Με τους ιστορικούς θεσμούς, όταν κάποια στιγμή ολοκληρώσουν έναν κύκλο, υπάρχει πάντοτε θέμα για την πορεία τους. Οπως υπάρχει και αμηχανία. Για παράδειγμα, ο θεσμός των Επιδαυρίων, που φέτος συμπληρώνει 60 χρόνια από την ανεπίσημη έναρξή του, και τον ξανασκεφτήκαμε λίγο νωρίτερα από την εποχή του, λόγω της χθεσινής συνέντευξης Τύπου με το πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών. Είναι γνωστό από πέρυσι, δεν το έκρυψε ο Γιώργος Λούκος ούτε στη συνέντευξη Τύπου, ότι η μείωση των εισπράξεων ήταν της τάξεως του 30%, ίσως και παραπάνω την περυσινή σεζόν.
Η αλήθεια είναι ότι ο θεσμός των Επιδαυρίων λειτουργεί τα τελευταία χρόνια με τις αγκυλώσεις, τις ευκολίες και τις παθογένειες του αυτόματου πιλότου που έχει ένας θεσμός, ο οποίος μετράει πολλά χρόνια. Κι, επίσης, ένας θεσμός που συχνά παραλληλίζεται με «ιερά και όσια» και οι νέες ιδέες αντιμετωπίζονται με καχυποψία και αρνητισμό. Είναι επιπλέον ένας θεσμός που έχει συνδεθεί άρρηκτα με την τοπική οικονομία και αρκετές φορές οι καλλιτεχνικές επιλογές έχουν τη μισή σκέψη τους και στην πληρότητα των τοπικών εστιατορίων μετά την παράσταση.
Ολα αυτά τα στοιχεία αφήνουν λίγα περιθώρια για «επανεκκίνηση» του θεσμού, και η οικονομική κρίση είναι αλήθεια ότι του έδωσε μια τελευταία… κατραπακιά.
Σίγουρα δεν είναι δουλειά μόνο του Φεστιβάλ Αθηνών, ούτε της πολύπλευρης προσωπικότητας του Γιώργου Λούκου. Και είναι επίσης σίγουρο ότι όσες φορές τόλμησε (τότε που λεφτά υπήρχαν) να φέρει μεγάλα ξένα ονόματα, στην Επίδαυρο προστέθηκαν παραστάσεις.
Φέτος, σε αυτά τα ανεπίσημα 60χρονα, ο Γιώργος Λούκος φαίνεται μόνος του να προσπαθεί να δώσει μια νότα ανανέωσης στον θεσμό, περιοριζόμενος όμως στην ηλικιακή ανανέωση, αφού τις δύο πρώτες παραστάσεις των φετινών Επιδαυρίων τις εμπιστεύτηκε σε δύο νεότατους Ελληνες σκηνοθέτες, τον Δημήτρη Καραντζά και τον Εκτορα Λυγίζο.
Στην αρχή της θητείας του ο Γιώργος Λούκος συγκρούστηκε με τις σταθερές, θεσμοθετημένες και αυτές,παρουσίες στην Επίδαυρο. Η κρίση ήταν ο καθοριστικός παράγοντας που δεν συνεχίστηκε ό,τι ίσως είχε στο μυαλό του. Σε αυτή τη φάση, και με δεδομένο τον ψαλιδισμένο προϋπολογισμό, μοιάζει σαν να προσπαθεί εκ των ενόντων να δώσει κάτι από το δικό του όραμα, χωρίς όμως να ξεχνάει και τις ταβέρνες στο Λυγουριό. Δεν είναι κακό αυτό, ο τουρισμός και ο πολιτισμός είναι αλληλένδετα και σε σωστούς συνδυασμούς γεμίζουν ταμεία (και στον τουρισμό και στον πολιτισμό).
Λοιπόν βρισκόμαστε σε γενέθλια των Επιδαυρίων, έστω και ανεπίσημα. Μέχρι τα επίσημα γενέθλια του χρόνου, υπάρχουν περιθώρια για μια αναγέννηση, αναδιάρθρωση και αναζωογόνηση ενός θεσμού σημαντικού και ιστορικού σ’ έναν τόπο μαγικό. Αλλά η ιστορία δεν σημαίνει πάντα επανάληψη…