Υπάρχουν δύο όψεις στην υπόθεση της Σαμπιχά Σουλεϊμάν. Η πρώτη είναι η πολιτική. Αφού πρώτα επελέγη από τον ΣΥΡΙΖΑ ως υποψήφια του κόμματος για τις ευρωεκλογές, στη συνέχεια, χωρίς πολλά πολλά, αποσύρθηκε η υποψηφιότητά της, προφανώς για λόγους ψηφοθηρικούς. Η κυρία Σουλεϊμάν αυτοπροσδιορίζεται ως Ελληνίδα μουσουλμάνα Ρομά και όχι ως μουσουλμάνα Τουρκάλα. Στον ΣΥΡΙΖΑ μέτρησαν τα κουκιά και τις αντιδράσεις των τουρκογενών μουσουλμάνων της Δυτικής Θράκης και κατάλαβαν ότι, εάν επέμεναν, οι τελευταίοι θα μποϊκοτάριζαν την υποψηφιότητά της. Λάθος πολιτική επιλογή; Οπως το κρίνει κανείς. Αλλος είπε ότι η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ ενέδωσε στις υποδείξεις του τουρκικού προξενείου, άλλος ότι «εκλογές έρχονται, το ζητούμενο είναι να μαζέψουν τις ψήφους της μειονότητας». Βέβαιο είναι ότι έσπευσαν να αποφασίσουν μία υποψηφιότητα χωρίς να τους νοιάζει τι ακριβώς εκπροσωπεί αυτή και προφανώς χωρίς να έχουν καμία ουσιαστική επαφή με τη μειονότητα.
Υπάρχει όμως και μια άλλη, πιο σημαντική διάσταση στο ζήτημα: η υποκριτική προσπάθεια να δικαιολογηθεί η αποπομπή της κυρίας Σουλεϊμάν ως συνεπής με τον αγώνα για τα δικαιώματα της μειονότητας και τον αριστερό διμέτωπο αγώνα κατά τόσο του ελληνικού όσο και του τουρκικού εθνικισμού. Ετσι, ο υποψήφιος με τον ΣΥΡΙΖΑ Δ. Χριστόπουλος υποστηρίζει το δικαίωμα των μουσουλμάνων της Δ. Θράκης να αυτοπροσδιορίζονται.
Στην περίπτωση δηλαδή της μειονότητας να θεωρούν εαυτούς ως Τούρκους, Πομάκους, Ρομά, Ελληνες, Ιταλούς ή Σουηδούς. Ταυτόχρονα όμως καταγγέλλει τους μηχανισμούς του ελληνικού κράτους και την προπαγάνδα τους ότι η μειονότητα «δεν είναι ένα ενιαίο συμπαγές τουρκικό πράμα αλλά δύο και τρεις εθνοτικές ομάδες». Ο συλλογισμός του είναι στρεβλός. Από τη στιγμή που η μειονότητα είναι ένα «συμπαγές τουρκικό πράμα», ο ανεκτός αυτοπροσδιορισμός αναγνωρίζεται μόνο στους μουσουλμάνους που ταιριάζουν σε αυτό το σχήμα, δηλαδή τους τουρκογενείς.
Ολοι οι υπόλοιποι μπορούν βέβαια να αυτοπροσδιορίζονται, αλλά σε αυτήν την περίπτωση, δυστυχώς γι’ αυτούς, αποτελούν και «δούρειους ίππους» του ελληνικού εθνικισμού. Οπως θα έλεγαν και οι Αγγλοι, με αυτόν τον τρόπο ο κ. Χριστόπουλος «βάζει το κάρο μπροστά από το άλογο». Η γνησιότητα του αυτοπροσδιορισμού της κυρίας Σουλεϊμάν αμφισβητείται, καθώς δεν ταιριάζει με τη θέση του ότι η μειονότητα πρέπει οπωσδήποτε να θεωρηθεί ένα «συμπαγές τουρκικό πράμα».
Τώρα, μπορεί η μειονότητα να είναι όντως ένα «τουρκικό πράμα». Μπορεί και να είναι τρία, τέσσερα ή εκατό πράματα. Το ζήτημα δεν βρίσκεται εκεί αλλά αφορά, σε επίπεδο αρχών, το δικαίωμα κάθε μέλους της μειονότητας να αυτοπροσδιορίζεται. Εάν δεχθούμε αυτήν τη βασική αρχή, δεν μπορούμε στη συνέχεια να αρνούμαστε στην πράξη το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού ανάλογα με τον επιθετικό προσδιορισμό που τοποθετούμε μπροστά από τη μειονότητα της Δυτικής Θράκης. Εάν ο αυτοπροσδιορισμός της κυρίας Σουλεϊμάν είναι ψευδεπίγραφος, διότι η ίδια αποτελεί δούρειο ίππο του ελληνικού εθνικισμού, με την ίδια ευκολία θα μπορούσε να θεωρηθεί κίβδηλος και ο αυτοπροσδιορισμός του νέου υποψηφίου του ΣΥΡΙΖΑ, τουρκογενούς μουσουλμάνου, διότι υπηρετεί τον δούρειο ίππο του τουρκικού εθνικισμού. Και πάει λέγοντας…
Δεν γίνεται να έχεις και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο. Και να είσαι υπέρ του αυτοπροσδιορισμού των μελών της μειονότητας και μετά να τους βαφτίζεις όπως εσύ θέλεις. Ή το ένα γίνεται ή το άλλο. Ο αγώνας κατά του εθνικισμού δεν έχει πρόσημο αριστερό, δεξιό, τουρκικό ή ελληνικό. Απαιτεί πρώτα απ’ όλα την απαλλαγή από την πολιτική ιδεοληψία.
* Ο κ. Σταύρος Τσακυράκης είναι καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και υποψήφιος ευρωβουλευτής με «Το Ποτάμι».