Αυτήν τη φορά οι δημοσκοπήσεις οι οποίες δημοσιεύθηκαν λίγο πριν από τις τουρκικές δημοτικές εκλογές αποδείχθηκαν ακριβείς. Το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Αναπτύξεως (ΑΚΡ) συγκέντρωσε στις δημοτικές εκλογές της Κυριακής ποσοστά μικρότερα από τις βουλευτικές εκλογές του 2011, αλλά σαφώς μεγαλύτερα από τις προηγούμενες δημοτικές εκλογές του 2009. Δεδομένων των συνθηκών, το αποτέλεσμα αποτελεί μείζονα και προσωπική επιτυχία του Τούρκου πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Αξιοσημείωτη είναι και η αποτυχία της αξιωματικής αντιπολιτεύσεως, του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), να κεφαλαιοποιήσει πολιτικώς την κυβερνητική φθορά. Η διατήρηση του μητροπολιτικού δήμου της Σμύρνης και η ήττα με μικρή διαφορά στην Κωνσταντινούπολη και την Αγκυρα δεν αρκούν για να συγκαλύψουν την ισχνή παρουσία του κόμματος στο μεγαλύτερο μέρος της τουρκικής περιφέρειας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι τα μεγαλύτερα εκλογικά κέρδη από τη φθορά του ΑΚΡ τα είχε το τρίτο κατά σειρά, ακροδεξιό Κόμμα Εθνικιστικής Δράσεως (ΜΗΡ), το οποίο ενίσχυσε την παρουσία του στην ενδοχώρα της Ανατολίας. Ικανοποιητική κρίνεται και η επίδοση του φιλοκουρδικού Κόμματος Ειρήνης και Δημοκρατίας (BDP) το οποίο κατόρθωσε να διατηρήσει τους κυριότερους δήμους στην κατοικούμενη από Κούρδους νοτιοανατολική Τουρκία παρά την ισχυρή πίεση του ΑΚΡ.
Τέλος, αποδεικνύεται ότι η εκλογική επιρροή της οργανώσεως του Φετουλάχ Γκιουλέν είναι περιορισμένη παρά την ισχυρή παρουσία της στα έντυπα ΜΜΕ. Αυτό μπορεί να σημάνει και την ένταση των κυβερνητικών διώξεων κατά στελεχών και οργανισμών που συνδέονται με την οργάνωση.
Δύο είναι τα συμπεράσματα που αβίαστα προκύπτουν από τις δημοτικές εκλογές. Πρώτον, παγιώνεται η εικόνα μιας Τουρκίας διχασμένης σε πολλούς άξονες. Τα ρήγματα μεταξύ κοσμικών και συντηρητικών, Τούρκων και Κούρδων, κατοίκων των παραλίων και της ενδοχώρας διατηρούν τη σημασία τους. Η εκμετάλλευση των κοινωνικών αντιθέσεων υπήρξε άλλωστε βασικό στοιχείο της εκλογικής εκστρατείας του κ. Ερντογάν. Η προσπάθεια, εξάλλου, να αναδειχθεί ένα νέο αριστερό κόμμα, το Κόμμα της Αδελφοσύνης των Λαών (HDP), που θα συσπείρωνε Τούρκους και Κούρδους απέτυχε παταγωδώς.
Δεύτερον, επιβεβαιώνεται η εκτίμηση πως η προσωπική οικονομική ευημερία και όχι η δημοκρατία και τα ατομικά δικαιώματα αποτελούν το αποφασιστικό κριτήριο εκλογικής συμπεριφοράς του τουρκικού εκλογικού σώματος. Ο κυκεώνας αποκαλύψεων για υποθέσεις διαφθοράς πρωτοφανούς μεγέθους που ενέπλεκαν τον Τούρκο πρωθυπουργό, την οικογένειά του και σημαίνοντες υπουργούς είχαν αμελητέα επίδραση στην εκλογική επίδοση του κυβερνώντος κόμματος. Ακόμη και οι περιορισμοί των ατομικών ελευθεριών φαίνεται να μη σημαίνουν πολλά για την πλειοψηφία των Τούρκων ψηφοφόρων, οι οποίοι ούτε smartphone διαθέτουν ούτε λογαριασμό στο Twitter. Η πίστωση της σχετικής οικονομικής ευημερίας που ο μέσος Τούρκος απολαμβάνει τα τελευταία χρόνια στην κυβέρνηση Ερντογάν και ο φόβος ότι πιθανή πτώση της κυβερνήσεως θα διακινδυνεύσει αυτά τα κεκτημένα βάρυναν αποφασιστικά. Μόνο μια μείζων οικονομική κρίση δύναται να ανατρέψει την ηγεμονική παρουσία του ΑΚΡ στην τουρκική πολιτική ζωή.
Το εκλογικό αποτέλεσμα, ωστόσο, κάθε άλλο παρά εγγυάται την οικονομική σταθερότητα. Η εκλογική νίκη δεν θεραπεύει τις γενεσιουργούς αιτίες της πολιτικής και οικονομικής κρίσεως. Αντιθέτως, η ερμηνεία της εκλογικής επιτυχίας ως λευκής επιταγής για τη λήψη περαιτέρω αυταρχικών μέτρων μπορεί να οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερους περιορισμούς των ατομικών δικαιωμάτων και ένταση της οικονομικής και κοινωνικής αστάθειας. Οι προεδρικές εκλογές, εξάλλου, βρίσκονται επί θύραις.
* Ο κ. Ιωάννης Ν. Γρηγοριάδης είναι επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Μπίλκεντ και επιστημονικός συνεργάτης του ΕΛΙΑΜΕΠ.