Είναι άδικη η κριτική που γίνεται στο «Ποτάμι» για απουσία θέσεων. Οχι μόνο διότι έχει διατυπώσει λογικές προτάσεις για διάφορα ζητήματα (αυτές που στην Ελλάδα βαφτίσαμε «τολμηρές»), αλλά διότι η φιλολογία περί απουσίας θέσεων χρησιμοποιείται εντέχνως και διαρκώς, τόσο που έχει μπαγιατέψει. Αν κάποιος ψάξει στο Google τη φράση «δεν έχει θέσεις» θα βρει 255.000 αποτελέσματα, ελάχιστα από τα οποία αφορούν «Το Ποτάμι». Θα βρει για παράδειγμα τη συνέντευξη του γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής της Ν.Δ. κ. Λευτέρη Ζαγορίτη: «Το ΠΑΣΟΚ δεν έχει θέσεις, δεν έχει προτάσεις, δεν έχει συγκεκριμένο σχέδιο, δεν έχει συγκεκριμένο πρόγραμμα…» (23.9.2009)· την κ. Αλέκα Παπαρήγα να λέει ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει θέσεις για κορυφαία πολιτικά ζητήματα» (26.7.2008)· δημοσιεύματα όπως «φέτος ειδικά, πολλά είναι τα στελέχη που γκρινιάζουν ότι το ΠΑΣΟΚ δεν έχει θέσεις, προτάσεις, ιδέες φρέσκες, ζωντάνια, όρεξη, ευρηματικότητα, για να αντιπαρατεθεί στον Κ. Καραμανλή και τα έργα του» («Παρόν» 31.8.2008).
Το πρόβλημα με τις «θέσεις» είναι το ίδιο με εκείνο της «διαπραγμάτευσης για το μνημόνιο». Πρώτον: ποτέ δεν είναι αρκετές. Ο,τι και να πει κάποιος πάντα θα χρειάζονται περισσότερες. Δεύτερον: η επίκληση των «θέσεων» λειτουργεί ως μπαλαντέρ επιχειρήματος των αντιπάλων και ως εύκολη πολιτική ανάλυση των δημοσιογράφων. Τρίτον: επειδή ζούμε σε μια χώρα όπου ελάχιστοι διαβάζουν, δεν δημιουργείται η ανάγκη για ένα κόμμα να έχει πραγματικές θέσεις· αρκεί να λένε οι άλλοι ότι έχει θέσεις. Γι’ αυτό και σε κάθε εκλογές δολοφονούνται αδίκως μερικές χιλιάδες δενδράκια ώστε να εκδοθούν πολυσέλιδα κείμενα με κοινοτοπίες του στυλ «η Ελλάδα χρειάζεται αναπτυξιακές προοπτικές» ή «στόχος μας είναι μια δίκαιη κοινωνία». Τέταρτον: οι επεξεργασμένες θέσεις επειδή ακριβώς είναι πολύπλοκες δεν έχουν τύχη στα MME. Πώς να εξηγήσει κάποιος μια στρατηγική με πολλές εναλλακτικές για τη διαχείριση του δημόσιου χρέους, όταν αυτή η διαχείριση πρέπει να γίνει σε μια πολυπαραγοντική πραγματικότητα και κάθε εναλλακτική είναι διαφορετική αναλόγως των συνθηκών που επικρατούν, στην Ελλάδα, στην Ευρώπη, στις αγορές, στον κόσμο; Ακόμη κι αν επιχειρήσει κάποιος να εξηγήσει θα τον σταματήσει ο τηλεπαρουσιαστής –που προηγουμένως τον έψεγε ότι «δεν έχει θέσεις»– με την ατάκα «αυτά δεν τα καταλαβαίνει ο κόσμος. Πείτε με δυο κουβέντες: τι θα κάνει το κόμμα σας με το χρέος;».
Βεβαίως όλα τα παραπάνω δεν σημαίνουν ότι τα κόμματα δεν πρέπει να επεξεργαστούν θέσεις και πολιτικές για όλα τα θέματα. Πρέπει να το κάνουν ακόμη και για τη δική τους μακροημέρευση στην πολιτική αρένα. Απλώς πρέπει να στηλιτεύσουμε την υποκρισία ενός συστήματος το οποίο αφενός μπερδεύει τα συνθήματα με τις θέσεις και δεύτερον δεν ενδιαφέρεται να συζητήσει πολιτικές θέσεις. Αν ενδιαφερόταν, τα τηλεοπτικά πάνελ (στα οποία εκτοξεύονται οι περισσότεροι ψόγοι περί απουσίας θέσεων) θα ήταν διαφορετικά και σε μέγεθος και σε σύνθεση. Θα ήταν μικρότερα, ώστε κάθε εκπρόσωπος να έχει τον χρόνο να διατυπώσει τις θέσεις του κόμματός του (ή να εκτεθεί από την απουσία τους) και δεν θα είχε ποδοσφαιριστές, τραγουδιστές και ηθοποιούς που χρησιμεύουν μόνο στη θεαματικότητα.
Η φιλολογία περί «απουσίας θέσεων» ενός κόμματος περισσότερο δείχνει το αβαθές του δημόσιου διαλόγου, και λιγότερο την «απουσία θέσεων» με την οποία πορεύονται πολλά χρόνια όλα τα κόμματα. Και επιπλέον: η θέση ότι κάποιος «δεν έχει θέσεις» πρέπει να είναι το συμπέρασμα ενός διαλόγου, κι όχι το εναρκτήριο λάκτισμά του.