Πριν από λίγα χρόνια οι εκδηλώσεις εκλαΐκευσης της επιστήμης αφορούσαν ένα μικρό αφοσιωμένο κοινό, κυρίως εκπαιδευτικούς, φοιτητές ή μαθητές. Στα πρώτα καφενεία της επιστήμης, στο Γαλλικό Ινστιτούτο, το Ιδρυμα Ευγενίδου και αλλού, μερικοί από τους πιο γνωστούς επιστήμονες προσπαθούσαν να εξηγήσουν με κατανοητό τρόπο δύσκολα ερευνητικά αντικείμενα, όπως την αποκωδικοποίηση του γονιδιώματος, τις θεωρίες των νευροεπιστημόνων για τη μνήμη και τη συνείδηση, τα πειράματα του CERN και γιατί είναι σημαντικό να ανακαλυφθεί το σωματίδιο του Higgs κ.ά.
Με τα χρόνια προστέθηκαν εκδηλώσεις, όπως το «Φεστιβάλ Επιστήμης Κοινωνία» του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, ο διαγωνισμός επιστημονικής αφήγησης Famelab του Βρετανικού Συμβουλίου, η Βραδιά του Ερευνητή κ.ά. Φέτος για πρώτη φορά οργανώνεται στην Τεχνόπολη στο Γκάζι ένα τετραήμερο Φεστιβάλ Επιστήμης και Καινοτομίας! Το Βρετανικό Συμβούλιο σε συνεργασία με την αστική μη κερδοσκοπική SciCo και τον σύνδεσμο υποτρόφων του Ιδρύματος Ωνάση μπόρεσαν να συγκεράσουν όλες τις επιμέρους πρωτοβουλίες και πολλούς από τους επιμέρους φορείς σ’ ένα κεντρικό γεγονός.
«Οι συνθήκες ωρίμασαν. Στην τελευταία Βραδιά του Ερευνητή στο Ερευνητικό Κέντρο Δημόκριτος είχαμε 10.000 επισκέπτες» λέει η κ. Ελένη Γραμματικοπούλου, συνεργάτης του Εθνικού Ιδρύματος που ασχολείται με την εκλαΐκευση. «Τα πρώτα χρόνια ήταν ζήτημα αν ένας στους δέκα επιστήμονες ήξερε πώς να μιλάει στο κοινό. Σήμερα είναι περισσότεροι και κάποιοι εξαιρετικά ταλαντούχοι. Και το κοινό, όμως, είναι εξοικειωμένο πλέον» συνεχίζει.
Από τις 30 Απριλίου ώς τις 4 Μαΐου θα παρουσιαστούν σε δύο ζώνες (πρωινή, απογευματινή) θεματικές ενότητες που καλύπτουν ένα εύρος επιστημών, από τη Φυσική, τη Χημεία και τη Βιοτεχνολογία – Γενετική, ώς τη Ρομποτική και τη σχέση Επιστήμης – Τέχνης. Στην πρωινή ζώνη θα παρουσιαστούν διαδραστικά εκθέματα και θεατρικές παραστάσεις για σχολεία και μαθητές, όπως: Γνωριμία με το βαθυσκάφος των ελληνικών θαλασσών, τηλεσκόπια του Αστεροσκοπείου για βραδινή παρατήρηση, πώς γίνεται η εξαγωγή DNA από το σάλιο μας, πειράματα μηχανικής, πειράματα χημείας (πώς φτιάχνεται το κρασί, πώς φτιάχνουμε καλλυντικά), εκθέματα ρομποτικής επιστήμης.
Στη βραδινή ζώνη θα γίνουν ομιλίες από έγκριτους επιστήμονες, συζητήσεις στα «Καφενεία της επιστήμης» και debates.
Τρεις παράγοντες
«Νομίζω ότι υπήρξαν τρεις πολύ σημαντικοί παράγοντες που έκαναν την επιστήμη προσιτή στο ευρύ κοινό τα τελευταία δέκα χρόνια. Η έλευση του Ιντερνετ, που έκανε προσιτές τις σχετικές πληροφορίες, η στροφή των ΜΜΕ που φιλοξενούν περισσότερες σχετικές ειδήσεις, και η νέα γενιά καθηγητών που φαίνεται να είναι πιο συνειδητοποιημένη» λέει η κ. Φωτεινή Στυλιανοπούλου, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Νευροεπιστημόνων. Η ίδια θα μιλήσει για τον ρόλο των γονιδίων στην ανάπτυξη του εγκεφάλου και της προσωπικότητας και τη σχέση τους με το φυσικό, κοινωνικό, ψυχολογικό περιβάλλον ενός μωρού. «Προσπαθώ να δείξω ότι πρόκειται για μια σχέση αλληλεπίδρασης. Κάτι σαν το hardware και το software ενός υπολογιστή» εξηγεί.
«Θέλουμε να αναδείξουμε τα επιτεύγματα των Ελλήνων επιστημόνων, πώς συνδέονται με την καθημερινότητά μας και να τους γνωρίσουμε στο κοινό» λέει η κ. Γραμματικοπούλου. Στόχος της εκλαΐκευσης της επιστήμης είναι να δημιουργήσει μια κουλτούρα κατανόησης και συμμετοχής κόντρα στο στερεότυπο της ακατανόητης γνώσης που φοβίζει το κοινό. Αν η γνώση είναι κλεισμένη, απόμακρη, τότε μοιάζει περισσότερο με μαγεία παρά με επιστήμη.