Σε δύο βασικούς άξονες θα στηριχθεί η στρατηγική της ελληνικής κυβέρνησης αναφορικά με τα νέα μέτρα ελάφρυνσης του δημόσιου χρέους. Κεντρικός στόχος είναι να διασφαλιστεί η αποπληρωμή του, δεδομένου ότι το σενάριο «κουρέματος» των επισήμων δανείων δεν το δέχονται οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης.
Στη συζήτηση που θα ξεκινήσει από τις 5 Μαΐου, η ελληνική πλευρά εισέρχεται με δύο κεντρικά αιτήματα. Το ένα αφορά την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων στα 50 έτη, από 30 που είναι σήμερα, και το δεύτερο έχει να κάνει με τη μετατροπή του σημερινού χαμηλού κυμαινόμενου επιτοκίου των διμερών δανείων από τις χώρες της Ευρωζώνης σε σταθερό. Ειδικότερα:
1. Επιμήκυνση δανείων από την Ευρωζώνη. Θα πρέπει να γίνει σαφές ότι πρόκειται για δύο διαφορετικές ομάδες δανείων. Στα διμερή δάνεια που έλαβε η Ελλάδα στο πλαίσιο του πρώτου Μνημονίου από τις χώρες της Ευρωζώνης (GLF) ύψους σχεδόν 53 δισ. ευρώ (52,9 δισ. ευρώ για την ακρίβεια) και σε εκείνα που έχει λάβει η χώρα από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (EFSF) στο πλαίσιο του δεύτερου Μνημονίου ύψους 133,6 δισ. ευρώ. Συνολικά τα δάνεια από την Ευρωζώνη ανέρχονται στα 186,5 δισ. ευρώ.
Τα GLF δάνεια η Ελλάδα θα αρχίσει να τα αποπληρώνει από το 2020 και η τελευταία προγραμματισμένη δόση είναι το 2041. Ωστόσο, ο μέσος χρόνος αποπληρωμής τους είναι 17 χρόνια, ενώ οι προγραμματισμένες δόσεις αποπληρωμής είναι άνισα κατανεμημένες (το 2020 πρέπει να εξοφληθούν περίπου 700 εκατ. ευρώ, το το 2021 περίπου 2,1 δισ. ευρώ, το 2022 περίπου 2,65 δισ. ευρώ κ.λπ.). Τα δάνεια από τον EFSF έχουν μέση διάρκεια τα 30 έτη και η δομή του προγράμματος αποπληρωμών είναι πιο συγκεκριμένη.
Η ελληνική πλευρά επιδιώκει την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής και των GLF δανείων και εκείνων από τον EFSF στα 50 χρόνια. Κάτι τέτοιο θα οδηγήσει σε αισθητή μείωση των ετήσιων αναγκών αποπληρωμής των δανείων κατά 6 με 7 δισ. ευρώ, ενώ η επίπτωση στο ύψος του χρέους θα είναι πολύ μικρή. Εκτιμάται ότι εξαιτίας των μικρότερων ετήσιων χρηματοδοτικών αναγκών της χώρας – δηλαδή των λιγότερων νέων δανείων που θα χρειάζεται– μέχρι το 2030 θα υπάρχει μια θετική επίπτωση η οποία όμως θα «χαθεί» μετά το το 2040 που η Ελλάδα θα συνεχίζει να τα αποπληρώνει (άρα να δανείζεται γι’ αυτόν τον σκοπό) λόγω της επιμήκυνσης.
Ωστόσο, είναι σαφές ότι οι χαμηλότερες ετήσιες χρηματοδοτικές ανάγκες καθιστούν καλύτερα διαχειρίσιμο το ελληνικό χρέος.
2. Μετατροπή των επιτοκίων από κυμαινόμενα σε σταθερά. Σε ό,τι αφορά τα επιτόκια δανεισμού, περιθώρια παρεμβάσεων υπάρχουν μόνο σε εκείνα των GLF δανείων, καθώς το EFSF δανείζει την Ελλάδα σχεδόν με το επιτόκιο που δανείζεται ο ίδιος ο μηχανισμός.
Σήμερα, η Ελλάδα καταβάλλει κυμαινόμενο επιτόκιο για τα GLF δάνεια ίσο με το Euribor 3μήνου συν 0,50%. Δηλαδή, περίπου 0,82%, καθώς τα επιτόκια βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Κατ’ επέκταση η χώρα καταβάλλει περί τα 430 εκατ. ευρώ τόκους ετησίως. Ομως, μετά την πάροδο 3-5 ετών εκτιμάται ότι τα επιτόκια αυτά θα αυξηθούν τουλάχιστον κατά 1 με 2 ποσοστιαίες μονάδες. Οπότε οι δαπάνες για τόκους θα διπλασιαστούν ή και θα τριπλασιαστούν.
Γι’ αυτό και το οικονομικό επιτελείο θα ζητήσει τη μετατροπή του χαμηλού κυμαινόμενου επιτοκίου σε σταθερό, το οποίο θα είναι στα επίπεδα του 1% και μάλιστα εφόσον διατεθεί η επιμήκυνση των 50 ετών, το χαμηλό αυτό επιτόκιο να ισχύει για όλη τη διάρκεια. Με αυτήν την κίνηση διασφαλίζονται οι χαμηλές μελλοντικές δαπάνες για τόκους. Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι δύσκολα θα γίνει αποδεκτό από τις κυβερνήσεις της Ευρωζώνης, καθώς εκτιμάται ότι εάν το μέτρο εφαρμοστεί για το σύνολο των 50 ετών, οι άλλες χώρες θα υποστούν σημαντικές απώλειες στο μέλλον σε σχέση με το τι θα ελάμβαναν. Γι’ αυτό και η εναλλακτική πρόταση της Ελλάδας είναι να μετατραπεί σε σταθερό το σημερινό χαμηλό επιτόκιο για τουλάχιστον 15 χρόνια.