Προετοιμασμένη για όλα τα ενδεχόμενα εισέρχεται η Ελλάδα στη συζήτηση για τη νέα διευθέτηση του χρέους που επίσημα θα ξεκινήσει στις 5 Μαΐου, όταν ο υπουργός Οικονομικών Γ. Στουρνάρας θα θέσει το θέμα στους ομολόγους του στο Εurogroup.
«Πρέπει να ξαναπιάσουμε το νήμα από τον Νοέμβριο του 2012», δηλώνει υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών, καθώς τότε είχε αποφασιστεί ότι η Ευρωζώνη θα λάβει νέα μέτρα για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους εφόσον η Ελλάδα πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα και το πρόγραμμα που εφαρμόζει είναι «εντός τροχιάς» (προϋποθέσεις που πλέον συντρέχουν). Βασικός στόχος της ελληνικής πλευράς είναι να μετατρέψει τα κυμαινόμενα επιτόκια δανεισμού της χώρας στα χαμηλά σταθερά επιτόκια που υπάρχουν αυτή τη στιγμή, διασφαλίζοντας χαμηλές δαπάνες για τα επόμενα 15 με 50 χρόνια.
Ο ίδιος παράγοντας αναφέρει ότι «ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους έχει καταρτίσει σειρά σεναρίων για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους (σ.σ. το γνωστό ως Debt Sustainability Analysis – DSA) και προκύπτει ότι είμαστε σε καλύτερη κατάσταση απ’ ό,τι στα τέλη του 2012». Υπενθυμίζεται ότι τότε το DSA κατέληγε στο συμπέρασμα πως το δημόσιο χρέος θα είναι στο 124% του ΑΕΠ το 2020 και θα πρέπει να μειωθεί σε επίπεδα χαμηλότερα του 110% του ΑΕΠ το 2022, για να θεωρηθεί βιώσιμο.
Σύμφωνα με αρμόδια στελέχη του οικονομικού επιτελείου, από τα σενάρια που έχει «τρέξει» ο ΟΔΔΗΧ φαίνεται ότι ανάλογα με τις παραδοχές που γίνονται για την εξέλιξη του κόστους χρηματοδότησης της Ελλάδας, τα επόμενα χρόνια η διακύμανση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ είναι 15 ποσοστιαίες μονάδες. Και αυτή η διακύμανση υπάρχει χωρίς να λαμβάνονται υπόψη πιθανά νέα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους από την Ευρωζώνη. Στο πλαίσιο αυτό –και υπό τις σημερινές συνθήκες για το κόστος χρηματοδότησης της χώρας– υπάρχουν σενάρια που εμφανίζουν το δημόσιο χρέος κάτω του 120% του ΑΕΠ το 2020 και του 110% του ΑΕΠ το 2022. Ταυτόχρονα, όμως, υπάρχουν και σενάρια που το ανεβάζουν στα επίπεδα του 130% του ΑΕΠ.
Με τον τρόπο αυτό, η ελληνική πλευρά επιδιώκει να δείξει ότι ο δείκτης του λόγου χρέους προς ΑΕΠ δεν μπορεί πλέον να θεωρείται αλάνθαστο και ιδανικό κριτήριο για να προσδιοριστεί η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Επόμενο βήμα στη στρατηγική της κυβέρνησης είναι να αποδείξει ότι με αποφάσεις που δεν δημιουργούν προβλήματα (όπως για παράδειγμα ένα νέο «κούρεμα» των επίσημων δανείων) μπορεί να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.
Τέτοιες αποφάσεις είναι η επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων από την Ευρωζώνη, καθώς και η μετατροπή των κυμαινόμενων επιτοκίων δανεισμού σε σταθερά. Μπορεί αυτή τη στιγμή τα επιτόκια δανεισμού να είναι πολύ χαμηλά, αλλά όλοι γνωρίζουν ότι σε 2 – 3 χρόνια θα αυξηθούν, επιδεινώνοντας το σημερινό χαμηλό κόστος δανεισμού της χώρας. Και σε ποσοστό 71,5% το ελληνικό χρέος έχει κυμαινόμενο επιτόκιο σήμερα, με αποτέλεσμα το κόστος εξυπηρέτησής του να είναι εκτεθειμένο σε ανοδικούς κινδύνους τα επόμενα χρόνια.
Τρία σενάρια
Στα σενάρια που έχει επεξεργαστεί το οικονομικό επιτελείο περιλαμβάνονται:
1. Η επιμήκυνση στα 50 έτη της αποπληρωμής των δανείων που έχει λάβει η Ελλάδα τόσο στο πλαίσιο του πρώτου Μνημονίου (GLF) ύψους 53 δισ. ευρώ, όσο και με το δεύτερο Μνημόνιο (μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης, EFSF) ύψους 133,6 δισ. ευρώ. Να σημειωθεί ότι η περίοδος αποπληρωμής των τελευταίων είναι ήδη 30 χρόνια. Ωστόσο, μία επιμήκυνση στα 50 έτη όλων των δανείων εκτιμάται ότι θα μειώσει αισθητά τις ετήσιες χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας κατά 6-7 δισ. ευρώ.
2. Μετατροπή των σημερινών κυμαινόμενων επιτοκίων σε σταθερά. Αυτή τη στιγμή το επιτόκιο των GLF δανείων είναι Euribor 3μήνου συν 0,50% ή περίπου 0,82%. Είναι σαφές ότι το επιτόκιο βρίσκεται ήδη σε πολύ χαμηλό σημείο και το σημαντικό δεν είναι να μειωθεί περαιτέρω, αλλά να παραμείνει σε αυτό το επίπεδο ει δυνατόν για τα επόμενα 50 χρόνια. Κάτι που δυνητικά μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλη εξοικονόμηση πόρων στο μέλλον, δεδομένου ότι το Euribor δεν θα συνεχίσει να είναι στα σημερινά χαμηλά επίπεδα μετά 2-3 χρόνια.
3. «Κούρεμα» επίσημων δανείων. Η ελληνική πλευρά, γνωρίζοντας ότι εάν αποφασιστεί κάτι τέτοιο θα αφορά πολύ μικρό τμήμα του χρέους και δεν θα οδηγεί σε οριστική λύση του προβλήματος, θεωρεί ότι το ζήτημα δεν πρέπει να τεθεί υπό συζήτηση. Παράλληλα, και η Ευρωζώνη το έχει αποκλείσει.