άν παρακολουθήσει κανείς λίγο πιο συστηματικά τον χώρο της κλασικής μουσικής στην Ελλάδα των τελευταίων χρόνων, θα διαπιστώσει ότι συντελείται ένα μικρό θαύμα. Λυρικοί καλλιτέχνες, μαέστροι, μουσικοί, μεταξύ 35 – 45 χρόνων, στην ακμή του ταλέντου και της δημιουργικότητάς τους, φέρνουν μια ριζοσπαστική αισθητική και λειτουργία, αιφνιδιάζοντας ίσως ένα κοινό συντηρητικό αλλά προσελκύοντας νεότερους, αναμειγνύοντας γούστα, τάσεις, προθέσεις. Η Λυρική Σκηνή με τον Μύρωνα Μιχαηλίδη, η ΚΟΑ με τον Βασίλη Χριστόπουλο και η Καμεράτα με τον Γιώργο Πέτρου σχηματίζουν ένα δραστήριο τρίγωνο, που παράγει ιδέες και καινοτομία, εγκαθιστώντας έναν ανοικτό και αλληλοτροφοδοτούμενο δίαυλο επικοινωνίας με την κοινωνία. Είχαμε αναφερθεί και στο παρελθόν («Κ», 15/12/2013) στη θεαματική αναβάθμιση του χώρου, με αφορμή την υποψηφιότητα για Grammy του Λεωνίδα Καβάκου και τα διεθνή βραβεία της Καμεράτας.
Τώρα, επανερχόμαστε, όχι για να επισημάνουμε τη διεθνή πορεία πολλών νέων Ελλήνων μουσικών, που διακρίνονται στο εξωτερικό, αλλά για να υπογραμμίσουμε τη συμβολή των τριών διευθυντών ορχήστρας σε ό,τι αποκαλούμε «φως στην άκρη του τούνελ». Την προσπάθειά τους να στηρίξουν τη «νέα Ελλάδα» προβάλλοντας το έργο σκηνοθετών, συνθετών, μουσικών, που βρίσκονται στην αρχή ακόμα της σταδιοδρομίας τους (η Λυρική και η ΚΟΑ δραστηριοποιούνται, κατά βάση, προς αυτήν την κατεύθυνση).
Σκληρή δουλειά, υψηλός επαγγελματισμός, επαφή με την εκτός Ελλάδος πραγματικότητα, αλλά και με την περιθωριοποιημένη από την κρίση ελληνική κοινωνία, συγκροτούν τη νέα ταυτότητα της κλασικής μουσικής στη χώρα μας.
Και, βέβαια, τίποτα δεν γίνεται χωρίς ρίσκο, χωρίς διαρκή τριβή με ποικίλες αντιξοότητες. Παράδειγμα: οι σχέσεις της ΚΟΑ με το Μέγαρο Μουσικής είναι μάλλον αμήχανες και σε οικονομική εκκρεμότητα· πρόσφατα οι εργαζόμενοι στην Καμεράτα προχώρησαν σε επίσχεση εργασίας γιατί ήταν τέσσερις μήνες απλήρωτοι. Επιπλέον, σε δύο μήνες λήγει η τριετής θητεία του Βασίλη Χριστόπουλου, αλλά ουδείς τον έχει ενημερώσει αν θα ανανεωθεί το συμβόλαιό του με την Ορχήστρα. Αντίθετα· κυκλοφορούν φήμες (πάγια «πολιτιστική πολιτική») για αντικατάστασή του (!). Ενας κόσμος που εξελίσσεται, ανανεώνεται, δεν εφησυχάζει, σε αναγκαστική συμπόρευση με έναν άλλον, με δοκιμασμένα και, εν πολλοίς, χρεοκοπημένα, ανακλαστικά, μικροπολιτικές σκοπιμότητες και εξυπηρετήσεις.
Η Λυρική Σκηνή, από την πλευρά της, δοκιμάζει τρόπους για να φρεσκάρει ένα είδος με ισχυρό το αποτύπωμα της εποχής που δημιουργήθηκε: την οπερέτα. Πρόσφατα, ο σκηνοθέτης Αλέξανδρος Ευκλείδης παρουσίασε τη «Νυχτερίδα» του Στράους στο «κάδρο» της Ελλάδας της δεκαετίας του ’60. Μετέφερε τη δράση του έργου το βράδυ της 20ής Απριλίου 1967. Μια βιεννέζικη ιστορία του 19ου αιώνα στα ελληνικά σίξτις. Ο Δαλιανίδης, οι κοσμοναύτες, ο αφρώδης οίνος, ο Ψυχρός Πόλεμος και οι Ελληνες συνταγματάρχες, σε μια τολμηρή συνύπαρξη με την οικονομική αβεβαιότητα της Βιέννης του 1874. Μιας κοινωνίας που προσπαθεί να βρει διαφυγή από τη θλίψη, απαρέσκεια και κατάπτωση, στη χοροεσπερίδα του Ρώσου πρίγκιπα Ορλόφσκι, σε φλερτ, ανώδυνες απιστίες και επώδυνες παρεξηγήσεις.
Είναι η πρώτη φορά που το 1967 γίνεται περιβάλλων χώρος μιας παράστασης. Μια πρόταση να «δούμε» τις νυχτερίδες, «που κρέμονται ακόμη, γελοίες και απειλητικές, στο σπίτι μας», όπως σημειώνει ο σκηνοθέτης. Ο Αλ. Ευκλείδης μας ξεβολεύει. Η Λυρική τολμά και τον εμπιστεύεται. Η ΚΟΑ και η Καμεράτα στηρίζουν, με τον δικό τους τρόπο, το διαρκώς επόμενο βήμα. Τρεις συνιστώσες μιας θεσμικής, για την κλασική μουσική, αλλαγής.