Προ έξι μηνών, οι υπουργοί Οικονομικών των κρατών-μελών του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) και της Παγκόσμιας Τράπεζας επέπληξαν τις ΗΠΑ για τη δημοσιονομική κατάστασή της, ασκώντας πιέσεις για τη μείωση του ελλείμματος. Αυτή τη φορά, οι επικριτές τηρούν σιγήν ιχθύος.
Η επιτροπή προϋπολογισμού του Κογκρέσου (CBO) εκτιμά ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα του 2014 θα μειωθεί στο χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας εξαετίας. Θα είναι, παράλληλα, κατά 60% χαμηλότερο από το ρεκόρ του 1,4 τρισ. δολαρίων που είχε καταγραφεί το 2009. Με τις προθεσμίες υποβολής φορολογικών δηλώσεων στα μέσα Απριλίου, η χώρα έχει ήδη εισπράξει φόρους εισοδήματος 80 δισ. δολάρια παραπάνω για το τρέχον δημοσιονομικό έτος σε σχέση με έναν χρόνο πριν.
Τα ταμεία του υπουργείου Οικονομικών είναι γεμάτα, καθώς η πενταετής επέκταση της οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα αναπτύσσει μεγαλύτερη δυναμική. Ως αποτέλεσμα, η ροή των φορολογικών εσόδων από επιχειρήσεις και νοικοκυριά αυξάνεται, ενώ μειώνονται οι δαπάνες για την κάλυψη των κοινωνικών δαπανών. Η ενίσχυση των ρυθμών ανάπτυξης θα εξαρτάται πλέον λιγότερο από τις κυβερνητικές δαπάνες. «Χωρίς τη δημοσιονομική στήριξη της χώρας, θα δούμε εάν η οικονομία θα καταφέρει να σταθεί στα πόδια της», δηλώνει η Ιρα Τζέρσεϊ, στρατηγική αναλύτρια σταθερού εισοδήματος και επιτοκίων στην Credit Suisse Group AG στη Νέα Υόρκη. «Υποψιαζόμαστε ότι έχει ήδη επιτευχθεί αυτό. Και εάν επιβεβαιωθούμε, τότε θα βελτιωθεί περαιτέρω η δημοσιονομική κατάσταση στη χώρα μέσα στα επόμενα χρόνια».
Περισσότερα στοιχεία για την πορεία του ελλείμματος στον αμερικανικό προϋπολογισμό δόθηκαν την περασμένη εβδομάδα στη δημοσιότητα. Το υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε ότι το έλλειμμα έφθασε τα 36,9 δισ. δολάρια, δηλαδή στο χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας 14ετίας σε μηνιαία βάση. Τα έσοδα αυξήθηκαν κατά 16% στα 215,8 δισ. δολάρια, από τα 186 δισ. δολάρια τον Μάρτιο του 2013. Οι δαπάνες διαμορφώθηκαν στα 252,7 δισ. δολάρια, αντανακλώντας πτώση 13,6%.
Τα φορολογικά έσοδα από επιχειρήσεις αναμένεται δε να ενισχυθούν περαιτέρω από την αύξηση των πωλήσεων και των κερδών, ωθούμενων από την επιτάχυνση των ρυθμών ανάπτυξης και την υποχώρηση της ανεργίας. Το ΔΝΤ δημοσίευσε έκθεση την περασμένη εβδομάδα όπου εκτιμάται πως ο ρυθμός ανάπτυξης στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου θα ενισχυθεί κατά 2,8% φέτος και κατά 3% το 2015 αντί του 1,9% πέρυσι.
Οι ΗΠΑ παρουσιάζουν καλύτερες οικονομικές επιδόσεις σε σχέση με τις υπόλοιπες ισχυρές οικονομίες του ανεπτυγμένου κόσμου. Τα 18 κράτη-μέλη της Ευρωζώνης αναμένεται να παρουσιάσουν ρυθμό ανάπτυξης 1,2% φέτος και 1,5% το 2015, σύμφωνα με το ΔΝΤ. Η Ιαπωνία, η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, εκτιμάται πως θα εμφανίσει ρυθμό ανάπτυξης 1,4% το 2014 από 1% φέτος. «Η ανάκαμψη των ΗΠΑ συνεχίζει να επιταχύνεται ενώ οι άλλες οικονομίες βρίσκονται ακόμη σε φάση προσαρμογής και εφαρμογής μεταρρυθμίσεων», δήλωσε ο Τζέικομπ Λιου στις 11 Απριλίου, στο πλαίσιο των συναντήσεων του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας στην Ουάσιγκτον.
Κατά τη διάρκεια των αντίστοιχων συναντήσεων τον Οκτώβριο, τα πράγματα για την αμερικανική οικονομία ήταν αρκετά διαφορετικά. Οι υπηρεσίες του ομοσπονδιακού κράτους είχαν εν μέρει διακοπεί καθώς οι διαβουλεύσεις ανάμεσα σε Δημοκρατικούς και Ρεπουμπλικανούς για την οικονομική πολιτική της χώρας και το όριο του δημόσιου χρέους είχαν καταλήξει σε αδιέξοδο.
Τελικά, η κυβέρνηση του Μπαράκ Ομπάμα και οι Ρεπουμπλικανοί στο Κογκρέσο συμφώνησαν στην αναστολή των 16,7 τρισ. δολαρίων ως ανώτατο όριο για το χρέος. Σήμερα εκτιμάται ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα υποχώρησε στο 2,9% του ΑΕΠ από το υψηλό του 10% που είχε καταγραφεί το 2009. Αναμένεται δε συρρίκνωση του ελλείμματος στα 492 δισ. δολάρια φέτος από τα 680 δισ. δολάρια το 2013, σύμφωνα με τη CBO.
Η θετική πορεία της δημοσιονομικής κατάστασης στις ΗΠΑ αποτελεί μια επιβεβαίωση της επεκτατικής πολιτικής που ακολούθησε ο Λευκός Οίκος από την περίοδο της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2007-09 και μετά. Οι επιδόσεις της αμερικανικής οικονομίας παρουσιάζουν σημαντική βελτίωση σε σχέση με τον υπόλοιπο ανεπτυγμένο κόσμο, με το έλλειμμα στον προϋπολογισμό να υποχωρεί στα 469 δισ. δολάρια το 2015. Εν συνεχεία, όμως, το έλλειμμα αναμένεται να ακολουθήσει ανοδική πορεία σε ετήσια βάση και να φθάσει το ένα τρισ. δολάρια το 2023. Αυτή η άνοδος, υποστηρίζει η κ. Τζέρσεϊ της Credit Suisse, θα πυροδοτηθεί από το αυξανόμενο κόστος υγείας που προκύπτει από έναν γηραιότερο πληθυσμό.