Ο Στέλιος σπούδαζε μηχανολόγος. Παρόλο που πήγαινε καλά ακαδημαϊκά, οι καθηγητές δεν μπορούσαν να κατανοήσουν τη δυσκολία του στην επικοινωνία. Ούτε γιατί διέκοπτε συνεχώς το μάθημα για διευκρινίσεις. Ενας συμφοιτητής του, του είπε μια φορά «σταμάτα, θα σε σκοτώσω». Το άγχος του εξελίχθηκε σε κατάθλιψη, φοβήθηκε και εγκατέλειψε τη σχολή. Το ίδιο και ο Δημήτρης. Παρά την εξαιρετική του ικανότητα και το ενδιαφέρον του στην ανάλυση ηλεκτρικών συστημάτων, είχε πολλές δυσκολίες στη γραπτή ανάλυση. Βαρέθηκε και σταμάτησε να πηγαίνει στο πανεπιστήμιο.
Οι παραπάνω είναι φοιτητές που έχουν διαγνωστεί με Υψηλής Λειτουργικότητας Αυτισμό, σύνδρομο περισσότερο γνωστό ως Ασπεργκερ. Πρόκειται για μια διαταραχή του φάσματος του αυτισμού, που επηρεάζει περίπου 1 στους 200 ανθρώπους (κυρίως άνδρες) και χαρακτηρίζεται κυρίως από αδυναμία στην απλή κοινωνική συναναστροφή και επικοινωνία σε συνδυασμό με μέσο ή υψηλό δείκτη νοημοσύνης.
«Είναι παιδιά που στο σχολείο τα πηγαίνουν εξαιρετικά στο μάθημα, αλλά δυσκολεύονται στο διάλειμμα, στην επικοινωνία με τους άλλους. Αντίστοιχα, όταν φτάσουν στο πανεπιστήμιο, μπορεί να έχουν πολύ καλές επιδόσεις, αλλά έχουν μεγάλη δυσκολία στο κοινωνικό κομμάτι, στην ενσυναίσθηση», λέει στην «Κ» ο κ. Παναγιώτης Σιαπέρας, εργοθεραπευτής – ψυχολόγος, συνεργάτης του Πανεπιστημίου Cambridge και διδάσκων στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το ΤΕΙ Αθήνας. Αδυνατούν να αναγνωρίσουν και να κατανοήσουν τη θέση, το συναίσθημα, τη σκέψη, την κατάσταση του άλλου. «Οπως λένε οι Αγγλοσάξονες, δεν μπορούν να μπουν στα παπούτσια του άλλου. Οσοι έχουν πολύ υψηλό IQ συχνά τα καταφέρνουν, γιατί μαθαίνουν έναν τρόπο να το κάνουν, περίπου σαν να διαβάζουν ένα manual. Αν βέβαια τους τύχει κάτι που δεν περιλαμβάνεται στο manual, έχουν αδυναμία να το αντιμετωπίσουν. Σε πολλές περιπτώσεις όμως, εάν δεν έχουν καθοδήγηση, οι φοιτητές με Υψηλής Λειτουργικότητας Αυτισμό καταλήγουν να εγκαταλείψουν το πανεπιστήμιο».
Σε έρευνα που πραγματοποίησε πρόσφατα ο κ. Σιαπέρας και η καθηγήτρια Κλινικής Ψυχολογίας, Αναστασία Καλαντζή-Αζίζι, σε δείγμα 700 φοιτητών του Πανεπιστημίου Αθηνών προέκυψε ότι 25 (το 3%) εμφανίζουν χαρακτηριστικά που «ταιριάζουν» με το σύνδρομο Ασπεργκερ. Από αυτούς, οι 18 παρακολουθούσαν μαθήματα θετικής κατεύθυνσης και οι επτά θεωρητικής. «Τα παιδιά αυτά εμφανίζουν υψηλή συστηματοποίηση και χαμηλή ενσυναίσθηση. Εχουν προβλήματα σε θέματα συντροφικότητας, σεξουαλικών σχέσεων, κοινωνικότητας. Είναι παιδιά που θέλουν επαφή, αλλά δεν ξέρουν τον τρόπο. Καθώς έχουν κυριολεκτική σκέψη, εύκολα παρεξηγούνται από τους άλλους. Χρειάζονται καθοδήγηση, γιατί ματαιώνονται συχνά». Δεν είναι τυχαίο ότι οι συγκεκριμένοι φοιτητές εμφάνιζαν επίσης έντονο συναίσθημα μοναξιάς.
Αντίστοιχα απαιτείται ενημέρωση και των καθηγητών. «Να γνωρίζουν για παράδειγμα πως μπορεί να τους μιλήσουν με άκομψο τρόπο ή να τους κάνουν διορθώσεις, χωρίς να σημαίνει ότι είναι αναιδείς ή ότι έχουν πρόβλημα μαζί τους», λέει ο κ. Σιαπέρας. Στο Πανεπιστήμιο Αθηνών πάντως δρομολογείται η ίδρυση συμβουλευτικού σταθμού για τον Υψηλής Λειτουργικότητας Αυτισμό. «Σε όλα τα σύγχρονα πανεπιστήμια του κόσμου λειτουργούν τέτοια κέντρα που προσφέρουν καθοδήγηση στους φοιτητές για τις ακαδημαϊκές τους υποχρεώσεις, στη διαχείριση του άγχους, των κοινωνικών σχέσεων κ.λπ. Για παράδειγμα, με όλη την αποδιοργάνωση που υπάρχει τώρα στα πανεπιστήμια, με το πρόγραμμα που αλλάζει και τις εξετάσεις που γίνονται ακόμα και Σαββατοκύριακα, τα παιδιά με Ασπεργκερ, που έχουν ανάγκη τη δομή και τη ρουτίνα, αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο πρόβλημα», καταλήγει.
Σημειώνεται ότι αυτό το Σάββατο, 8 Μαρτίου, ο Ελληνικός Σύλλογος για το Σύνδρομο Ασπεργκερ διοργανώνει ημερίδα με θέμα «Το άτομο με σύνδρομο Ασπεργκερ στην εφηβική και νεανική ηλικία» (10 π.μ., στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων «Αντώνης Τρίτσης»). Η είσοδος είναι ελεύθερη.