Γράφει η Ελένη Ρήγα
Ο Robert Mapplethorpe γεννήθηκε στη Βοστόνη στη δεκαετία του πενήντα και θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους και πιο προκλητικούς φωτογράφους. Ο Απρίλης στο Παρίσι σημάνει τη δική του γιορτή καθώς μας δίνει την ευκαιρία να δούμε όχι μια αλλά δυο εκθέσεις σχετικά με το έργο του στο Grand Palais και στο Musée Rodin.
Στο πρώτο μου ταξίδι στην Πόλη του Φωτός έπεσα κυριολεκτικά επάνω σε ένα βιβλίο του Mapplethorpe κάπου στο Μαμπιγιόν. Το βιβλίο αυτό ονομαζόταν “The Black book“ και είχε εκδοθεί με την ευκαιρία της έκθεσης "Black Males" το 1986. Ο ορίζοντας υποδοχής μου δέχτηκε ένα δυνατό αισθητικό σοκ κατά Malraux. Αυτοί οι γυμνοί άνδρες, όμως, εκτός από απόλυτα ερωτικοί εξέπνευαν μια κλασσική τελειότητα που μπορούσα ακόμα και τότε να την αναγνωρίσω. Κράτησα αυτό το βιβλίο για χρόνια κρυμμένο στο εφηβικό μου δωμάτιο πριν το τοποθετήσω σε περίοπτη θέση στη βιβλιοθήκη μου. Αυτή η στυλιζαρισμένη αισθητική τελειότητα είναι ευδιάκριτη ακόμα και στα still lifes των υλικών συνθέσεών του όπως η εμβληματική φωτογραφία των δυο κρίνων που διασταυρώνονται. Η τεχνική του αρτιότητα δεν μπορεί να αφήσει κανέναν ασυγκίνητο. Οι αρχικές πηγές της έμπνευσης του ήταν πιο συντηριτικές από ό, τι φαντάζεστε αφού μεγάλωσε σε μια καθολική οικογένεια στο Κουίνς πριν κυνηγήσει τα όνειρα του στο Μανχάταν. Αντίθετα με τις δημοφιλέστερες ερμηνείες, ο Mapplethorpe δεν προσπαθούσε στην πραγματικότητα να σοκάρει, αυτό που τον ενδιέφερε ήταν να αποτυπώσει με τα κλικ του κάτι που κανείς δεν περίμενε να δει.
Πηγαίνοντας πίσω στο χρόνο, η ιστορία του Mapplethorpe κρύβει πίσω της ένα πασίγνωστο αρχαιοελληνικό μύθο, αυτό του νάρκισσου. Ο νάρκισσος, γιος της Νύμφης Λειριώπης και του ποταμού Κηφισού, πέθανε προσπαθώντας να γίνει ένα με το είδωλο. Αυτός ο ομοερωτικός έρωτας και η ματαιότητα της ομορφιάς δεν άφησε κανέναν καλλιτέχνη αδιάφορο μετέπειτα. Η ιστορίας της τέχνης είναι γεμάτη από παραδείγματα θαυμασμού του ανδρικού και ρωμαλέου σώματος ξεκινώντας από το δισκοβόλο του Μύρωνα και στην ύστερη κλασσική περίοδο τον 'Ερμη του Πραξιτέλη.
Το ανδρικό σώμα απασχολεί λοιπόν και τον Mapplethorpe όπου στη δεκαετία του εξήντα και του εβδομήντα το παρουσιάζει σε ομοφυλλοφιλικές και σαδομαζοχιστικές στάσεις στην πόλη της Νέας Υόρκης που σιγόβραζε από το σεξ και την ελευθερία λίγο πριν υποφέρει από την εξάπλωση της ασθένειας του AIDS και τα ταμπού. Άλλωστε και ο ίδιος πέθανε από την ασθένεια που τάραξε τον καλλιτεχνικό κύκλο και όχι μόνο.
Τα είδωλα πλέον παίρνουν άλλες διαστάσεις και καθρεφτίζονται στον φωτογραφικό φακό. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι τράβηξε τις πρώτες του φωτογραφίες με μια πολαρόιντ που του επέτρεπε να δει άμεσα το αποτέλεσμα και να περάσει από κρας τέστ τις πρώιμες τεχνικές ώστε να ξετυλίξει σιγά σιγά το ταλέντο του. Το 1973 κιόλας έκανε μια έκθεση με τίτλο "Polaroids" στην Light Gallery στη Νέα Υόρκη.
Σύμμαχος του στάθηκε η καλή του φίλη Πάτι Σμιθ που υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα μοντέλα του εμφανιζόμενη σε έναν ανδρόγυνο ρόλο. Το άμεσα αναγνωρίσιμο πορτραίτο της στον άλμπουμ “Horses” το οφείλει στον αγαπημένο της φίλο. Λέγεται ότι γνωρίστηκαν σε μια μπουτίκ όπου πουλούσε κοσμήματα και ξαναβρέθηκαν σε ένα πάρκο. Πιάστηκαν χέρι χέρι και από τότε δεν αποχωρίστηκαν. Μια άλλη σημαντική γυναίκα στη ζωή και το έργο του ήταν και Lisa Lyon, η ανεπάντεχη σιλουέτα της, αυτής της bodybuilder δεν τον άφησε αδιάφορο.
Στα πλαίσια της έκθεσης στο μουσείου Rodin παρουσιάζει ένα ταξίδι στην τελειότητα μετά- νεοκλασσικών διαστάσεων θα έλεγα. ΄Ενα παιχνίδι αντιθέσεων ανάμεσα στη λευκότητα που χαρακτηρίζει τα σμιλεμένα μάρμαρα του Rodin και τις φωτογραφίες των μαύρων γεμάτων καλλογραμμένους μυς μοντέλων, του ετεροφυλλοφιλικού και ομοφυλλοφιλικού έρωτα. Ο Mapplethorpe υπήρξε ένας αιώνιος εραστής της τέχνης και της τελειότητας σε όλες τις μορφές της.