέρασαν τα 33 δισ. ευρώ, σχεδόν δύο φορές μεγαλύτερες από τα κέρδη, ύψους 18 δισ. ευρώ, που είχαν αποκομίσει τη «χρυσή» δεκαετία 2001-2010. Σημειώνεται ότι από τα κέρδη αυτά μέρος μόνο κατέληξε, μέσω μερισμάτων, στους μετόχους: το μεγαλύτερο μέρος της κερδοφορίας χρησιμοποιήθηκε για τη χρηματοδότηση της επιθετικής, μέσω εξαγορών, επέκτασης των ελληνικών τραπεζών στην περιοχή της Βαλκανικής.
Πριν από τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό της χώρας, τα κεφάλαια των μετόχων των τραπεζών, στο τέλος του 2010, διαμορφώνονταν στα 25 δισ. ευρώ. Δύο χρόνια μετά, τέλος του 2012, οι περισσότερες μεγάλες τράπεζες βρίσκονταν με αρνητική καθαρή θέση! Με άλλα λόγια, όχι μόνο χάθηκε το σύνολο των κεφαλαίων των μετόχων, αλλά θεωρητικά οι μέτοχοι χρωστούσαν κιόλας! Ετσι φτάσαμε στην ανακεφαλαιοποίηση, όπου με τα περίπου 28 δισ. ευρώ –εκ των οποίων τα 25 δισ. ευρώ τα κατέβαλε το ΤΧΣ και 3 δισ. συγκέντρωσε ο ιδιωτικός τομέας– καλύφθηκε η τρύπα των συστημικών τραπεζών και επιπλέον απέκτησαν και πάλι την απαιτούμενη κεφαλαιακή βάση ώστε να θεωρούνται βιώσιμες και να λειτουργούν.
Ζημίες μετόχων
Χαρακτηριστικό της καταστροφής που βίωσαν οι μέτοχοι των τραπεζών είναι το γεγονός ότι στο τέλος του 2007 η χρηματιστηριακή αξία της Εθνικής Τράπεζας, της Eurobank, της Alpha Bank και της Τράπεζας Πειραιώς είχε διαμορφωθεί στα 55 δισ. ευρώ. Στις 22 Απριλίου 2013, λίγο πριν από την ανακεφαλαιοποίησή τους, η συνολική χρηματιστηριακή αξία τους είχε καταρρεύσει στα 1,6 δισ. ευρώ.
Πέραν των 25 δισ. ευρώ προς τις συστημικές τράπεζες, το ΤΧΣ διέθεσε επιπλέον 13,4 δισ. ευρώ για την εξυγίανση «βαριά» προβληματικών τραπεζών όπως η ΑΤEBank, το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, η Proton, η Τ-Bank, η FBB, καθώς και 3 συνεταιριστικών τραπεζών. Από το παραπάνω ποσό τα 12,3 δισ. ευρώ διατέθηκαν για να καλυφθούν τα δανεικά και αγύριστα που είχαν μοιραστεί στις ημέρες της ευφορίας, ενώ 1 δισ. διατέθηκε ως κεφάλαιο στη νέα Proton και στο νέο Τ.Τ. Σημειώνεται ότι από τα 13,4 δισ. ευρώ η μερίδα του λέοντος, 11,2 ευρώ, αφορούσε τις αμαρτίες δύο κρατικών τραπεζών: της Αγροτικής Τράπεζας (7,5 δισ. ευρώ) και του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου (3,7 δισ. ευρώ). Ετσι, από το πακέτο των 50 δισ. διατηρείται ένα απόθεμα περίπου 10 δισ.